زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

روزهای آخر امام در مدینه




درباره اینکه امام حسین (علیه‌السّلام) پس از خروج از مجلس ولید چه مدت در مدینه مانده است، میان مورخان اختلاف است. این نوشتار به این مسئله پرداخته است.


۱ - بررسی اقوال مورخان


بنا به نقل یعقوبی، امام بعد از خروج از مجلس ولید، تنها همان شب را در مدینه ماند و صبح آن شب به سوی مکه روانه شد.
[۱] یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۴۱.
ولی با توجه به ملاقاتهایی که امام با بعضی از خویشان و بزرگان مدینه داشته است و نیز مدت زمانی که برای تهیه مقدمات سفر لازم بوده، این مدت، معقول به نظر نمی‌رسد. بنا به نقل شیخ مفید و سبط ابن جوزی، (وخرج الحسین فی اللیلة الاتیة باهله وفتیانه وقد اشتغلوا عنه بابن الزبیر فلحق بمکة)
[۲] ابن زبیر، تذکرة الخواص، ج۲، ص۱۳۲.
امام حسین (علیه‌السّلام) در شب دوم از مدینه حرکت کرده است؛ شیخ مفید می‌گوید: امام شب ملاقات با والی را در منزل خود اقامت نمود که شب شنبه، سه روز مانده از ماه رجب سال شصت هجری بود و حاکم مدینه به دلیل تعقیب ابن زبیر از امام دست برداشت... و امام در شب یکشنبه، دو روز مانده از ماه رجب، به سوی مکه روانه شد. (فاقام الحسین (علیه‌السّلام) فی منزله فی تلک اللیلة وهی لیلة السبت لثلاث یقین من رجب سنة ستین. . ، فخرج (علیه‌السّلام) من تحت لیلته وهی لیلة الاحد لیومین بقیا من رجب متوجه نحو مکة...)
[۳] شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۳۴.    
[۴] طبری، محمدبن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۲۵۲.    
[۵] دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۲۲۸.    
[۶] ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۱۲۹.    
[۷] سیدبن طاووس، آلملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۰۱.    
[۸] ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۵۸.    
این گزارش، پذیرفتنی به نظر می‌رسد. ولی بنا به نقل ابن اعثم
[۹] ابن عثم، احمد، کتاب الفتوح، ج۵، ص۱۹-۲۱.    
و خوارزمی،
[۱۰] خوارزمی، مقتل الحسین، ج۱، ص۱۸۶-۱۸۹.
امام حسین (علیه‌السّلام) بعد از ملاقات با ولید و چندین شب اقامت در مدینه، به سوی مکه روانه شده است.

۲ - خبر شهادت امام


از میان منابع قدیمی، در فتوح ابن اعثم آمده است که امام حسین (علیه‌السّلام) پیش از خروج از مدینه، شبی به زیارت قبر جدش، مادرش و برادرش رفت و در کنار قبر جدش، از جفاکاریهای امت در حق خود، به آن حضرت شکوه کرد. شب دوم باز هم به زیارت قبر جدش رفت و آنجا در رؤیا، آن حضرت را دید و پیامبر از شهادت او خبر داد. (این حادثه را مرحوم صدوق نیز به اختصار و به طور مسند نقل کرده است.
[۱۱] ابن اعثم، احمد، کتاب الفتوح، ج۵، ص۱۹-۲۱.    
[۱۲] شیخ صدوق، الامالی، مجلس ۳۰.
این گزارش در طول زمان از طریق این دو منبع به منابع بعدی نیز راه یافته است. اما چون اصل این قضیه شامل برخی مطالب تاریخی خلاف مشهور است و مورد مناقشه و رد و قبول واقع شده است و از جهات مختلف جای بحث و بررسی دارد.
[۱۳] صالحی نجف آبادی، نعمت الله، شهید جاوید، ص۳۶۸-۳۷۷.
[۱۴] صافی، لطف الله، حسین شهیدآگاه، ص۱۷۴-۱۸۲.
اما با توجه به فشاری که برای گرفتن بیعت بر امام بود، اقامت چندین شب، بعید به نظر می‌رسد.

۳ - پانویس

 
۱. ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۴۱.
۲. ↑ ابن زبیر، تذکرة الخواص، ج۲، ص۱۳۲.
۳. ↑ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۳۴.    
۴. ↑ طبری، محمدبن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۲۵۲.    
۵. ↑ دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۲۲۸.    
۶. ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۱۲۹.    
۷. ↑ سیدبن طاووس، آلملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۰۱.    
۸. ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۵۸.    
۹. ↑ ابن عثم، احمد، کتاب الفتوح، ج۵، ص۱۹-۲۱.    
۱۰. ↑ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۱، ص۱۸۶-۱۸۹.
۱۱. ↑ ابن اعثم، احمد، کتاب الفتوح، ج۵، ص۱۹-۲۱.    
۱۲. ↑ شیخ صدوق، الامالی، مجلس ۳۰.
۱۳. ↑ صالحی نجف آبادی، نعمت الله، شهید جاوید، ص۳۶۸-۳۷۷.
۱۴. ↑ صافی، لطف الله، حسین شهیدآگاه، ص۱۷۴-۱۸۲.


۴ - منبع

پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۴۶۰-۴۶۱.


رده‌های این صفحه : تاریخ زندگانی امام حسین | مقتل پیشوایی | مقتل جامع سیدالشهداء | نهضت عاشورا




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.