رانندگیکسی که شغلش راندن وسائل نقلیه است و از آن طریق امرار معاش می کندرا راننده می گویند. ۱ - معنای رانندگیرانندگى، شغل راننده است. کسى را که شغلش رانندگى وسائل نقلیه موتورى است، راننده گویند. ۲ - رانندگی در فقهاز آن به مناسبت در باب صلات سخن گفته اند. ۳ - نماز و روزه رانندهسفر موجب قصر نماز و افطار روزه مى‌گردد؛ لیکن کسانى از این حکم استثنا شده اند، از جمله: کسى که سفر، شغل او است، مانند راننده‌اى که حرفه‌اش مسافر برى از شهرى به شهرى دیگر است، به شرط آنکه بین دو سفر او ده روز یا بیشتر فاصله نباشد . ۳.۱ - دیدگاه امام خمینیبر مسافر واجب است نمازهای چهار رکعتی را با شرایطی (که گفته شده است) قصر (شکسته) بخواند ۳.۱.۱ - نماز کسی که شغلش رانندگی استیکی از آن‌ها (اموری که در قصر خواندن برای مسافر معتبر است) عبارت است از اینکه سفر کردن، پیشه و کار او نباشد، مثل چهارپادار و نامه‌رسان و رانندگان و مانند این‌ها و ملوان و کشتیبانی که خارج از کشتی منزل دارند و کار در کشتی را برای خود حرفه قرار داده‌اند ازاین‌قبیل می‌باشند. ولی اگر منزلشان خود کشتی باشد، از صنف قبلی هستند. و درهرحال بر همه این‌ها واجب است در سفری که کارشان است، نماز را تمام بخوانند - اگرچه سفر برای خودشان باشد نه برای غیرشان، مثل اینکه چهارپادار اثاث و خانواده‌اش را از جایی به جایی ببرد - ولی در سفری که کارشان نیست، مثل اینکه اگر کشتیبان دست از کشتی بردارد و برای زیارت یا غیر آن برود، باید نماز را قصر بخواند. و میزان آن است که سفر کردن به‌عنوان شغل و کارش صدق کند و این معنی وقتی تحقق پیدا می‌کند که تصمیم بر آن بگیرد و مقدار قابل‌توجهی هم برای این کار سفر بکند - و در صدق آن، دو یا چند مرتبه سفر کردن لازم نیست، البته بعید نیست که در سفر اول، قصر بر او واجب باشد، هرچند صدق کند که این سفر شغل و کار او است، اگرچه احتیاط (مستحب) آن است که در سفر اول و دوم جمع کند و در سفر سوم، تمام خواندن بر او متعیّن می‌شود. ۳.۱.۲ - رانندگی در سفر اول بعد از ده روزکسی (مثل راننده) که شغل او مسافرت است، اگر ده روز در وطن خود یا در غیر وطنش - ولو اینکه نیّت هم نکرده باشد - بماند، حکم کسی که مسافرت شغلش می‌باشد، از او برداشته می‌شود و باید در خصوص سفر اول (بعد از آن ده روز) نماز را شکسته بخواند - نه در سفر دوم، تا چه رسد به سفر سوم - لکن کسی که بدون قصد اقامت در غیر وطن خود ده روز مانده است، ترک احتیاط به اینکه در سفر اول جمع بخواند سزاوار نیست، بلکه در سفر دوم و سوم هم چه با نیّت اقامت و چه بدون آن و نیز کسی که بدون نیّت یا با نیّت، ده روز در وطن خود مانده باشد، احتیاط آن است که جمع بخوانند. ۳.۱.۳ - رانندگی فصلیکسی که شغلش در تابستان چهارپاداری (و یا رانندگی) است نه در زمستان، یا برعکس، ظاهر آن است که در حال شغلش واجب است تمام بخواند، اگرچه احتیاط (مستحب) آن است که جمع نماید. اما کسانی همچون حمله‌دارها (مدیران کاروان‌ها) که در خصوص ماه‌های حج مشغول سفر می‌شوند، ظاهراً قصر بر آن‌ها واجب است. پس شخصی که یک شغل ثابت در ادارات دولتی دارد، و یکی دو روز شغلش رانندگی است به این معنا که دو روز در حضر و وطن می‌باشد و یک روز یا دو روز در سفر به شغل رانندگی اشتغال دارد «اگر رانندگی در سفر به نحوی باشد که شغل محسوب شود نماز تمام است.» ۳.۱.۴ - رانندگی در حال احرامازآنجاکه استظلال از محرمات احرام است. بنابراین «شخصی که با ماشین مسقّف رانندگی می‌کند باید در هر احرام یک گوسفند کفاره بدهد و با تکرار پیاده و سوارشدن کفاره تکرار نمی‌شود.» ۴ - پانویس۵ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۳۴-۳۵. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |