درویش‌علی بغدادی حائریبغدادی حائری، درویش علی بن الحسین بن علی بن محمد ، عالم و ادیب و شاعر و مؤلف شیعی در قرن سیزدهم می‌باشد. ۱ - معرفی بغدادی۱.۱ - محل ولادتبغدادی حائری، در ۱۲۲۰ در بغداد به دنیا آمد و ادبیات عربی را در زادگاه خود فرا گرفت. ۱.۲ - هجرت به کربلاپس از آن‌که پدر و مادر و بستگان او بر اثر طاعون درگذشتند، در ۱۲۴۶ به کربلا رفت و در آن‌جا ساکن شد. ۱.۳ - تدریس در کربلاوی، علاوه بر ادامه تحصیل نزد عالمان بزرگ کربلا، خود به تدریس علوم عربی پرداخت و چندین سال مدرّس مبرّز این علوم در کربلا بود. ۱.۴ - اساتیداز جمله استادان او در منقول و معقول از ملامحمد صالح برغانی (متوفی ۱۲۷۱) و میرزا عبدالوهّاب برغانی می‌توان نام برد. ۱.۵ - مبارزه با شیخیهبغدادی در مبارزه با شیخیّه فعالیت جدی داشت و از توانایی ادبی و قوّت فصاحت خود در این راه بهره می‌برد. ۱.۶ - وفاتدرگذشت او، به گواهی بیش‌تر منابع، در ۱۲۷۷ در کربلا روی داده است. ۲ - آثار بغدادیاو شعر نیکو می‌سرود و از اشعارش تخمیس قصیده معروف فرزدق در مدح امام سجّاد علیه‌السلام و دو شعر دیگر، در رثای شیخ محمدحسن نجفی صاحب جواهر و شیخ محمدتقی برغانی شهید ثالث ، مشهور است. هم‌چنین کتاب‌های زیادی در کلام شیعی و مناقب معصومین و شرح ادعیه و نحو (شرح بر مغنی اللبیب ابن هشام) نگاشته و دیوان شعری نیز از او برجای مانده است. [۱]
محسن امین، اعیان الشیعة، ج۶، ص۳۹۶ـ۳۹۷، چاپ حسن امین، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۲]
محمد بن علی حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء والادباء، ج۱، ص۳۰۵ـ۳۰۶، قم ۱۴۰۵.
[۳]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء ۲: الکرام البررة، جزء ۲، قسم ۲، ص ۵۱۶ـ۵۱۷، مشهد ۱۴۰۴.
[۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۳، ص۱۳۶، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۵، ص۲۸۸، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۶]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۶، ص۶۵، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۷]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۷، ص۳۳ـ۳۴، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۱، ص۲۸۸، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۹]
عبدالحسین امینی، شهداءالفضیلة، ج۱، ص۳۲۴، قم ۱۳۵۲ ش.
۳ - فرزند بغدادیفرزند بغدادی حائری، شیخ احمد نیز عالمی متبحّر و پر تألیف و منزوی بوده است. وی در ۱۲۶۲ در کربلا زاده شد و علوم دینی را نزد پدر و سایر استادان فرا گرفت و بیش‌تر عمر خود را به تألیف کتاب‌هایی در تاریخ و مناقب و سیره و اخلاق و حدیث گذراند. از جمله کتاب‌های وی کنز الادیب فی کلّ فنٍّ عجیب در هفت جلد است که در طول سی سال درباره موضوعات مختلف، از جمله طبّ نگاشته است. او در همین کتاب شرح حال پدر خود را به تفصیل آورده است. ترجمه عربی مجالس المؤمنین قاضی نورالله شوشتری را نیز به او نسبت داده‌اند. شیخ احمد در ۱۳۲۷ یا ۱۳۲۹ در کربلا در گذشت. نویسندگان کتب تراجم ، غالباً مقام علمی و تقوای این پدر و پسر را ستوده‌اند. [۱۰]
محسن امین، اعیان الشیعة، ج۲، ص۵۸۷، چاپ حسن امین، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء ۱: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، جزء ۱، قسم ۱، ص ۹۸ـ۹۹.
[۱۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، ستون ۴۹ـ۵۰، چاپ احمد منزوی، تهران ۱۳۳۷ ش.
[۱۳]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۸، ص۱۴۳ـ۱۴۴، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۸، ص۱۵۸، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۴ - فهرست منابع(۱) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. (۲) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء ۱: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر. (۳) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، چاپ احمد منزوی، تهران ۱۳۳۷ ش. (۴) محسن امین، اعیان الشیعة، چاپ حسن امین، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. (۵) عبدالحسین امینی، شهداءالفضیلة، قم ۱۳۵۲ ش. (۶) محمد بن علی حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء والادباء، قم ۱۴۰۵. (۷) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء ۲: الکرام البررة، مشهد ۱۴۰۴؛ ۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بغدادی حائری»، شماره۱۵۰۹. |