داوود پیرنیاداوود پیرنیا، (۱۲۷۹-۱۱ آبان ۱۳۵۰ش/۱۹۰۰-۲ نوامبر ۱۹۷۱م)، حقوق‌دان، موسیقی‌شناس و سیاست‌پیشۀ عصر پهلوی، فرزند میرزاحسن‌خان مشیرالدوله، رئیس‌الوزرای ایران در ادوار متوالی و مؤلف تاریخ مشهور ایران باستان است. ۱ - زندگینامهاو در تهران دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی او در همین شهر و زیر نظر پدر دانشمندش به انجام رسید؛ سپس برای آموزش زبان فرانسه و ادامۀ تحصیلات متوسطه به مدرسۀ سن‌لوئی رفت که استادان فرانسوی آن را اداره می‌کردند. او پس از تکمیل دورۀ مدرسۀ مذکور، به خواست پدرش به سویس رفت و تحصیلات عالی را در رشتۀ حقوق ادامه داد و سرانجام از دانشگاه لوزان موفق به اخذ درجۀ دکتری شد. [۱]
حبیب‌الله، مردان موسیقی سنتی و نوین ایران، ص۵۰۹، تهران، ۱۳۶۹ش.
رسالۀ دکتری او دربارۀ حقوق بین‌الملل در قلمرو امور جزایی بود. [۲]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گشت و گذاری در موسیقی سنتی ایران، ج۱، ص۴۷۷، نتهران، ۱۳۷۹ش.
[۳]
وجدانی، بهروز، فرهنگ موسیقی ایرانی، ج۱، ص۱۳۳، تهران، ۱۳۷۶ش.
پیرنیا ضمن تحصیل رشتۀ حقوق، به موسیقی کلاسیک علاقه‌مند شد و در نواختن پیانو به مرتبۀ استادی رسید؛ جز آن در مدت اقامت در اروپا بر زبان‌های آلمانی و انگلیسی نیز به خوبی تسلط یافت.۲ - کار در عدلیهاو پس از پایان تحصیلات عالی به ایران بازگشت و طی سالیان متمادی در عدلیه به کار پرداخت. [۴]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ، ج۱، ص۲۶، تهران، ۱۳۷۳ش.
پس از شهریور ۱۳۲۰ وی نیز همانند برخی دیگر از شخصیت‌ها و بزرگان کشور به دنیای سیاست وارد شد و در سال‌های ۱۳۲۵- ۱۳۲۹ش در کابینۀ قوام‌السلطنه مناصب مهم یافت [۵]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گشت و گذاری در موسیقی سنتی ایران، ج۱، ص۳۳۷، تهران، ۱۳۷۹ش.
اما چند سال بعد به کلی از سیاست و کارهای اداری روی گرداند و به موسیقی پرداخت.۳ - علاقههاداوود پیرنیا به موسیقی ایران و شعر کلاسیک فارسی دلبستگی فراوان داشت. سرانجام فکر احیای موسیقی اصیل ایران سبب شد وی دست از مقامات و مشاغل خود برداشته، به رادیو برود. از این زمان تمام اوقات او مصروف موسیقی اصیل ایران و گسترش آن شد. وی از ۱۳۳۴ش رسماً به رادیو رفت و برنامۀ گل‌ها را که به زودی به شهرت رسید، بنیاد گذاشت. اولین برنامۀ گل‌ها به همت پیرنیا و با همکاری کسانی چون ابوالحسن صبا و مرتضی محجوبی تهیه شد. [۶]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گشت و گذاری در موسیقی سنتی ایران، ج۱، ص۱۸۶، تهران، ۱۳۷۹ش.
بعد‌ها روح‌الله خالقی وارد گروه شد و در اواخر، رهی معیری شاعر معروف ایران نیز به همکاری دعوت شد. رهی در این برنامه به انتخاب اشعار مناسب برای برنامه‌ها سرگرم بود. به این ترتیب، پیرنیا توانست در مدت خدمت، برجسته‌ترین هنرمندان کشور را به رادیو بیاورد. [۷]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گشت و گذاری در موسیقی سنتی ایران، ج۱، ص۴۷۶، تهران، ۱۳۷۹ش.
او در تمام مراحل تهیۀ برنامه از انتخاب شعر تا آهنگ‌ساز، نوازنده و خواننده حضور داشت و در تهیۀ آن وسواس فراوان به خرج می‌داد. نمونۀ متن این برنامه‌ها به چاپ رسیده، و نوار آن‌ها بار‌ها تکثیر شده است. [۹]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ، ج۱، ص۲۴۴-۲۵۶، تهران، ۱۳۷۳ش.
[۱۰]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ، ج۱، ص۳۲۳-۳۲۶، تهران، ۱۳۷۳ش.
۴ - خانواده ویوی دو همسر داشت و صاحب ۹ فرزند پسر و دختر بود. پیرنیا را در برخی منابع [۱۲]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ، ج۱، ص۲۵، تهران، ۱۳۷۳ش.
مؤسس و بنیان‌گذار کانون وکلا دانسته‌اند. گرچه در منابع مربوط به تاریخ دادگستری ایران، سندی مؤید این دعوی به دست نیامد؛ اما مسلم است که او سالیان متمادی با رتبۀ قضایی در دادگستری خدمت کرد و پس از آن به وزارت دارایی منتقل گردید و در آن‌جا ادارۀ احصائیه را تأسیس کرد. [۱۳]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ، ج۱، ص۲۵، تهران، ۱۳۷۳ش.
۵ - شخصیتپیرنیا شخصیت برجسته‌ای داشت، لباس ساده می‌پوشید و بی‌تکلف با همه می‌جوشید. او اعتقادات مذهبی داشت، از سالکان طریق حق و از ارادتمندان امام علی (علیه‌السلام) بود و به عتبات عالیات نیز سفری داشت. او به ایران و فرهنگ ایران دلبستگی عمیق داشت. آثار و کارهای بازمانده از او همه از ایران دوستی‌اش حکایت دارد. پیرنیا را پایه‌گذار و مبدع روشی دانسته‌اند که بر اساس آن موسیقی با شعر تلفیق می‌شود. [۱۴]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ، ج۱، ص۵۱۱-۵۱۲، تهران، ۱۳۷۳ش.
۶ - وفاتبا گرفتاری‌ها و مشکلاتی که بر سر راه فعالیت پیرنیا در رادیو ایجاد شد، وی در ۱۳۴۴ش از آن‌جا کناره‌گیری کرد. پس از او هر چند برنامۀ گل‌ها ادامه یافت، اما سیر نزولی پیمود. داوود پیرنیا در سال‌های آخر زندگی به سبب حجم و سنگینی کار، چند نوبت دچار بیماری شد و عاقبت خانه‌نشین گردید. مرگ او در ۱۳۵۰ش و در ۷۱ سالگی رخ داد. [۱۵]
نصیری‌فر، حبیب‌الله، گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ،ج۱، ص۲۵، تهران، ۱۳۷۳ش.
۷ - پانویس
۸ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله شماره«۵۶۱۷» سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «خاندان پیرنیا» تاریخ بازیابی ۹۵/۰۳/۲۲. |