حسن بن علی‌نقی برغانی صالحی حائریحسن بَرَغانی، عالم شیعی مقیم حرمین و نویسنده بقیع الغرق د است. ۱ - معرفی اجمالیشیخ حسن فرزند شیخ علی‌نقی برغانی صالحی حائری از دانشوران مبارز شیعه است که در۱۳۱۰ق. در کربلا زاده شد. خاندان او به آل صالحی ، شاخه‌ای از خاندان برغانی ، شهرت دارند. [۱]
مستدرکات اعیان الشیعه، ج۳، ص۶۴.
[۲]
موسوعة البرغانی، ج۱، ص۴۷-۴۸، «مقدمه».
پدرش میرزا علی‌نقی (م.۱۳۲۰ق.) علوم اسلامی را در کربلا تدریس می‌کرد و بدائع الاصول را در اصول فقه نوشت. [۳]
موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۴، ص۹۸۰-۹۸۱.
شیخ حسن صالحی مقدمات علوم و بخشی از سطح را در کربلا فرا‌گرفت.۱.۱ - فعالیتهای سیاسیسپس با شیخ عیسی برغانی ، فرزند شهید ثالث ، به قزوین هجرت کرد و فقه و اصول را از او آموخت. سپس به زنجان رفت و از دانشوران آن دیار دانش آموخت. سپس به کربلا بازگشت و از میرزا محمد تقی شیرازی (م.۱۳۳۸ق.)، مرجع و رهبر انقلاب عراق (۱۹۲۰م.) [۴]
حوزه علمیه تاریخ، ساختار، کارکرد، ص۱۳۱-۱۳۲.
بهره برد و در انقلاب عراق مشارکت فعال ورزید و در گریز از انگلیسی‌ها به ایران آمد. او را از پایه‌گذاران مجلس انقلاب عراق در کربلا دانسته‌اند. [۵]
دائرة المعارف تشیع، ج۳، ص۱۸۵، «برغانی صالحی».
در مسئله فلسطین نیز با سیاست‌های صهیونیسم مخالفت نمود و خطر آنان را گوشزد کرد. در فتنه ضد ایرانی شیعی اخراج ایرانیان از عراق به سال ۱۳۹۱ق. به ایران پناه آورد و مقیم تهران شد. بخشی از عمرش را به عبادت و اعتکاف گذراند و در کربلا و سامرا و گاه در مکه و مدینه به تعبد و تنسک پرداخت. [۶]
مستدرکات اعیان الشیعه، ج۳، ص۶۴.
سرانجام روز دوشنبه ۵ شعبان ۱۴۰۱ق. در تهران درگذشت و جسدش به آرامگاه خانوادگی‌اش در قزوین منتقل شد.۱.۲ - آثارشیخ حسن برغانی کتاب بقیع الغرقد را درباره تخریب بقاع بقیع در روزگار سلطه آل سعود نوشته است. نام دیگر این کتاب فضائل البقیع است [۷]
بقیع الغرقد، ص۵۸.
و هنوز به چاپ نرسیده است. برغانی قسمتی از کتاب را هنگامی که در مدینه اقامت داشته، نوشته است. موضوع کتاب درباره تاریخ قبرستان بقیع از آغاز تأسیس در روزگار پیامبر-صلی الله علیه وآله - تا عصر نویسنده است. وی بقاع و تاریخ آن‌ها را ضبط کرده و سپس از حمله اول وهابیت به این قبرستان در سال‌های ۱۲۱۸-۱۲۲۱ق. سخن رانده و تعمیرات و بازسازی‌های بعدی بقیع را توضیح داده است. به گفته او، در حمله دوم وهابیان به سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۴۴ق. پس از مقاومت ۱۰ ماهه مردم، شهر مدینه سقوط کرد و وهابیان فجایع بسیار مرتکب شدند و بقیع را در روز ۸ شوال سال ۱۳۴۴ق. ویران کردند و نفائس بقاع شیعه را به غارت بردند. برغانی در فصل آخر کتابش قصاید شاعران شیعه را در بازگویی این تخریب‌ها آورده است. نسخه خطی این اثر نزد عبدالحسین شهیدی ، از محققان و نویسندگان مقالات اعلام دائرة المعارف تشیع ، نگهداری می‌شود. [۸]
دائرة المعارف تشیع، ج۳، ص۳۸۵.
۲ - فهرست منابعبقیع الغرقد فی دراسة شامله:محمد امین امینی (م.۱۳۴۱ق.)، تهران، مشعر، ۱۴۲۸ق؛حوزه علمیه تاریخ، ساختار، کارکرد:گروه مؤلفان، تهران، کتاب مرجع، ۱۳۹۰ش؛دائرة المعارف تشیع:زیر نظر سید جوادی و دیگران، تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۷۵ق؛مستدرکات اعیان الشیعه:سید حسن امین، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۸ق؛موسوعة البرغانی فی فقه الشیعه:محمد صالح برغانی حائری (م.۱۲۷۱ق.)، به کوشش صالحی، تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۷۵ش؛موسوعة طبقات الفقهاء:جعفر سبحانی، قم، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، ۱۴۱۸ق. ۳ - پانویس
۴ - منبعحوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله«حسن بَرَغانی». |