تناوبتقسیم کار یا انتفاع از چیزی بین چند نفر به نوبت را تَناوب گویند و از آن در بابهایی نظیر طهارت، عاریه، اجاره و نکاح به مناسبت سخن رفته است. ۱ - حکم تناوب در کشیدن آب چاه نجس شدهبنابر قول به نجس شدن آب چاه به سبب تماس با نجاست، در بعضی نجاسات، تمامی آب چاه کشیده میشود. در این گونه موارد چهار مرد از طلوع تا غروب آفتاب، نوبتی دو به دو آب چاه را میکشند، آب پس از آن پاک میگردد. [۱]
النهایة، ص۶.
۲ - تناوب در گرفتن تابوتگرفتن چهار طرف تابوت توسط چهار نفر مستحب است و افضل آن است که هر یک به نوبت و با جابهجا کردن، هر چهار طرف را بر دوش گیرد. ۳ - حکم تناوب در اشیاء مشترک بین چند شریکملکی که بین دو نفر مشترک است هیچکدام بدون اجازه دیگری نمیتواند آن را اجاره دهد، بلکه باید با هم توافق کنند و در صورت اختلاف، با نوبت آن را اجاره دهند، مثلا شش ماه اوّل سال را یکی و شش ماه دوم را دیگری اجاره دهد. [۴]
المقنعة، ص۴۶۱.
[۵]
النهایة، ص۴۴۵.
اگر دو نفر مرکبی را اجاره کنند که به نوبت از آن استفاده نمایند، اجاره صحیح است. [۷]
العروة الوثقی، ج۲، ص۵۹۹.
همچنین اگر مالی به چند نفر عاریه داده شود و امکان استفاده از آن در یک زمان وجود نداشته باشد، به نوبت از آن استفاده میشود. چنانکه در آب مشترک میان چند نفر نیز ـ به شرط رضایت همه شرکا ـ حکم همین است. این گونه تقسیم، مهایات نامیده میشود. البتّه تقسیم مهایات، اجباری نیست. ۴ - شروط تحقق رضاعرضاع (شیر خوردن کودک) از اسباب نشر حرمت است که بنابر مشهور با یکی از سه امر زیر تحقق مییابد: اثر (روییدن گوشت و محکم شدن استخوان بر اثر شیر دادن)، زمان (یک شبانه روز کامل شیر دادن) و عدد (پانزده بار شیر دادن). در تحقق رضاع به عدد، پی در پی بودن آن شرط است. از اینرو، شیر دادن چند زن ـ هرچند از یک شوهر ـ به نوبت موجب نشر حرمت نمیشود. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۶۳۹. |