تلاوت در خانه و مسجددر هر جا و مکانی ـ به جز اماکنی که قرائت قرآن در آنها سبب توهین به قرآن گردد ـ می‌توان قرآن تلاوت کرد و از نظر اسلام مانعی ندارد. در میان اماکن دو مکان برای تلاوت قرآن شرافت بیشتری دارد: خانه و مسجد. این مطلب را از روایاتی که در این زمینه وارد شده است می‌توان فهمید. خصوصا در فضیلت تلاوت قران در منازل تاکید زیادی شده است و برای آن فواید شگفت آوری را ترسیم کرده‌اند. ۱ - فضیلت تلاوت در خانهپیامبر عظیم الشان اسلام در این زمینه می‌فرماید: خانه‌های خود را با تلاوت قرآن نورانی کنید، و آنها را گورستان نسازید، همان گونه که یهود و نصارا چنین کردند (زیرا فقط در معابد نماز خوانده) و خانه‌های خویش را از عبادت تهی ساختند. هر خانه‌ای که در آن قرآن زیاد تلاوت شود، خیر و برکت آن افزون می‌گردد و اهل آن در وسعت قرار می‌گیرند و آن خانه برای اهل آسمان نورافشانی می‌کند، آن گونه که ستارگان آسمان برای اهل دنیا نور می‌دهند. نوروا بیوتکم بتلاوة القرآن و لا تتخذوها قبورا کما فعلت الیهود و النصارا: صلوا فی الکنائس و البیع و عطلوا بیوتهم فان البیت اذا کثر فیه تلاوة القرآن کثر خیره و اتسع اهله و اضاء لاهل السماء کما یضئ نجوم السماء لاهل الدنیا از کلام حضرت چنین استفاده می‌شود: منازلی که در آنها قرآن خوانده نمی‌شود مانند گورستان، تاریک و ظلمانی است. کسی که اهل قرآن نیست و با آن انس ندارد دل مرده است و خانة او گورستان است. بنابراین همة مسلمانان این گفتار پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را آویزة گوش کنند و خانه‌ها را با ترک تلاوت قرآن تاریک نکنند. بلکه خانه‌ها را با تلاوت آن روشن بسازند. خود و خانواده، کوچه و محل زندگی را هم نورانی کنند. حضرت می‌فرماید: این نورانیت به زمین و زمینیان محدود نمی‌شود بلکه اهل آسمان هم از نورافشانی چنین خانه‌ای بهره می‌برند. همان طور که ستاره‌های آسمان برای ساکنان زمین چشمگیر است، خانه‌ای که در آن قرآن تلاوت می‌شود برای اهل آسمانها چشمگیر است و آنها هم از مراکز تلاوت قرآن نور می‌گیرند. خانه‌ای که صدای قرآن اهل آن، از کوچک و بزرگ، طنین انداز است، دنیایشان نیز آباد است. خیر و برکت آن زیاد است و رزق و روزی آن خانه فزونی می‌یابد. شایسته است در خانه‌هایی که اتاقهای متعدد دارد یک اتاق برای نماز، دعا و قرآن خواندن اختصاص یابد. و خانواده‌هایی که کمبود جا دارند، مکان مشخصی را برای قرائت قرآن و سایر عبادات در نظر گیرند، زیرا شرافت چنین مکان‌هایی موجب استجابت دعا خواهد شد. ۲ - آثارفضیلت تلاوت در خانه۲.۱ - دوری از ریاعبادت در خلوت، بدور از تظاهر و خودنمایی است و معمولا با اخلاص همراه است. به این جهت کمتر آلوده به ریا می‌شود. از این رو کسی که ترسی از ریا و وسوسه‌های شیطانی دارد. بهتر است قرآن را در خلوت و خانه تلاوت کند. ۲.۲ - تاثیر در فرزندانتلاوت قرآن در خانه‌ها در سایر افراد خانواده اثر دارد. پدر و مادری که خواندن قرآن جزو برنامة زندگیشان باشد، فرزندانشان هم به فراگیری و خواندن قرآن علاقمند می‌شوند. حتی فراتر از خانه، در همسایگان نیز تاثیر زیادی دارد. ۲.۳ - تاثیر در اجتماعاگر صدای قرآن در همه یا اکثر خانه‌ها طنین انداز شود و صبح و شام صدای روح نواز آن از هر کوی و برزن شنیده شود، در قلب انسانهای مشتاق اثر می‌گذارد، روح و روانها را منقلب می‌کند و زمینه ساز حضور قرآن در عرصة اجتماعی می‌شود. آنگاه انسانها به خود آمده، قرآن را برنامة زندگی خود قرار می‌دهند و کاستیهای خود را با آن برطرف می‌سازند و قرآن در جامعه تجسم عینی می‌یابد. ۳ - فضیلت تلاوت در مساجدمسجد خانة خدا در روی زمین است. هیچ خانه‌ای در کرة خاکی شریف تر و محترم تر از مسجد نیست. خانة خدا محل عبادت و یاد خدا است و قرائت قرآن برترین عبادت الهی است. جا دارد هر یک از ما مسلمانان مقداری از وقت خود را در مساجد به تلاوت قرآن اختصاص دهیم. برای پی بردن به ارزش تلاوت قرآن در مساجد به گزارش قطعه‌ای از تاریخ و سخنی از آورندة قرآن نظر می‌اندازیم. شخصی در مسجد شعر می‌سرود. پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خطاب به آن شخص فرمود: «انما نصبت المساجد للقرآن». مسجدها را برای قرآن خواندن ساخته‌اند. این گفتار نشان دهندة اهمیت تلاوت قرآن در مساجد است. از کتابهایی که در مورد سیرة پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و اصحاب او نگاشته شده است استفاده می‌شود که مسلمانان علاوه بر تلاوت قرآن در خانه‌ها در مساجد نیز قرآن تلاوت می‌کردند و بیشتر اوقات، این تلاوتها به صورت جمعی بوده است. ۴ - پیشنهاداین سنت حسنه کم و بیش در بین مسلمانان رایج است و در ماه رمضان رواج آن بیشتر است و شور و شوق افزون تری بر این جلسات حاکم است. سزاوار است این شور و حال همیشگی باشد و تنور جلسات قرائت قرآن در مساجد همه روزه گرم باشد. برای این منظور بهتر است وقت مشخصی انتخاب شود، مثلا قبل از اذان مغرب و یا بعد از نماز شامگاه که در قرآن و حدیث ذکر خدا در این مواقع سفارش شده، انتخاب شود، هر شب به میزان پانزده تا سی دقیقه (وقت و حال نمازگزاران مدنظر باشد) حلقة درس قرائت قرآن برپا شود و هر کس مقداری از قرآن را بخواند. البته به خواندن تنها اکتفا نشود و حتما معانی آیات خوانده شده و یا معارف و احکام آن نیز ذکر شود تا مقدمه‌ای برای عمل به قرآن باشد. تاکید می‌شود که وقت و حال مردم مدنظر باشد یعنی زمان جلسه مختصر و مفید باشد. اگر چنین جلساتی در مساجد عمومیت پیدا کند و دارای جاذبه و استمرار باشد، جامعه را دچار تحول فرهنگی بزرگی می‌کند. رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «و من احب القرآن فلیحب المساجد». کسی که دوستدار قرآن است، مساجد را نیز دوست دارد. قرآن کلام خدا و مسجد خانة خداست، هر دو نور خدا هستند. بنابراین دوستدار قرآن، دوستدار مسجد است و دوستدار مسجد دوستدار قرآن. بین قرآن و مسجد پیوندی غیبی است، سعی کنیم این پیوند را در دنیا پایدار و همیشگی سازیم. ۵ - پانویس
۶ - منبعسایت اندیشه قم برگرفته از مقاله «قرائات از دیدگاه روایات». رده‌های این صفحه : مقالات اندیشه قم
|