زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

تقیه محمد (قرآن)





با آنکه تقیه کردن در بعضی موارد جایز دانسته شده است ولی پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)به هنگام ابلاغ رسالت خویش یا هنگام بیان معارف اساسی از تقیه خودداری می کردند.


۱ - اجتناب پیامبر از تقیه



حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از تقیه به هنگام ابلاغ رسالت خویش مبنی بر اعلام ولایت علی علیه‌السّلام اجتناب می کردند.
یـایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک وان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناس ان الله لا یهدی القوم الکـفرین.ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، کاملاً (به مردم) برسان! و اگر نکنی، رسالت او را انجام نداده‌ای! خداوند تو را از (خطرات احتمالی) مردم، نگاه می‌دارد؛ و خداوند، جمعیّت کافران (لجوج) را هدایت نمی‌کند. (طبق نظر علمای شیعه و جمعی از عالمان اهل سنت آیه یاد شده درباره اعلام خلافت و ولایت علی علیه‌السّلام در غدیر خم نازل شده است.) .پس از آن، به پيامبر صلى الله عليه و آله- كه گويا از واقعه خاصى اضطراب و نگرانى داشته- دلدارى و تأمين مى‌دهد و به او مى‌فرمايد: «از مردم در اداى اين رسالت وحشتى نداشته باش؛ زيرا خداوند تو را از خطرات آنها نگاه خواهد داشت» «وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ».

۲ - پرهیز از تقیه



پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از تقیه به هنگام بیان معارف اساسی توحید برای مشرکان پرهیز میکردند و در این کار تقیه نمیکردند.
قل لا املک لنفسی نفعـا ولا ضرا الا ما شاء الله ولو کنت اعلم الغیب لاستکثرت من الخیر وما مسنی السوء ان انا الا نذیر وبشیر لقوم یؤمنون• هو الذی خلقکم من نفس واحدة وجعل منها زوجها لیسکن الیها فلما تغشــها حملت حملا خفیفـا فمرت به فلما اثقلت دعوا الله ربهما لئن ءاتیتنا صــلحـا لنکونن من الشـکرین• فلما ءاتـهما صــلحـا جعلا له شرکاء فیما ءاتـهما فتعــلی الله عما یشرکون• ایشرکون ما لا یخلق شیــا وهم یخلقون• ولا یستطیعون لهم نصرا ولا انفسهم ینصرون• وان تدعوهم الی الهدی لا یتبعوکم سواء علیکم ادعوتموهم‌ام انتم صـمتون• ان الذین تدعون من دون الله عباد امثالکم فادعوهم فلیستجیبوا لکم ان کنتم صـدقین• الهم ارجل یمشون بها‌ام لهم‌اید یبطشون بها‌ام لهم اعین یبصرون بها‌ام لهم ءاذان یسمعون بها قل ادعوا شرکاءکم ثم کیدون فلا تنظرون.بگو: «من مالک سود و زیان خویش نیستم، مگر آنچه را خدا بخواهد؛ (و از غیب و اسرار نهان نیز خبر ندارم، مگر آنچه خداوند اراده کند؛) و اگر از غیب باخبر بودم، سود فراوانی برای خود فراهم می‌کردم، و هیچ بدی (و زیانی) به من نمی‌رسید؛ من فقط بیم‌دهنده و بشارت‌ دهنده‌ام برای گروهی که ایمان می‌آورند! (و آماده پذیرش حقند) •او خدایی است که (همه) شما را از یک فرد آفرید؛ و همسرش را نیز از جنس او قرار داد، تا در کنار او بیاساید. سپس هنگامی که با او آمیزش کرد، حملی سبک برداشت، که با وجود آن، به کارهای خود ادامه می‌داد؛ و چون سنگین شد، هر دو از خداوند و پروردگار خود خواستند «اگر فرزند صالحی به ما دهی، از شاکران خواهیم بود!» •اما هنگامی که خداوند فرزند صالحی به آنها داد، (موجودات دیگر را در این موهبت مؤثر دانستند؛ و) برای خدا، در این نعمت که به آنها بخشیده بود، همتایانی قائل شدند؛ خداوند برتر است از آنچه همتای او قرار می‌دهند! •آیا موجوداتی را همتای او قرارمی‌دهند که چیزی را نمی‌آفرینند، و خودشان مخلوقند.•و نمی‌توانند آنان را یاری کنند، و نه خودشان را یاری می‌دهند. •و هرگاه آنها را به سوی هدایت دعوت کنید، از شما پیروی نمی‌کنند؛ و برای شما یکسان است چه آنها را دعوت کنید و چه خاموش باشید؟! •آنهایی را که غیر از خدا می‌خوانید (و پرستش می‌کنید)، بندگانی همچون خود شما هستند؛ آنها را بخوانید، و اگر راست می‌گویید باید به شما پاسخ دهند (و تقاضایتان را برآورند)! •آیا (آنها حداقل همانند خود شما) پاهایی دارند که با آن راه بروند؟! یا دستهایی دارند که با آن چیزی را بگیرند (و کاری انجام دهند)؟! یا چشمانی دارند که با آن ببینند؟! یا گوشهایی دارند که با آن بشنوند؟! (نه، هرگز، هیچ‌کدام،) بگو: «(اکنون که چنین است،) بتهای خویش را که شریک خدا قرار داده‌اید (بر ضد من) بخوانید، و برای من نقشه بکشید، و لحظه‌ای مهلت ندهید، (تا بدانید کاری از آنها ساخته نیست)!

۲.۱ - شأن نزول


بعضى از مفسران (مانند مرحوم « طبرسی » در « مجمع البیان ») نقل كرده‌اند:
اهل « مکّه » به پيامبر صلى الله عليه و آله گفتند: تو اگر با خدا ارتباط دارى آيا پروردگار تو را از گرانى و ارزانى اجناس در آينده با خبر نمى‌سازد؟ كه از اين طريق بتوانى آنچه به سود و منفعت است تهيه كنى و آنچه به زيان است كنار بگذارى؟
و يا از خشکسالی ، و يا پر آبى مناطق مختلف آگاه سازد، تا به موقع از مناطق خشك به سرزمين‌هاى پر بركت كوچ كنى؟!

۳ - پانویس


 
۱. الدرالمنثور،سیوطی، ج۳، ص۱۱۷.    
۲. مجمع البیان،طبرسی، ج۳، ص۳۸۲.    
۳. مائده/سوره۵، آیه۶۷.    
۴. تفسیر نمونه،مکارم شیرازی، ج۵، ص۱۴.    
۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۸۸ - ۱۹۵.    
۶. تفسیر نمونه،مکارم شیرازی، ج۷، ص۶۱.    


۴ - منبع


فرهنگ قرآن،مرکز فرهنگ و معارف قرآن،برگرفته از مقاله «تقیه محمد»    

رده‌های این صفحه : تقیه | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.