تشبیه به آتش‌خواری (قرآن)قرآن کریم خوردن مال یتیم، را به خوردن آتش سوزان تشبیه کرده است. ۱ - خوردن آتشدر سوره نساء آیه ۱۰خوردن مال یتیم، به خوردن آتش سوزان تشبیه شده است: ان الذین یاکلون امول الیتـمی ظـلمـا انما یاکلون فی بطونهم نارا... «در حقیقت کسانی که اموال یتیمان را به ستم می‌خورند جز این نیست که آتشی در شکم خود فرو می‌برند و به زودی در آتشی فروزان درآیند.» ۱.۱ - چهره باطنی اعمالآیات این سوره به منظور پی ریزی یک اجتماع سالم نازل شده، و به همین دلیل قبلا رسوبات دوران جاهلیت و خلافکاریهای آن زمان را که در دل بعضی از تازه مسلمان‌ها وجود داشت از میان میبرد تا زمینه برای یک اجتماع سالم فراهم آورد. و چه عمل زشتی بدتر از خوردن مال یتیمان است و لذا در آغاز این سوره، تعبیرات شدیدی پیرامون تصرف‌های ناروا در اموال یتیمان دیده میشود که صریحترین آنها آیه فوق است. این آیه می‌گوید: " کسانی که اموال یتیمان را به ناحق تصرف میکنند در حقیقت آتش خورده‌اند". نظیر این تعبیر در سراسر قرآن مجید، تنها در یک مورد دیگر دیده میشود و آن در باره کسانی است که با کتمان حقایق و تحریف آیات الهی، منافعی به- دست می‌آورند که در باره آنها نیز می‌فرماید: " ان الذین یکتمون ما انزل الله من الکتاب و یشترون به ثمنا قلیلا اولئک ما یاکلون فی بطونهم الا النار": " کسانی که آیات خدا را کتمان میکنند و به وسیله آن درآمد ناچیزی فراهم می‌نمایند آنها جز آتش چیزی نمی‌خورند". و سیصلون سعیرا" سیصلی" در اصل از ماده" صلی" (بر وزن درد) به معنی داخل شدن در آتش و سوختن است و" سعیر" به معنی آتش شعله ور است. در این جمله، قرآن می‌گوید: علاوه بر اینکه آنها در همین جهان در واقع آتش می‌خورند، بزودی در جهان دیگر داخل در آتش برافروخته‌ای می‌شوند که آنها را بشدت می‌سوزاند. از این آیه استفاده میشود که اعمال ما علاوه بر چهره ظاهری خود، یک چهره واقعی نیز دارد که در این جهان از نظر ما پنهان است، اما این چهره‌های درونی، در جهان دیگر ظاهر می‌شوند و مسئله تجسم اعمال را تشکیل می‌دهند. قرآن در این آیه می‌گوید: " آنها که مال یتیم می‌خورند گرچه چهره ظاهری عملشان بهره گیری از غذاهای لذیذ و رنگین است، اما چهره واقعی این غذاها آتش سوزان است، و همین چهره است که در قیامت آشکار میشود. چهره واقعی عمل همیشه تناسب خاصی با کیفیت ظاهری این عمل دارد، همان گونه که خوردن مال یتیم و غصب حقوق او، قلب او را می‌سوزاند و روح او را آزار می‌دهد چهره واقعی این عمل آتش سوزان است. توجه به این موضوع (چهره‌های واقعی اعمال) برای کسانی که ایمان به- این حقایق دارند بهترین مانع از انجام کارهای خلاف است، آیا کسی پیدا میشود که با دست خود پاره‌های آتش را برداشته و در میان دهان بگذارد و ببلعد؟ همچنین افراد با ایمان ممکن نیست مال یتیم را به ناحق بخورند و اگر می‌بینیم مردان خدا حتی فکر معصیت به خود راه نمی‌داند یک دلیل آن، همین بوده که آنها بر اثر قدرت علم و ایمان و پرورشهای اخلاقی چهره‌های واقعی اعمال را می‌دیدند و هرگز فکر انجام کار بد را نمی‌کردند. یک کودک نادان و بی اطلاع ممکن است مجذوب جلوه زیبای یک شعله آتش سوزان شود و دست در آن فرو برد، اما یک انسان فهمیده که سوزندگی آتش را بارها آزموده است کجا ممکن است حتی چنین خیالی بکند؟ ۱.۱.۱ - روایاتاحادیث و روایات در نکوهش تجاوز به اموال یتیمان بسیار زیاد و تکان دهنده است و حتی کمترین تعدی به اموال یتیمان مشمول این حکم معرفی شده: در حدیثی از امام باقر یا امام صادق -علیهم السلام - نقل شده که کسی سؤال کرد این مجازات آتش در باره چه مقدار از غصب مال یتیم است؟ فرمود: " در برابر دو درهم! " ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۱۰۹، برگرفته از مقاله «تشبیه به آتش‌خواری». |