تشبیه اعتماد (قرآن)در سوره یوسف بی اعتمادی یعقوب -علیه السلام- به فرزندانش درباره بنیامین، به اعتماد بی ثمرش به آنان درباره یوسف -علیه السلام- تشبیه شده است. ۱ - تشبیه اعتماد یعقوببی اعتمادی یعقوب -علیه السلام- به فرزندانش درباره بنیامین، مانند اعتماد بی ثمرش به آنان درباره یوسف -علیه السلام- بود: قال هل ءامنکم علیه الا کما امنتکم علی اخیه من قبل... « (یعقوب) گفت آیا همان گونه که شما را پیش از این بر برادرش امین گردانیدم بر او امین سازم پس خدا بهترین نگهبان است و اوست مهربانترین مهربانان.» ۱.۱ - جلب موافقت پدربرادران یوسف با دست پر و خوشحالی فراوان به کنعان بازگشتند، ولی در فکر آینده بودند که اگر پدر با فرستادن برادر کوچک ( بنیامین) موافقت نکند، عزیز مصر آنها را نخواهد پذیرفت و سهمیه‌ای به آنها نخواهد داد. لذا قرآن می‌گوید: " هنگامی که آنها به سوی پدر بازگشتند گفتند: پدر! دستور داده شده است که در آینده سهمیه‌ای به ما ندهند و کیل و پیمانه‌ای برای ما نکنند" (فلما رجعوا الی ابیهم قالوا یا ابانا منع منا الکیل). " اکنون که چنین است برادرمان را با ما بفرست تا بتوانیم کیل و پیمانه‌ای دریافت داریم" (فارسل معنا اخانا نکتل) (" نکتل" در اصل" نکتال" بوده، از ماده کیل است و به معنی دریافت داشتن چیزی با کیل و پیمانه است ولی" کال" به معنی پرداختن با کیل و پیمانه می‌باشد.) " و مطمئن باش که او را حفظ خواهیم کرد" (و انا له لحافظون). پدر که هرگز خاطره یوسف را فراموش نمی‌کرد از شنیدن این سخن ناراحت و نگران شد، رو به آنها کرده" گفت: آیا من نسبت به این برادر به شما اطمینان کنم همانگونه که نسبت به برادرش یوسف در گذشته اطمینان کردم" (قال هل آمنکم علیه الا کما امنتکم علی اخیه من قبل). یعنی شما با این سابقه بد که هرگز فراموش شدنی نیست چگونه انتظار دارید من بار دیگر به پیشنهاد شما اطمینان کنم، و فرزند دلبند دیگرم را به شما بسپارم، آنهم در یک سفر دور و دراز و در یک کشور بیگانه؟! سپس اضافه کرد: " در هر حال خداوند بهترین حافظ و ارحم الراحمین است" (فالله خیر حافظا و هو ارحم الراحمین). این جمله ممکن است اشاره به این باشد که برای من مشکل است بنیامین را با شما بدسابقه‌ها بفرستم، و اگر هم بفرستم به اطمینان حفظ خدا و ارحم الراحمین بودن او است، نه به اطمینان شما!. بنا بر این جمله فوق اشاره قطعی به قبول پیشنهاد آنها ندارد، بلکه یک بحث احتمالی است، زیرا از آیات آینده معلوم می‌شود که یعقوب هنوز پیشنهاد آنها را نپذیرفته بود و بعد از گرفتن عهد و پیمان موثق و جریانات دیگری که پیش آمد آن را پذیرفت. ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۱۰۵، برگرفته از مقاله «تشبیه اعتماد». رده‌های این صفحه : تشبیهات و تمثیلات قرآنی | موضوعات قرآنی
|