برید بن معاویه عجلیبُرَیْدبن مُعاویه عِجْلی، از صحابه و فقهای بزرگ شیعه در نیمه اول قرن دوم می‌باشد. ۱ - نام و کنیهابن حجر عَسقلانی نام او را حاتم و کنیه‌اش را ابوالقاسم نوشته است. [۱]
ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان ج۲، ص۱۰.
سال تولدش معلوم نیست.۲ - برید بن معاویه از اصحاب اجماعوی از اصحاب برجسته و معتمد امام باقر و امام صادق علیهم السلام بوده و به گفته‌ی کشّی از جمله شش فقیه بزرگِ شیعه‌ی آن قرن است که در نشر فقه و معالم شیعه بسیار مؤثر بوده اند. این شش نفر را «افقه الاوّلین » نامیده‌اند [۲]
محمدبن عمرکشّی، اختیار معرفة الرجال ص۲۳۳.
[۳]
حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۷۵۷.
که طبقة اولِ اصحاب اجماع نیز شمرده می‌شوند.۳ - برید بن معاویه از منظر ائمهشیخ طوسی در رجال خود ، او را در گروه اصحاب بزرگِ هر دو امام آورده است. همچنین روایاتی از امام صادق و امام کاظم علیهم السلام در ستایش از برید و چند تن دیگر نقل شده است. در این روایات، از آنان به احیاکنندگانِ آثار نبوت، نگهبانانِ دین، اُمَنای خداوند بر حلال و حرام [۶]
کشّی اختیار معرفة الرجال ص۱۳۷.
، محبوبترین کسان نزد امام صادق علیه السلام، بشارت داده شدگانِ به بهشت و حواریّون امام باقر و امام صادق علیهم السلام تعبیر شده است [۷]
علامه حلّی، رجال العلامة الحلّی ص ۲۶ـ۲۷.
[۸]
محسن امین، اعیان الشیعه ج۳، ص۵۵۸.
ابن حجرعسقلانی در لسان المیزان [۹]
لسان المیزان ج۲، ص۱۰.
به مقام او نزد ائمه‌ی شیعه علیهم السلام اشاره کرده است.۴ - برید بن معاویه،از روات معتبرابن غَضائری کتاب او را، که علی بن عُقْبة راوی آن بوده، دیده است. [۱۰]
ابوالقاسم خوئی، معجم رجال الحدیث ج۳، ص۲۸۵.
وی از امام باقر و امام صادق علیهم السلام بدون واسطه و گاهی به واسطة محمد بن مسلم روایت می کند، همچنانکه شمار زیادی از محدّثان از او حدیث نقل کرده‌اند. ۲۰۶ روایت از او در کتب شیعه ثبت است. [۱۱]
ابوالقاسم خوئی، معجم رجال الحدیث ج۳، ص۲۹۰-۲۹۱.
۵ - تاریخ رحلتنجاشّی تاریخ مرگش را در زمان زندگی امام صادق علیه السلام، یعنی پیش از ۱۴۸، نوشته و از قول ابن فضال سال ۱۵۰ را نقل کرده است. [۱۲]
محمدتقی تستری، قاموس الرجال ج۲، ص۲۸۱.
برخی همین سال ۱۵۰ را، با توجه به چند قرینه، صحیح می‌دانند. [۱۳]
تستری، قاموس الرجال ج۲، ص۲۸۲.
[۱۴]
نجاشی، فهرست اسماء مصنفّی الشیعه ص۱۱۲.
[۱۵]
علامه حلّی، رجال العلامة الحلّی ص۲۷.
۶ - نکوهش برید بن معاویه و ردّ آنکشّی سه روایت هم در نکوهش او نقل کرده است که علمای بزرگِ رجال آن را پاسخ داده و نپذیرفته‌اند؛ زیرا، علاوه بر وجود راویان غیر ثقه در سلسلة اِسنادِ این روایات، نشانه‌های تقیّه نیز در این نکوهش دیده می‌شود. مؤلفان تنفیح المقال، اعیان الشیعه و معجم رجال الحدیث در این باره بتفصیل بحث کرده‌اند. [۱۶]
مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال ج۱، ص۱۶۶.
[۱۷]
خوئی، معجم رجال الحدیث ج۳، ص۲۸۸ـ۲۹۰.
[۱۸]
امین، اعیان الشیعه ج۳، ص۵۵۹.
۷ - منابع جهت مطالعهابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۱. محمد بن علی اردبیلی، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطّرق و الاسناد، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳، ذیل «بریدبن معویة ». محسن امین، اعیان الشیعه، چاپ حسن امین، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. محمد تقی تستری، قاموس الرجال، قم ۱۴۱۰. ابوالقاسم خوئی، معجم رجال الحدیث، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. محمد بن حسن طوسی، رجال الطوسی، نجف ۱۳۸۰/۱۹۶۱. حسن بن یوسف علامه حلّی، رجال العلامة الحلّی، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، نجف ۱۳۸۱/۱۹۶۱، چاپ افست قم ۱۴۰۲. محمد بن عمر کشّی، اختیار معرفة الرجال، (تلخیص) محمد بن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد ۱۳۴۸ ش. عبدالله مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ سنگی نجف ۱۳۴۹ـ۱۳۵۲. احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنفّی الشیعه المشتهر به رجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم۱۴۰۷. حسین بن محمد تقی نوری، مستدرک الوسائل، ج ۳، چاپ محمدرضا نوری نجفی، تهران ۱۳۲۱. ۸ - پانویس
۹ - منبعدانشنامه جهان اسلام، مقاله شماره۱۱۵۵. |