بازبوز باز پرنده شکاری معروف هست و از آن به مناسبت در بابهاى تجارت، صید و ذباحه و اطعمه و اشربه نام برده شده است. ۱ - احکام مربوط به باز۲ - خوردن و تجارت بازباز از تیره چنگال‌داران و گوشت آن حرام است؛لیکن از آن جهت که ابزار صیادی است و منفعت حلال دارد خرید و فروش آن جایز مى‌باشد. ۳ - حکم حیوان شکار شده توسط بازحیوان شکار شده توسط باز در صورت کشته شدن حرام است مگر اینکه شکار زنده باشد و تذکیه بر آن واقع شود. امام خمینی درباره شکار با حیوان و شرایطی که در آن معتبر است می‌نویسد: «از شکار حیوان و مقتول آن به جز آنچه که به‌وسیله سگ تعلیم‌یافته باشد، چه سلوقی باشد یا غیر آن و چه سیاه باشد یا غیر آن، حلال نمی‌شود، پس شکار غیر سگ تعلیم‌یافته، از حیوانات شکاری مانند یوزپلنگ و پلنگ و غیر این‌ها و پرنده‌های شکاری مانند باز و عقاب و قرقی و غیر آن‌ها، اگرچه تعلیم‌یافته باشند، حلال نمی‌باشند. پس آنچه را که سگ تعلیم‌دیده می‌گیرد و با گازگرفتن و مجروح کردن آن را می‌کشد، مذکّی است و بدون ذبح، خوردن آن حلال است؛ پس گازگرفتن و مجروح نمودن سگ در هر جای حیوان که واقع شود به منزله ذبح آن است.» [۴]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۴۴، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الصید، مسالة۱.
البته «گرفتن شکار به‌وسیله حیوانی غیر سگ - مانند یوزپلنگ و پلنگ و باز شکاری و غیر این‌ها - مانعی ندارد به این معنی که شکاری که ممتنع است به‌وسیله آن‌ها غیر ممتنع و تسلیم شود. و لیکن به‌وسیله این وسائل حلال نمی‌شود مگر اینکه به شکار برسد و آن را تذکیه نماید.» [۵]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۴۸، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الصید، مسالة۷.
۴ - پرنده شکاری وسیله‌ای برای مالکیت بر شکارهرچند که پرنده شکاری مانند باز از آن دسته ابزاری نیست که از جنبه فقهی شکار با آن به منزله ذبح شرعی باشد، ولی بااین‌حال از ابزار مالکیت بر شکار به شمار رفته است. امام خمینی در تحریرالوسیله در این باره می‌نویسد: حیوان وحشی - چه پرنده باشد یا غیر آن - با یکی از سه امر ملک می‌شود: ... سومی آن‌ها این است که به سبب وسیله‌ای آن را غیر ممتنع و تسلیم کند، مانند اینکه به آن تیر بزند و به‌طوری مجروح شود که مانع دویدن آن شود یا بالش را بشکند که از پریدن آن جلوگیری نماید؛ چه این وسیله از وسایل حلال کننده شکار باشد؛ مانند تیر و سگ تعلیم‌یافته، یا از غیر این‌ها باشد؛ مانند سنگ و چوب و یوزپلنگ و باز و شاهین و غیر این‌ها. و در این هم معتبر است که به‌کاربردن وسیله به‌قصد شکار و تملک باشد؛ پس اگر بیهوده یا برای نشانه‌گیری یا برای غرض دیگری تیر بزند، مالک آن نمی‌شود؛ پس اگر شخص دیگری به‌قصد تملک آن را بگیرد، مالک آن می‌شود. [۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۵۰، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الصید، مسالة۱۵.
۵ - پانویس۶ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۴۲. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |