امتحان بلقیس (قرآن)حضرت سلیمان (علیه‌السلام) براى اینکه میزان عقل و درایت ملکه سبا را بیازماید؛ دستور داد تخت او را دگرگون و حاضر سازند تا ببینند آیا آن را می شناسد یا نه؟ ۱ - ترجمهامتحان بلقیس به وسیله سلیمان با تخت سلطنتی‌اش: «قال نکر وا لها عر شها ننظر اتهتدی‌ام تکون من الذین لا یهتدون: (سلیمان) گفت: «تخت او را برایش ناشناس سازید؛ ببینم آیا متوجه می‌شود یا از کسانی است که هدایت نخواهند شد؟! » «فلما جاءت قیل اهـکذا عر شک قالت کانه هو واوتینا العلم من قبلها وکنا مسلمین: هنگامی که آمد، به او گفته شد: «آیا تخت تو این گونه است؟» گفت: گویا خود آن است! و ما پیش از این هم آگاه بودیم و اسلام آورده بودیم! » » ۲ - تفسیرسلیمان براى اینکه میزان عقل و درایت ملکه سبا را بیازماید، و نیز زمینهاى براى ایمان او به خداوند فراهم سازد، دستور داد تخت او را که حاضر ساخته بودند دگرگون و ناشناس سازند گفت : تخت او را برایش ناشناس سازید ببینیم آیا هدایت مى شود یا از کسانى خواهد بود که هدایت نمى یابند (قال نکروا لها عرشها ننظر اتهتدى ام تکون من الذین لا یهتدون ).براى جمله اتهتدى (آیا هدایت مى شود) نیز دو تفسیر ذکر کرده اند، بعضى گفته اند مراد شناختن تخت خویش است ، و بعضى گفته اند منظور هدایت به راه خدا به خاطر دیدن این معجزه است . ولى ظاهر همان معنى اول است هر چند معنى اول خود مقدمه اى براى معنى دوم بوده است . به هر حال هنگامى که ملکه سبا وارد شد، کسى اشاره اى به تخت کرد و گفت : آیا تخت تو این گونه است ؟ (فلما جائت قیل اءهکذا عرشک ). ظاهر این است که گوینده سخن خود سلیمان نبوده است و گرنه تعبیر به قیل (گفته شد) مناسب نبود، زیرا نام سلیمان قبلا و بعدا آمده و سخنان او به عنوان قال مطرح شده است . بعلاوه مناسب ابهت سلیمان نبوده است که در بدو ورود او چنین سخنى را آغاز کند.در مفردات آمده تنکیر هر چیز از حیث معنا به این است که : آن را طورى کنند که شناخته نشود، بر خلاف تعریف ، که به معناى آن است که آن چیز را طورى کنند که شناخته شود و در آیه نکروا لها عرشها تنکیر استعمال شده . از سیاق آیه برمى آید که سلیمان (علیه السّلام ) این سخن را هنگامى گفت که ملکه سبا و درباریانش به دربار سلیمان رسیده و مى خواستند بر او وارد شوند و منظورش از این دستور، امتحان و آزمایش عقل آن زن بود، همچنان که منظورش از اصل آوردن تخت ، اظهار معجزه ای باهر از آیات نبوتش بود و به همین جهت دستور داد تخت او را به صورتى ناشناس درآورند، و آنگاه متفرع کرد بر این دستور، این را که : ننظر اتهتدى - ببینیم مى شناسد آن را یا نه ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۲۸۱، برگرفته از مقاله «امتحان بلقیس». |