امانالله بنارسیبنارسی، امان اللّه، از علمای مشهور شبه قاره در سده دوازدهم می‌باشد. ۱ - پدر بنارسیپدرش، نورالله بن حسین بنارسی، صوفی و فقیه حنفی بود. [۱]
میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
[۲]
عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۳۹۳، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
۲ - محل تولد بنارسیامان اللّه در شهر بنارس هند به دنیا آمد. ۳ - اساتید بنارسیوی نزد قطب الدین سهالوی، شیخ محمدماه دیوکامی و شیخ قطب الدین حسینی شمس آبادی (متوفی ۱۱۲۱) به تحصیل علوم پرداخت [۳]
عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۴۱، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
[۴]
عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۲۳۲، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
و در معقول و منقول تبحر یافت.۴ - حافظ قرآن بودن بنارسیاو همچنین از حافظان قرآن بود. ۵ - بنارسی و صدارت لکهنودر عهد اورنگ زیب عالمگیر، ششمین امپراتور سلسله تیموریان هند (حک: ۱۰۶۸ـ ۱۱۱۸)، عهده دار صدارت لکهنو شد. در همین دوران با محب الله بهاری، قاضی لکهنو، مباحثات علمی می‌کرد. [۵]
میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
[۶]
صدیق حسن خان، ابجدالعلوم، ج۳، ص۲۳۵، بیروت ۱۳۰۷/ ۱۸۸۹.
۶ - نقش بنارسی در رشد فلسفه اسلامی در هندبنارسی از جمله کسانی است که پس از روی آوردن هندیان به فلسفه اسلامی از اواخر قرن نهم به بعد، آثار حکیمان ایرانی همچون جلال الدین دَوّانی و سید صدرالدّین دشتکی شیرازی را در حوزه‌های درسی علمای هند وارد کردند. وی با شرح آثار حکما و متکلمان ایرانی و نوشتن حاشیه بر آنها، و تعلیم و تألیف کتاب‌هایی در حکمت و کلام و تألیف کتاب‌هایی در این زمینه، در رشد و ترویج این معارف در هند سهم بسزایی داشت. [۷]
عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیة فی الهند، ج۱، ص۲۶۴، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۷ - شاگرد بنارسینظام الدین سهالوی از شاگردان اوست که وی نیز از مروّجان آثار حکمای ایرانی در هند بوده است. [۸]
سفیر اختر راهی، تذکره مصنّفین درس نظامی، ج۱، ص۱۵، لاهور ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
[۹]
اکبر ثبوت، «شرح هدایه صدرا درهند»، ج۱، ص۱۰۴، تلخیص مسعود احمدی افزادی، خردنامه صدرا، ج۱، ش ۳ (فروردین ۱۳۷۵).
[۱۰]
عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیة فی الهند، ج۱، ص۲۶۴ـ۲۶۵، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۸ - وفات بنارسیبنارسی در سال ۱۱۳۳ در زادگاه خود وفات یافت و همان‌جا دفن شد. [۱۱]
میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
[۱۲]
رحمان علی، تذکره علمای هند، ج۱، ص۲۷، لکهنو ۱۹۱۴.
۹ - آثار بنارسیآثار وی عبارت است از: رسالة فی اثبات وجود الکلّی الطّبیعی ؛ فهرست مسائل الامور العامّة ؛ خلاصة فی الدّهر [۱۳]
کتابخانه رضای رامپور، ج۴، ص۶۰۸ـ۶۰۹.
که نسخه خطی هر سه موجود است؛ رسالة فی تحقیق المُثل الافلاطونی ؛ رسالة فی المغالط العامّة الورود [۱۴]
زبید احمد، الاداب العربیة فی شبه القارة الهندیة، ج۱، ص۳۸۳، ترجمه عبدالمقصود محمد شلقامی، بغداد ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
المحاکمة بین صاحب اُفق المبین ( میرداماد ) و صاحب الشمس البازغة ( ملامحمود جونپوری ) در مسئله حدوث دهری ؛ المفسّر در اصول فقه [۱۵]
میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
و محکم الاصول در شرح آن [۱۶]
زبید احمد، الاداب العربیة فی شبه القارة الهندیة، ج۱، ص۳۱۹، ترجمه عبدالمقصود محمد شلقامی، بغداد ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
شرح بر التسویه محبّاللّه اله آبادی [۱۷]
عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۴۱، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
؛ و حاشیه بر کتاب‌های الاداب الرّشیدیة در فن مناظره، تألیف محمد رشید عثمانی جونپوری ؛ حکمة العین ؛ شرح مواقف ؛ حاشیه قدیم دوانی ؛ عقاید عضدی ؛ شرح عقاید دوانی ؛ تفسیر بیضاوی و التّلویح . [۱۸]
میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
۱۰ - فهرست منابع(۱) میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶. (۲) سفیر اختر راهی، تذکره مصنّفین درس نظامی، لاهور ۱۳۹۸/۱۹۷۸. (۳) اکبر ثبوت، «شرح هدایه صدرا درهند»، تلخیص مسعود احمدی افزادی، خردنامه صدرا، ج۱، ش ۳ (فروردین ۱۳۷۵). (۴) عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیة فی الهند، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳. (۵) عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹. (۶) رحمان علی، تذکره علمای هند، لکهنو ۱۹۱۴. (۷) زبید احمد، الاداب العربیة فی شبه القارة الهندیة، ترجمه عبدالمقصود محمد شلقامی، بغداد ۱۳۹۸/۱۹۷۸. (۸) صدیق حسن خان، ابجدالعلوم، بیروت ۱۳۰۷/ ۱۸۸۹. (۹) Rampur Raza Library, Catalogue of the Arabic manuscripts in Rampur Raza Library, volIV, prepared by Imtiya ¦ z ـ Al ¦ â Ü Arsh ¦ â , Rampur ۱۹۸۳. ۱۱ - پانویس
۱۲ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بنارسی »، شماره۱۸۰۲. رده‌های این صفحه : تراجم | علمای اهل سنت | علمای قرن دوازدهم | فقهای حنفی | مقالات دانشنامه جهان اسلام
|