النقض (کتاب)نقض (النقض)، کتاب، اثری در تبیین و اثبات عقاید امامیه و رد اتهامات مخالفان و در نقض کتاب بعض فضائح الروافض است که به فارسی نوشته شده است و این اثر نوشتۀ عبدالجلیل قزوینی رازی است که در حدود سال ۵۶۰ بوده است. فهرست مندرجات۱.۱ - نام نویسنده ۱.۲ - تقسیم بندی کتاب ۱.۳ - اسامی دیگر کتاب ۱.۴ - مذهب ۲ - ردیه فضائح الروافض ۳ - تشریح اثبات عقاید امامیه ۳.۱ - انواع رد کردن قزوینی ۴ - تشبیه محدثان ۵ - نظر قزوینی دربارۀ خلفا ۶ - جنبه های مهم نقض ۷ - نقض به آثار قزوینی ۸ - توجه دانشمندان به مطالب نقض ۹ - فهرست منابع ۱۰ - پانویس ۱۱ - منبع ۱ - معرفینام اصلی کتاب، بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض است، اما به «نقض» شهرت دارد. مؤلف کتاب، نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل بن ابی الحسین بن ابی-الفضل قزوینی رازی [۱]
التدوین فی اخبار القزوین، چاپ عزیزالله عطاردی، ج۲، ص۵۳۶.، تهران ۱۳۷۶ش.
(که کنیۀ او را ابوالراشد نوشته است)، از واعظان و عالمان امامی مذهب ساکن ری بوده و تصنیفاتی نیز داشته است، از جمله کتاب السؤالات و الجوابات در هفت جلد [۲]
الفهرست، چاپ سید جلالالدین محدث ارموی، ج۱، ص۸۷، قم ۱۳۶۶ ش.
[۳]
التدوین فی اخبار القزوین، چاپ عزیزالله عطاردی، ج۲، ص۵۳۶، تهران ۱۳۷۶ش.
[۴]
ریاض العلماء وحیاض الفضلاء، قم۱۴۰۱.، ج۳، ص۷۲.
(که نوشته در پشت نسخه ای از نقض، مؤلف آن با عباراتی همچون صدر الامام، رکن الاسلام، سلطان العلماء و ملک الوعّاظ وصف شده است). قزوینی کتاب نقض را در رد کتابی به نام بعض فضائح الروافض نوشته، [۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۲، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۱۰۰، تهران ۱۳۵۸ ش.
که نویسنده ای سنی مذهب، ساکن ری، در محرّم سال ۵۵۵ تألیف آن را به پایان برده [۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۴۶۴، تهران ۱۳۵۸ ش.
و ظاهراً تا سال ۵۵۹ به تکمیل آن مشغول بوده است. [۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث،ج۱، ص۴۶۴، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث،ج۱، ص،بیست و یک - بیست و دو، تهران ۱۳۵۸ ش.
۱.۱ - نام نویسندهنام نویسندۀ بعض فضائح الروافض دانسته نیست. در نسخهای از کتاب که به دست قزوینی رسیده بوده، نام مصنف ذکر نشده [۱۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۵، تهران ۱۳۵۸ ش.
گویا مؤلف آن به افشای نام خود تمایل نداشته است. اما از برخی اشارات قزوینی میتوان دریافت که وی مؤلف بعض را میشناخته، چنانکه به شصت سالگی او [۱۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۵۵۸، تهران ۱۳۵۸ ش.
و به کتابی از او با نام تاریخ الایام و الانام اشاره کرده است [۱۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۱۴۱، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۲۲.، تهران ۱۳۵۸ ش.
(که مؤلف بعض فضائح الروافض از کتاب تاریخ الایام و الانام خود یاد کرده است). محمد بن علی راوندی در راحة الصدور (تألیف¬شده در ۵۹۹ - ۶۰۳) به کتابی از خود در «شرح فضایح و قبایح رافضیان و خبث عقیدت ایشان» اشاره کرده است. [۱۴]
راحة الصدور و آیة السرور، چاپ محمد اقبال، ج۱، ص۳۹۴، تهران ۱۳۳۳ ش.
نظیر این عبارات در منقولات قزوینی از بعض فضائح الروافض نیز دیده میشود. [۱۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۸، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۹، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۱۷، تهران ۱۳۵۸ ش.
از این رو، احتمال دارد مؤلف بعض فضائح الروافض راوندی باشد، گرچه با تاریخ تولد راوندی (حدود ۵۵۰ تا ۵۵۵) همخوانی ندارد.۱.۲ - تقسیم بندی کتابچون قزوینی مطالب بعض فضائح الروافض را عیناً نقل کرده و سپس به رد آنها پرداخته است، میتوان بعض فضائح الروافض را به طورکامل از نقض استخراج کرد. از منقولات قزوینی پیداست که بعض فضائح الروافض هرچند به فصلهای جداگانه تقسیم شده بوده، [۱۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۲۰-۲۱، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۱۳۷، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۲۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۱۷۸، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۲۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۱۸۴، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۲۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۲۶۲، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۲۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۴۵۳، تهران ۱۳۵۸ ش.
نظم موضوعی خاصی نداشته، اما «فضائح» بخش مستقلی از آن بوده که در بخش پایانی کتاب جای داشته و مؤلف در آن، ۶۷ فضیحت برای شیعیان برشمرده است. [۲۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۴۸۱ -۶۴۶، تهران ۱۳۵۸ ش.
مؤلف بعض فضائح الروافض، به گفتۀ خود، تا ۲۵ سالگی شیعه بوده و سپس به مذهب اهل سنت درآمده است. [۲۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۱۴-۱۵، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۲۶]
نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۲۱، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۲۷]
نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، ج۱، ص۶۳، تهران ۱۳۵۸ ش.
۱.۳ - اسامی دیگر کتاباز این رو، قزوینی، به تعریض، از او با عنوان «خواجۀ نو سنی»، [۲۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۵۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۲۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۶۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۷۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۰۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۵۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۵۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۶۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۶۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۵۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۴۶-۴۴۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۶۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۳۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۸۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۴۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۲۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۴۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۲۴، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۴۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۳۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
«مصنف نوسنی»، [۴۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۹۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۴۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۵۴، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
«مصنف نوناصبی»، [۴۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۵۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
«مصنف انتقالی» [۴۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۸۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و «خواجۀ نومسلمان» [۴۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
یاد کرده و او را ناآگاه از عقاید و باورهای اهل سنت شمرده [۴۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۴۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۵۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و به طعنه، «خواجۀ امام» [۵۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۱۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
خوانده است.۱.۴ - مذهباز اشارۀ قزوینی و منقولات او از کتاب بعض فضائح الروافض برمیآید که مؤلف بعض فضائح الروافض شافعی مذهب بوده است [۵۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۷۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
اما، با وجود عداوت با شیعیان، برای اهل بیت ، مخصوصاً امام حسین علیهالسلام، احترام بسیار قائل بوده و حتی به ایشان علاقه داشته است. [۵۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۵۸- ۳۵۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
مؤلف بعض به برخی آثار شیعی استناد کرده [۵۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۵۲-۲۵۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۵۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶۱۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و به سفر خود به ساری و شنیدههایش از شیعیان آنجا اشاره نموده است. [۵۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۱۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
بعض فضائح الروافض بیشتر جنبۀ جدلی و تبلیغی داشته تا نقد کلامی و اعتقادی . [۵۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۳-۲۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
قزوینی در ردیۀ خود به اشتباهات پیشپاافتادۀ مصنف بعض و ناآگاهی او از تاریخ توجه داده است. [۵۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۵۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۵۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۱۶-۵۱۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
از جمله باورهای تعصبآمیز وی، که قزوینی نیز بر آن خرده گرفته، [۵۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۶۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
این بوده که خلافت تا ظهور عیسی علیهالسلام در عباسیان باقی خواهد ماند.۲ - ردیه فضائح الروافضنسخهای از بعض فضائح الروافض در ربیع الاول سال ۵۵۶ به دست قزوینی رسید و وی بیدرنگ به تألیف ردیۀ خود بر آن پرداخت (برای شرح دستیابی قزوینی به این کتاب و آغاز تألیف نقض). [۶۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲-۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
ظاهراً مؤلف بعض فضائح الروافض تا سال ۵۵۹ به تکمیل کتاب خود مشغول بوده و قزوینی نیز اضافات بعدی او را به نسخۀ خود منتقل کرده است. [۶۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،ص ۲۱ – ۲۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
بنا بر برخی اشارات موجود در نقض، قزوینی تألیف نقض را پیش از سال ۵۶۶ به پایان برده است. [۶۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،مقدمۀ مصحح، ج۱، ص۲-۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
قزوینی دیباچۀ کتاب خود را به نام امام دوازدهم شیعیان، مهدی بن الحسن العسکری، امام روزگار، کرده و عقیده داشته وجود عالم به واسطۀ بقای اوست. [۶۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
پس از دیباچه، قزوینی تا پایان کتاب، عبارات بعض فضائح را عیناً نقل کرده و در ذیل هر بخش بدان پاسخ گفته است.۳ - تشریح اثبات عقاید امامیهچون مطالب بعض فضائح الروافض جنبۀ جدلی داشته، مباحث نقض نیز، به تبع آن، بیشتر حاوی نقد تاریخی است تا مباحث و استدلالات کلامی صرف. با این همه، قزوینی به قصد پاسخگویی به مطالب بعضی، به تبیین و تشریح و اثبات عقاید گوناگون امامیه پرداخته است، از جمله به موضوعات اعتقادی ای چون توحید و معاد و امامت ، [۶۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
تحلیل تاریخی و اعتقادی ماجرای جانشینی پیامبر و جایگاه نص در امامت، [۶۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶۰۲-۶۱۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
اثبات نقلی مهدویت ، [۶۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۶۷-۲۷۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
رجعت، [۶۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
علت اطلاق عنوان «قطعی» بر امامیه، [۶۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۴۷-۵۴۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
متعه ، [۶۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۵۳-۵۵۴، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
تقیه ، [۷۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۳۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۷۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۶۱-۴۶۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
رد وجوب نماز جمعه در عصر غیبت [۷۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱،ص ۵۵۲
، مسئلۀ «حی علی خیر العمل» در اذان [۷۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۲۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و ایمان ابوطالب . [۷۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۱۰-۵۱۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
همچنین مباحث دیگری را، مانند نقد احادیث منقول از ابوهریره و انس بن مالک، [۷۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶۲۹-۶۳۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
در لابلای پاسخگوییهای نقض میتوان یافت.۳.۱ - انواع رد کردن قزوینیردیههای قزوینی، برخی تبیین صحیح اعتقادات امامیه، و برخی رد اتهاماتی است که قزوینی آنها را از پایه بیاساس دانسته است. در بسیاری موارد هم قزوینی نوشتههای مؤلف بعض را تهمت و بهتان شمرده است. [۷۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۹۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۷۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۰۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۷۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۲۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۷۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۶۱-۵۶۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
از جای جای نقض، گرایشهای عقلی قزوینی را به خوبی میتوان دریافت. وی در دیباچۀ کتاب به لزوم تفکر، در برابر تقلید ، اشاره [۸۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و بر نقش عقل در معارف شیعی تأکید کرده است. [۸۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۸۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
قزوینی از گرایش صحیح در میان امامیه، با تعبیر «شیعۀ اصولیه» یاد نموده است [۸۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۸۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۸۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۵۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۸۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۱۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۸۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۲۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۸۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۷۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۸۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۱۴، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶۱۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
(برای تعابیر مشابه). [۹۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۱۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۲۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۹۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۱۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۲۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۳۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۳۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۸۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۹۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۹۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۰۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۵۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۰۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۱۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۰۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۷۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
وی بهسختی با مشایخ مکتب شیعی قم مخالفت ورزیده و با ذکر عنوان اخباریه برای آنان، به انتقاد و رد برخی اعتقادات مشایخ این مکتب، مانند اعتقاد به سی روز بودن ماه رمضان بر اساس محاسبات نجومی، پرداخته و در برابر، به صراحت، بر مکتب سید مرتضی و شیخ طوسی – که آن را «مذهب اصولیان» نامیده – تأکید کرده است. [۱۰۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۶۸-۵۶۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
از اینجا میتوان پی برد که مقصود او از «شیعۀ اصولیه» مکتب عقلگرای مفید و سید مرتضی است، در برابر مکتب اخباری قم که در قرن ششم در میان شیعیان طرفدار نداشت. قزوینی البته از صدوق ، در کنار مفید و سید مرتضی ، در شمار علمای بزرگ امامیه نام برده و او را در زمرۀ اخباریان نگنجانده، [۱۰۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۹۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
هرچند که پیداست برای مفید و سید مرتضی و شیخ طوسی – که از آنان با تعبیر «محققان شیعۀ اصولی» یاد کرده [۱۰۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۰۴، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
– جایگاه والاتری قائل بوده است. حتی میتوان گفت که بیشتر به مکتب مفید و سید مرتضی متمایل بوده تا به مکتب شیخ طوسی، زیرا بر خلاف نظر طوسی، خبر واحد را مردود شمرده [۱۰۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و نوشته است که تنها برخی از فقهای امامیه خبر واحد را قبول دارند و بیشتر آنان فقط خبر متواتر را میپذیرند. [۱۰۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۷۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
۴ - تشبیه محدثانقزوینی مُحدّثان را به غواصانی تشبیه کرده است که هر چه به دست میآورند عرضه میکنند و به غث و ثمین آن کاری ندارند، [۱۰۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۵۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
فلاسفه را از دشمنان دین دانسته [۱۰۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و بر بعضی از صوفیان اهل سنت تاخته و از آنان، به تعریض، با عنوان « زاهدان و عارفان » یاد کرده، هرچند کسانی همچون شبلی و جنید و بایزید را از آنان متمایزدانسته است. [۱۱۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۱۷-۴۱۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
قزوینی برای تألیف و تصنیف ارزش خاصی قائل است، چنانکه با وجود ستایش از دینداری یکی از علمای امامی، با نام ابوطالب بابویه ، او را از نظر علمی در مرتبهای ندانسته است که بتواند کتابی بنویسد. [۱۱۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۹۴، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
۵ - نظر قزوینی دربارۀ خلفاقزوینی دربارۀ خلفا، به نوعی، با مدارا برخورد کرده و آنان را به عنوان «بزرگان دین» ستوده است، [۱۱۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
به زیدیان نظر مثبتی داشته و با وجود توجه به برخی اختلافات اعتقادی امامیه و زیدیه ، [۱۱۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۷۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
ائمۀ زیدیه را افرادی اهل صلاح و سداد دانسته، بزرگان آنان را ستوده و بر آن بوده است که مبانی اعتقادی امامیه با اعتقادات زیدیه اختلاف چندانی ندارد. [۱۱۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۴۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۱۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۷۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۱۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۲۰-۴۲۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۱۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۵۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
قزوینی به تندی بر اسماعیلیه، که آنان را ملاحده خوانده، و به رهبران آنان (ازجمله حسن صباح) تاخته و ایشان را اساساً از زمرۀ شیعیان ندانسته [۱۱۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ص۹۴-۱۰۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۱۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل،ج۱، ص۳۰۴-۳۱۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۲۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۲۴-۱۳۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۲۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۱۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۲۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۳۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۲۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۲۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۲۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۷۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و به رساله ای مختصر از خود در رد ملاحده اشاره کرده است. [۱۲۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۷۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
۶ - جنبه های مهم نقضیکی از جنبه های مهم نقض، اطلاعاتی است که قزوینی از وقایع تاریخی و وضع شیعیان روزگار خود به دست داده است. این اطلاعات از حیث تاریخ شیعیان و به ویژه تحلیل جامعه شناختی شیعیان ایرانی در خور توجه بسیار است. مثلاً اشاره کرده که زمان تألیف نقض، بر دیوار کعبه ، شهادت به ولایت علی علیهالسلام در کنار شهادت به وحدانیت خدا و رسالت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم درج شده بود. [۱۲۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۴۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
از دیگر اطلاعات شایان توجه نقض اینهاست: یاد کردن از نهج البلاغه و تأکید بر جامعیت آن، [۱۲۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۰۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
که نشان دهندۀ رواج آن در محیط شیعی ایران در قرن ششم است؛ شهرت ابوالفتوح رازی و تفسیر وی و رواج نسخههای آن [۱۲۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۸۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
جایگاه کتاب الارشاد شیخ مفید [۱۲۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۹۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
اشاره به بعضی آثار شیعی که اینک موجود نیست، مانند کتاب رامش افزای، در چند مجلد، از محمد بن حسین محتسب [۱۳۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۱۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
ذکر علمای بزرگ شیعی از دورۀ غیبت تا عصر مؤلف (ص ۲۰۹-۲۱۲)؛ ذکر نام دانشمندان و بزرگان شیعی، [۱۳۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۱۳-۲۳۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
علمای امامی ایران، [۱۳۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۱۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
شعرای فارسیگوی امامیه، [۱۳۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۳۱-۲۳۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۳۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۷۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
شهرهای شیعهنشین مانند قم و ساری و سبزوار ، [۱۳۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۹۴- ۲۰۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
مدارس امامیه و خانقاههای آنان، [۱۳۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۴-۳۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
بزرگان سادات در ایران، [۱۳۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۹۸-۴۰۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
کتابخانههای بزرگ شیعی [۱۳۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
برپایی مراسم نماز جمعه از سوی امامیۀ معاصر او (ص ۳۹۵)؛ ذکر سلسلۀ سند کتاب غرر سید مرتضی از معاصران خود تا سید مرتضی [۱۳۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۹۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و یادکرد برخی وقایع عصرش. [۱۴۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۴۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۴۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۹۷-۱۹۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
در نقض، اشعار متعدد عربی [۱۴۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۶-۴۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۴۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶۱-۶۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۴۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶۸-۶۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۴۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۸۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۴۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۴۵-۱۴۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۴۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۷۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۴۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۹۱-۱۹۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۴۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۱۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۵۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۲۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۵۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۳۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۵۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۴۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۵۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۴۱-۵۴۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و نیز اشعاری به فارسی [۱۵۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۱۹-۱۲۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۵۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۳۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۵۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۸۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۵۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۰۵- ۲۰۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۵۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۲۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۵۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۵۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۶۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۵۹۰، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
نقل شده است. برخی ازاین اشعار فارسی، برای آگاهی تاریخی از اندیشههای شاعران شیعی در خور توجه است، مانند ابیاتی که یکی از شاعران شیعی در تعریض به شاهنامه سروده است. [۱۶۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۸۳، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
۷ - نقض به آثار قزوینیدر نقض به احوال و آثار قزوینی نیز اشاراتی هست، مانند اینکه مدرسهای بزرگ داشته و روزهای آدینه در آن وعظ میکرده [۱۶۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۳۷-۱۳۸، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و کتابهایی نوشته بوده است، همچون کتاب البراهین فی إمامه امیرالمؤمنین ، [۱۶۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۳۷۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۶۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶۴۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
مفتاح الراحات فی فنون الحکایات [۱۶۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۷۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۶۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۳۹، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۶۷]
علی بن بابویه، الفهرست، ج۱، ص۸۷، چاپ سید جلالالدین محدث ارموی، قم ۱۳۶۶ ش..
کتاب فی تنزیه عایشه [۱۶۹]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱۱۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۷۰]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۹۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
و رساله ای مختصر در رد ملاحده. [۱۷۱]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۷۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
وی در نقض، از برادرش، اوحدالدین ابوعبدالله حسین قزوینی، حدیثی را به سلسله سند متصل از خود تا راوی اصلی روایت کرده است [۱۷۲]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۴۹۵، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۷۳]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۱۱، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
(که از برادرش در شمار علمای شیعه یاد نموده است).نقض به نثری روان نوشته شده است. قزوینی از خطبۀ عربی مؤلف بعض فضائح الروافض انتقاد کرده و نوشته که، بنا بر عرف، کتاب فارسی نباید دیباچۀ عربی داشته باشد. [۱۷۴]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
همچنین تصریح کرده که نقض را، بر خلاف دیگر آثارش، با عباراتی «سهل و آسان» نوشته است تا همگان بتوانند از آن استفاده کنند. [۱۷۵]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۷، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
با این همه، دیباچۀ نقض [۱۷۶]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۱-۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
[۱۷۷]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۶، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
دارای صنایع لفظی و معنوی است. قزوینی، به مناسبت، مثل های فارسی را نیز در کتابش به کار برده است. [۱۷۸]
قزوینی رازی، عبدالجلیل، ج۱، ص۲۲، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش.
۸ - توجه دانشمندان به مطالب نقضدانشمندان امامی بعدی، با واسطه و بی واسطه، به مطالب نقض توجه داشته اند: افندی، [۱۷۹]
افندی اصفهانی، عبدالله، ج۳، ص۷۳، ریاض العلماء وحیاض الفضلاء، قم۱۴۰۱.
ضمن ستایش از نقض، نوشته که بخشهایی از نقض را در بخش سوم وثیقة النجاه خود نقل کرده است؛ قاضی نورالله شوشتری [۱۸۰]
شوشتری، قاضی نورالله، ج۱، ص۴۸۳-۴۸۹، مجالس المؤمنین، تهران۱۳۵۴ ش.
بخشهایی از نقض را در مجالس المؤمنین آورده؛ مجلسی مجلسی، [۱۸۱]
محمدباقر، ج۵۷، ص۲۲۸، بحار الانوار، بیروت۱۴۰۳.
(که در آن «کتاب النقض» به «کتاب القصص» تصحیف شده) روایتی را از آن نقل کرده؛ و نجفی دربارۀ تکبیرات سه گانه در پایان نماز، به نقض استناد نموده است. [۱۸۳]
نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)،ج۱، ص،بیست و چهار- بیست و پنج، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش..
قاضی نورالله شوشتری [۱۸۴]
شوشتری، قاضی نورالله، ج۱، ص۴۸۴، مجالس المؤمنین، تهران۱۳۵۴ ش.
به کمی نسخه های نقض، سقیم بودن آنها و کوشش خود در تصحیح آن اشاره کرده است. در قرن یازدهم، افندی از نسخههایی کهن از نقض سخن گفته که یکی از آنها در اختیار وی و دیگری در تملک ملا ذوالفقار بوده است.، [۱۸۵]
افندی اصفهانی، عبدالله، ریاض العلماء وحیاض الفضلاء، قم۱۴۰۱.، ج۳، ص۷۳.
امروزه از نقض، دست کم، نه نسخۀ خطی شناسایی شده است. [۱۸۶]
نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)،ج۱، ص،بیست و هفت - چهل و پنج، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش..
این کتاب نخستین بار در۱۳۳۱ ش، به کوشش سید جلال الدین حسینی ارموی،(محدث)در تهران به چاپ رسید. وی در ۱۳۳۵ ش رساله ای با نام مقدمۀ نقض و تعلیقات آن، و در ۱۳۳۶ش کلید نقض و تعلیقات آن را منتشر کرد. محدث پس از چاپ نخست، پژوهش در بارۀ نقض را رها نکرد و به تکمیل تصحیح و تعلیقات آن پرداخت که نتیجۀ آن چاپ دوم کتاب بود که اندکی پس از مرگ وی در ۱۳۵۸ ش انجمن آثار ملی آن را منتشر کرد وهمراه با متن نقض، تعلیقات مفصّل محدث در دو مجلد، با عنوان تعلیقات نقض، نیز به چاپ رسید.۹ - فهرست منابع(۱) افندی اصفهانی، عبدالله، ریاض العلماء وحیاض الفضلاء، قم۱۴۰۱. (۲) طهرانی، الذریعه. (۳) رافعی قزوینی، عبدالکریم بن محمد، التدوین فی اخبار القزوین، چاپ عزیزالله عطاردی، تهران ۱۳۷۶ش. (۴) راوندی، محمد بن علی، راحة الصدور و آیة السرور، چاپ محمد اقبال، تهران ۱۳۳۳ ش. (۵) شوشتری، قاضی نورالله، مجالس المؤمنین، تهران۱۳۵۴ ش. (۶) قزوینی رازی، عبدالجلیل، نقض (بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض)، چاپ میر جلالالدین محدث، تهران ۱۳۵۸ ش. (۷) مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت۱۴۰۳. (۸) محدث، میر جلالالدین، تعلیقات نقض، تهران ۱۳۵۸ ش. (۹) منتجبالدین رازی، علی بن بابویه، الفهرست، چاپ سید جلالالدین محدث ارموی، قم ۱۳۶۶ ش. (۱۰) نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، چاپ عباس قوچانی، تهران۱۳۶۵ ش. ۱۰ - پانویس
۱۱ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «»، شماره۷۲۱۳. ردههای این صفحه : مقالات دانشنامه جهان اسلام
|