اعتدال محمد (قرآن)حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، در امر تبلیغ دین و ادای حقوق خویشاوندان و مسکینان به رعایت اعتدال سفارش شده اند. ۱ - الزام پیامبر به رعایت اعتدالملزم بودن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به رعایت میانه روی در تبلیغ دین و ارتباط با مردم: «خذ العفو وامر بالعر ف واعر ض عن الجاهلین: (به هر حال) با آنها مدارا کن و عذرشان را بپذیر، و به نیکی‌ها دعوت نما، و از جاهلان روی بگردان (و با آنان ستیزه مکن)! »در روایتی از امام صادق علیه‌السّلام «عفو» به وسط تفسیر شده است.قرائن آیات نشان مى دهد که آیه فوق به مفهوم، آسان گرفتن و گذشت و انتخاب حد وسط و میانه است . ۲ - ادای حقوق با رعایت اعتدالپیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، موظف به ادای حقوق خویشاوندان و مسکینان و راه ماندگان با رعایت اعتدال و پرهیز از تبذیر: ۱. «وآت ذا القر بی حقه والمسکین وابن السبیل ولا تبذر تبذیر ا: و حق نزدیکان را بپرداز، و (همچنین حق) مستمند و وامانده در راه را! و هرگز اسراف و تبذیر مکن، »(تبذیر) در اصل از ماده (بذر) و به معنى پاشیدن دانه مى آید، منتها این کلمه مخصوص مواردى است که انسان اموال خود را به صورت غیر منطقى و فساد، مصرف مى کند، و معادل آن در فارسى امروز (ریخت و پاش) است. و به تعبیر دیگر تبذیر آنست که مال در غیر موردش مصرف شود هر چند کم باشد، و اگر در موردش صرف شود تبذیر نیست هر چند زیاد باشد. چنانکه در تفسیر عیاشی از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : که در ذیل این آیه در پاسخ سؤ ال کننده اى فرمود: من انفق شیئا فى غیر طاعة الله فهو مبذر و من انفق فى سبیل الله فهو مقتصد: (کسى که در غیر راه اطاعت فرمان خدا مالى انفاق کند، تبذیر کننده است و کسى که در راه خدا انفاق کند میانه رو است. ۲. «ولا تجعل یدک مغلولة الی عنقک ولا تبسطها کل البسط فتقعد ملوما محسور ا: هرگز دستت را بر گردنت زنجیر مکن، (و ترک انفاق و بخشش منما) و بیش از حد (نیز) دست خود را مگشای، تا مورد سرزنش قرار گیری و از کار فرومانی! » ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۵۱، برگرفته از مقاله «اعتدال محمدصلی‌الله‌علیه‌وآله». |