اعتدال در دعا (قرآن)در آهنگ دعا باید حد اعتدال را رعایت نمود. ۱ - میانه روی در دعالزوم رعایت اعتدال در آهنگ دعا و نیایش به درگاه خدا: «قل ادعوا اللـه او ادعوا الر حمـن ایا ما تدعوا فله الاسماء الحسنی ولا تجهر بصلاتک ولا تخافت بها وابتغ بین ذلک سبیلا: بگو: ««الله» را بخوانید یا «رحمان» را، هر کدام را بخوانید، (ذات پاکش یکی است؛ و) برای او بهترین نامهاست! » و نمازت را زیاد بلند، یا خیلی آهسته نخوان؛ و در میان آن دو، راهی (معتدل) انتخاب کن! »«صلاة» در لغت به معنای دعا و تبریک و تمجید آمده است. خداوند در این آیه به پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) دستور مى دهد: (نمازت را زیاد بلند مخوان ، زیاد هم آهسته مخوان ، بلکه میان این دو راه اعتدال را انتخاب کن) (و لا تجهر بصلاتک و لا تخافت بها و ابتغ بین ذلک سبیلا). بنابراین آیه فوق کارى به مساله نمازهای جهریه و اخفاتیه به اصطلاح معروف فقهى ندارد، بلکه ناظر به افراط و تفریط در بلند خواندن و آهسته خواندن است ، مى گوید نه بیش از حد بلند بخوان و فریاد بزن ، و نه بیش از حد آهسته که تنها حرکت لبها مشخص شود و صدائى به گوش نرسد. شاءن نزولى را که بسیارى از مفسران از ابن عباس نقل کرده اند نیز موید همین معنى است. روایات متعددى که از طرق اهل بیت از امام باقر و امام صادق (علیه السلام ) در ذیل این آیه آمده است نیز اشاره به همین تفسیر مى کند. بنابراین تفسیرهاى دیگرى که براى این آیه ذکر شده است همگى بیگانه از مطلب به نظر مى رسد. اما اینکه حد اعتدال در اینجا چگونه است ، و جهر و اخفاتى که از آن نهی شده چه مى باشد؟ ظاهر این است که جهر به معنى فریاد کشیدن ، و اخفات به معنى آهسته خواندن آنچنان که خود انسان هم نشنود مى باشد. در تفسیر علی بن ابراهیم از امام صادق (علیه السلام ) چنین نقل شد که در تفسیر آیه فرمود: الجهر بها رفع الصوت ، و التخافت بها مالم تسمع نفسک ، و اقراء بین ذلک : جهر این است که زیاد صدا را بلند کنى ، و اخفات آن است که حتى خودت نشنوى ، هیچیک از این دو را انجام نده ، بلکه حد وسط میان آن دو را انتخاب کن. ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۴۹، برگرفته از مقاله «اعتدال در دعا». |