استقامت بر توحید (قرآن)در آیات مختلف قرآن کریم آمده است که براى رسیدن و یا بیشتر رسیدن به سعادت هیچ راهى جز کلمه توحید و استقامت بر آن نیست. ۱ - پیامبر مامور دعوت مردم به استقامتپیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، مامور دعوت مردم به استقامت در راه خداوند بودند. قل انما انا بشر مثلکم یوحی الی انما الـهکم الـه وحد فاستقیموا الیه (بگو من بشرى چون شمايم جز اينكه به من وحی مى شود كه خداى شما خدايى يگانه است پس مستقيما به سوى او بشتابيد و از او آمرزش بخواهيد و واى بر مشركان.) تفسیر المیزان در ذیل این آیه شربفه می فرماید: «این آیه شریفه - به طورى که از سیاق برمى آید - در مقام پاسخ گویى از این سخن ایشان است که گفتند: (قلوبنا فى اکنة مما تدعونا الیه) و حاصل جواب این است که : اى پیامبر به ایشان بگو من بشرى هستم مانند شما که در بین شما معاشرت مى کنم ، آن طور که خود شما با یکدیگر معاشرت مى کنید و با شما سخن مى گویم ، آن طور که خود شما با یکدیگر گفتگو مى کنید، پس من جنس دیگرى مخالف جنس شما از قبیل فرشته نیستم ، تا بین من و شما حایل و حجابى باشد و یا سخنم به گوش شما نرسد و یا کلامم به دلهاى شما وارد نشود. تنها تفاوت من با شما این است که به من وحی مى شود و آنچه من به شما مى گویم و شما را به سوى آن دعوت مى نمایم ، وحیى است که به من مى شود و آن این است که معبود شما آن معبودى که سزاوار پرستش باشد یکى است ، نه آلهه متفرق و گوناگون .» ۲ - حضرت شعیب و پیروان ویجناب شعیب علیه‌السّلام و مؤمنان و پیروان همراه ایشان، بر عقیده توحیدی خویش استقامت کردند و آنان که پایداری نکردند زیانکار شدند. قال الملا الذین استکبروا من قومه لنخرجنک یـشعیب والذین ءامنوا معک من قریتنآ او لتعودن فی ملتنا قال او لو کنا کـرهین (سران قومش كه تكبر مى ورزيدند گفتند: اى شعیب يا تو و كسانى را كه با تو ايمان آورده اند از شهر خودمان بيرون خواهيم كرد يا به كيش ما برگرديد گفت: آيا هر چند كراهت داشته باشيم.) قد افترینا علی الله کذبا ان عدنا فی ملتکم بعد اذ نجنا الله منها وما یکون لنآ ان نعود فیهآ الا ان یشآء الله ربنا وسع ربنا کل شیء علما علی الله توکلنا (اگر بعد از آنكه خدا ما را از آن نجات بخشيده (باز) به كيش شما برگرديم در حقيقت به خدا دروغ بسته ايم و ما را سزاوار نيست كه به آن بازگرديم مگر آنكه خدا پروردگار ما بخواهد (كه) پروردگار ما از نظر دانش بر هر چيزى احاطه دارد بر خدا توکل كرده ايم بار پروردگارا ميان ما و قوم ما به حق داورى كن كه تو بهترين داورانى.) ۳ - پایداری مؤمناناستقامت مؤمنان بر توحید، زمینه ساز نزول فرشتگان بر آنان است.ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقـموا تتنزل علیهم الملـئکة (در حقيقت كسانى كه گفتند پروردگار ما خداست سپس ايستادگى كردند فرشتگان بر آنان فرود مى آيند (و مى گويند) هان بيم مداريد و غمين مباشيد و به بهشتی كه وعده يافته بوديد شاد باشيد.) ۴ - استقامت بر عقیده توحیدیپایداری بر عقیده توحیدی، سبب برخورداری از نعمت آرامش بخشی فرشتگان الهی است. ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقـموا تتنزل علیهم الملـئکة الا تخافوا ولاتحزنوا (در حقيقت كسانى كه گفتند: پروردگار ما خداست سپس ايستادگى كردند فرشتگان بر آنان فرود مى‌آيند (و مى‌گويند) هان بيم مداريد و غمين مباشيد و به بهشتى كه وعده يافته بوديد شاد باشيد.) ۵ - مقاومت مؤمنان بر توحیدمقاومت و پایداری مؤمنان بر توحید ربوبی، سبب آرامش آنان می شود و این پیامی است که قرآن فرموده است.ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقـموا فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون (محققا كسانى كه گفتند پروردگار ما خداست سپس ايستادگى كردند بيمى بر آنان نيست و غمگين نخواهند شد.) ۶ - پیامبر و مؤمنانپیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و مؤمنان همراه وی، مامور به استقامت بر توحید الهی بودند. فاستقم کمآ امرت ومن تاب معک (پس همان گونه كه دستور يافته اى ايستادگى كن و هر كه با تو توبه كرده (نيز چنين كند) و طغيان مكنيد كه او به آنچه انجام مى دهيد بيناست.) ۷ - استقامت اصحاب کهف در اعتقاد توحیدیاصحاب کهف در اعتقاد و ایمان راسخ خود به یگانگی پروردگار و توحید الهی پایدار بودند و دچار تشطط نشدند.و ربطنا علی قلوبهم اذ قاموا فقالوا ربنا رب السمـوت والارض لن ندعوا من دونه الـها لقد قلنآ اذا شططا (و دلهايشان را استوار گردانيديم آنگاه كه (به قصد مخالفت با شرک ) برخاستند و گفتند: پروردگار ما پروردگار آسمانها و زمین است جز او هرگز معبودى را نخواهيم خواند كه در اين صورت قطعا ناصواب گفته ايم.)واذ اعتزلتموهم وما یعبدون الا الله فاو ا الی الکهف ینشر لکم ربکم من رحمته ویهیئ لکم من امرکم مرفقا (و چون از آنها و از آنچه كه جز خدا مى پرستند كناره گرفتيد پس به غار پناه جوييد تا پروردگارتان از رحمت خود بر شما بگستراند و براى شما در كارتان گشايشى فراهم سازد.) انهم ان یظهروا علیکم یرجموکم او یعیدوکم فی ملتهم ولن تفلحوا اذا ابدا (چرا كه اگر آنان بر شما دست يابند سنگسارتان مى كنند يا شما را به كيش خود بازمى گردانند و در آن صورت هرگز روى رستگاری نخواهيد ديد.) مجمع البیان چنین می گوید که (یرجموکم) یعنی یقتلوکم بالرجم، و این از خبیث ترین قتل ها است. ۸ - استقامت حضرت ابراهیم در حرکت توحیدیاین پیامبر بزرگ الهی یک تنه در برابر شرک و بت پرستی قیام کرد. استقامت حضرت ابراهیم در مبارزه با بت پرستی و اقامه توحید به حدی بود که در قرآن به عنوان یک امت وصف شده است. اذ قال لابیه وقومه ما هـذه التماثیل التی انتم لها عـکفون (آنگاه كه به پدر خود و قومش گفت: اين مجسمه هايى كه شما ملازم آنها شده ايد چيستند.) قالوا وجدنآ ءابآءنا لها عـبدین (گفتند: پدران خود را پرستندگان آنها يافتيم.) قال لقد کنتم انتم وءابآؤکم فی ضلـل مبین (گفت: قطعا شما و پدرانتان در گمراهى آشكارى بوديد.) قالوا اجئتنا بالحق‌ام انت من اللعبین (گفتند: آيا حق را براى ما آورده اى يا تو از شوخى كنندگانى.) قال بل ربکم رب السمـوت والارض الذی فطرهن وانا علی ذلکم من الشهدین (گفت: (نه) بلكه پروردگارتان پروردگار آسمانها و زمين است همان كسى كه آنها را پديد آورده است و من بر اين (واقعيت) از گواهانم.) وتالله لاکیدن اصنـمکم بعد ان تولوا مدبرین (و سوگند به خدا كه پس از آنكه پشت كرديد و رفتيد قطعا در كار بتانتان تدبيرى خواهم كرد.) قال افتعبدون من دون الله ما لاینفعکم شیـا ولایضرکم (گفت: آيا جز خدا چيزى را مى پرستيد كه هيچ سود و زیانی به شما نمى رساند.) اف لکم ولما تعبدون من دون الله افلاتعقلون (اف بر شما و بر آنچه غير از خدا مى پرستيد مگر نمى انديشيد.) قالوا حرقوه وانصروا ءالهتکم ان کنتم فـعلین (گفتند: اگر كارى مى كنيد او را بسوزانيد و خدايانتان را يارى دهيد.) ۹ - پانویس۱۰ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۱۹۵، برگرفته از مقاله «استقامت بر توحید». |