استعانت از بهشتیان (قرآن)دوزخیان با بهشتیان گفت‌و‌گو می‌کنند. آنها براى بهره‌مندى از نعمت‌هاى بهشتیان، از ایشان استعانت می‌جویند که حاصلی ندارد. دوزخیان نخست طلب آب می‌کنند؛ اما بهشتیان پاسخ منفی به آنها داده، می‌گویند خداوند اینها را بر کافران حرام کرده است. ۱ - استعانت جهنميان از بهشتيانجهنمیان براى بهره‌مندى از نعمت‌هاى بهشتيان، از آنان استعانت می‌جویند که نتیجه‌ای دربر ندارد: • «وَنَادَى أَصْحَابُ النَّارِ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفِيضُواْ عَلَيْنَا مِنَ الْمَاء أَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّهُ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى الْكَافِرِينَ؛ و دوزخیان، بهشتيان را صدا مى‌زنند که: «(محبت کنيد) و مقدارى آب، يا از آنچه خدا به شما روزى داده، به ما ببخشيد!» آنها (در پاسخ) مى‌گويند: «خداوند اينها را بر کافران حرام کرده است!». ۱.۱ - گفت‌وگوی دوزخیان با بهشتیانپس از آنکه بهشتیان و دوزخیان هر کدام در محل مناسب خود مستقر شدند، گفت‌وگوهایی در میان آنها ردوبدل می‌شود که نتیجه آن مجازات و کیفری است روحانی و معنوی برای دوزخیان. نخست دوزخیان که در وضع بسیار ناگواری به سر می‌برند، فریاد می‌زنند و از بهشتیان تمنای آب و ارزاق بهشتی می‌نمایند تا عطش سوزان خود را تسکین بخشند و از آلام خود بکاهند (و نادی اصحاب النار اصحاب الجنة ان افیضوا علینا من الماء او مما رزقکم الله). ولی بلافاصله بهشتیان دست رد بر سینه آنها گذارده، و (می‌گویند خداوند اینها را بر کافران تحریم کرده است) (قالوا ان الله حرمهما علی الکافرین). ۱.۲ - بیان چند نکتهدر اینجا به چند نکته باید توجه کرد: ۱.۲.۱ - وجود فاصله زیادقرآن گفت‌وگوی دوزخیان با بهشتیان را با جمله (نادی) که معمولا برای سخن گفتن از دور است آورده و این نشان می‌دهد که در میان این دو گروه فاصله بسیار زیادی است، و البته این موضوع هیچ بعید نیست که حتی تا میلیون‌ها فرسنگ فاصله سخن یک‌دیگر را بشنوند و حتی یک‌دیگر را در پارهای از اوقات ببینند، و اگر این موضوع در گذشته ممکن بود برای بعضی مشکلی ایجاد کند در عصر و زمان ما که انتقال صداها و تصویرها از فاصله‌های بسیار دور در همین جهان حل شده است، جای تعجب نخواهد بود. ۱.۲.۲ - طلب کردن آبنخستین تقاضای دوزخیان در آیه فوق همان آب ذکر شده و این طبیعی است که شخصی که در آتش می‌سوزد، قبل از هر چیز آب می‌طلبد تا عطش سوزان خود را تسکین بخشد. ۱.۲.۳ - ناآگاهی از ماهیت نعمتهاجمله مما رزقکم الله (از آنچه خدا به شما روزی داده) که تعبیری است سربسته و توأم با یک نوع ابهام نشان که حتی دوزخیان نمی‌توانند از ماهیت و انواع نعمتهای بهشتی آگاه شوند، این موضوع با بعضی از احادیث که می‌گوید در بهشت نعمتهایی است که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به فکر هیچ انسانی نگذشته است، کاملا تطبیق می‌کند. ضمنا از اینکه این جمله با او عطف شده نشان می دهد که نعمتهای دیگر بهشتی مخصوصا میوه‌ها می‌تواند جانشین آب گردد، و عطش سوزان انسان را تسکین بخشد. ۱.۲.۴ - حرام بودن نعمت‌ها بر کافرانجمله (ان الله حرمهما علی الکافرین) (خداوند آنها را بر کافران حرام کرده) اشاره به این است که بهشتیان مضایقه‌ای از بخشیدن این نعمت‌ها ندارند؛ زیرا نه چیزی از آنها کم می‌شود و نه در درون سینه، کینه‌ای نسبت به کسی دارند؛ حتی نسبت به دشمنانشان؛ ولی وضع دوزخیان آن‌چنان است که نمی‌توانند از نعمتهای بهشتی بهره گیرند، این تحریم در حقیقت یک نوع تحریم تکوینی است؛ همانند محرومیت بسیاری از بیماران از غذاهای لذیذ و رنگارنگ. ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۱۵۰، برگرفته از مقاله «استعانت از بهشتیان». |