ادات اباحهواژه بیانگر تخییر بین چند چیز با جواز جمع بین آنها را ادات اباحه گویند. ۱ - تعریفبرای حرف عطف «او» معانی مختلفی ذکر کرده‌اند. یکی از این معانی، اباحه بین دو یا چند چیزی است که به وسیله این حرف به هم عطف شده‌اند. مراد از «اباحه» در اینجا، مخیر بودن بین دو یا چند چیز است که جمع بین آنها ممتنع نباشد، مثل آیه : (ولا علی انفسکم ان تاکلوا من بیوتکم او بیوت آبائکم …)؛ «و بر شما ایرادی نیست که از خانه‌های خودتان بخورید یا از خانه‌های پدرانتان...». ۲ - فرق تخییر با اباحهمعنای دیگر «او»، تخییر است. فرق تخییر با اباحه این است که در تخییر، جمع بین طرفین یا طرف‌های «او» ممکن نیست، مثل آیه: (انما جزاء الذین یحاربون الله ورسوله ویسعون فی الارض فسادا ان یقتلوا او یصلبوا او تقطع ایدیهم وارجلهم من خلاف او ینفوا من الارض...)؛ «سزای کسانی که با (دوستداران)خدا و پیامبر او می‌جنگند و در زمین به فساد می‌کوشند جز این نیست که کشته شوند یا بر دار آویخته گردند یا دست و پایشان در خلاف جهت یکدیگر بریده شود یا از آن سرزمین تبعید گردند» که جمع بین این امور بر امام جایز نیست و یکی از آنها را اختیار می‌کند. [۵]
بستانی، بطرس، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۶۰.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ادات اباحه». رده‌های این صفحه : ادات قرآن
|