ابوالمعالی محمد بن محمدابراهیم کلباسی اصفهانیابوالمعالی محمد بن محمدابراهیم کلباسی اصفهانی، مشهور به ابوالمعالی اصفهانی، از فحول علمای شیعه در اوايل قرن چهاردهم هجری می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیمیرزا محمّد مکنّی به ابوالمعالی کلباسی (نام ایشان مهجور افتاده، و در همه جا به کنیه شهرت یافته‌اند)، فرزند حاج محمّدابراهیم کلباسی خراسانی، عالم فاضل محقّق، مجتهد جامع، فقیه اصولی، جامع معقول و منقول، از اکابر علما و مجتهدین، محقّق مدقّق و دقیق‌الفکر، کثیرالتتبّع، در غایت زهد و تقوی. درباره زهد و ورع و احتیاط‌های شرعی ایشان بین الخواص و العوام، حکایاتی منقول است که همگی، دلالت بر مقام او می‌کند. در شب چهارشنبه ۷ شعبان ۱۲۴۷ق در اصفهان متولّد شد، مقدّمات را نزد سیّدمحمّد باقر دهکردی و درس خارج را نزد آقا میرسیّد حسن مدرّس و آقا سیّدمحمّد شهشهانی طی نمود، و به اجتهاد نائل آمد. در تذکره‌القبور درباره او فرماید: «مجلس آن مرحوم، مصداق حدیث حوارییّن و عیسی (علیه‌السّلام) بود که عرض کردند: مَن نُجالس؟ فرمود: مَن یُذَکَرکم اللّه رؤیته و یزیدکم فی العلم منطقه، و یرغّبکم فی الآخره عمله». ۲ - فرزندانمیرزا ابوالمعالی دختر آقامیرزا زین‌العابدین فرزند حاج سیّدمحمّدباقر حجّت الاسلام شفتی را به زوجیّت داشت، و از او، صاحب دو پسر (حاج میرزا جمال‌الدّین، و حاج میرزا کمال‌الدّین معروف به ابوالهدی) و یک دختر (که به زوجیّت حاج میرزا احمد ملاّباشی درآمد) می‌باشد. ۳ - ابوالمعالی در نگاه دیگرانوی از زاهدترین، عابدترین، دانشمندترین اعاظم عصر خویش، در علوم مختلف، مجتهد و صاحب نظر بود. شیخ عباس قمی در الکنی و الالقاب می فرماید: "ابوالمعالی اصفهانی، عالم فاضل، متفکر دقیق، بسیار احتیاط کننده و دارای تألیفات فراوان بوده است. مرحوم سید محسن امین می فرماید: وی عالمی عامل، فاضل، دقیق‌النظر، کثیرالاحتیاط، شدیدالورع و عالم ربانی منقطع به سوی کمال و علم است. من او را دیدم؛ وی اعقل زمان خودش بود, ۴ - اساتیدمیتوان اساتید وی را چنین نام برد: • میرسیّد حسن مدرّس • سیّدمحمّد شهشهانی ۵ - شاگردانجمعی کثیر از بزرگان علماء و مجتهدین از شاگردان ایشان هستند که معروف‌تر از همه، مرحوم آیت‌اللّه العظمی حسین بروجردی (رحمه‌اللّه‌علیه) می‌باشد. از دیگر شاگردان وی می‌توان افراد ذیل را نام برد: • امیر محمد صادقی • سیدابوالقاسم بن محمدباقر حسینی • کمال‌الدین (صاحب سماء المقال)، • فرزندش جمال الدین ۶ - وفاتایشان در شب چهارشنبه ۲۷ ماه صفر المظفّر سال ۱۳۱۵ وفات یافت، و در تخت فولاد در تکیه‌ای مخصوص مدفون گردید. بانی ساختمان تکیه، حاج میرزا احمد ملاّباشی داماد آن مرحوم می‌باشد. در داخل و خارج بقعه، و هم چنین در اتاق‌ها عدّه زیادی از علماء و فضلاء و ادبای اصفهان مدفون می‌باشند. ۷ - آثار و تالیفاتمجموع کتب و رسائل تالیفی ایشان، متجاوز از هشتاد مجلّد می‌شود؛ وی حدود ۷۵ کتاب و ۳۱ رساله به رشته تحریر در آورده است. که از آن جمله است: ۱. رساله در استخارات، مطبوع در مقدّمه قرآن در سال۱۳۱۶ق؛ ۲. رساله در استشفاء به تربت حضرت سیّدالشّهداء (علیه‌السّلام)، مطبوع در سال ۱۲۵۸ق؛ ۳. الاستجاریّه؛ ۴. رساله در کیفیّت زیارت عاشورا؛ ۵. رساله در ابن غضائری؛ ۶. رساله در احوال انسان، به فارسی؛ ۷. رساله در احوال آقا حسین خوانساری؛ ۸. رساله در احوال شیخ بهایی؛ ۹. بشارات در اصول، سه مجلّد؛ ۱۰. مجموعه‌ای از اشعار عربی؛ ۱۱. مجموعه‌ای در تفسیر؛ ۱۲. تعارض استصحاب و اصاله الصحّه؛ ۱۳. جبر و تفویض؛ ۱۴. حجّت مظنّه؛ ۱۵. رساله در تزکیه اهل رجال؛ ۱۶. رساله در نیّت؛ ۱۷. رساله در مفطر بودن قلیان؛ ۱۸. سند صحیفه کامله؛ ۱۹. شرح خطبه شقشقیّه، مطبوع؛ ۲۰. شرح کفایه سبزواری، در فقه؛ ۲۱. شرح زیارت جامعه؛ ۲۲. الرسائل الرجالیة؛ ۲۳. رساله در تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (علیه‌السّلام). [۸]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص۴۰.
[۹]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۲۱۶-۲۱۷.
[۱۰]
مشار، خان‌بابا، مؤلّفین کتب چاپی، ج۱، ص۳۰۲.
[۱۲]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، بیان المفاخر، ج۲، ص۱۷۳-۱۷۴.
[۱۳]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص۵۸-۵۹.
[۱۴]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباءالبشر، ج۱، ص۷۹-۸۰.
[۱۵]
معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم آلاثار، ج۴، ص۱۳۰۱-۱۳۰۲.
[۱۷]
اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان ضیع‌الدوله، چهل سال تاریخ ایران (المآثر و الآثار)، ج۱، ص۲۳۱.
[۱۸]
مشاهیر مزار علاّمه ابوالمعالی کلباسی، ص۳۳-۹۷.
[۱۹]
نجفی کلباسی، محمدعلی، خاندان کلباسی، ص۲۳۲-۲۴۴.
[۲۵]
کتابی، سیدمحمدباقر، رجال اصفهان، ج۱، ص۱۵۲-۱۵۵.
۸ - پانویس۹ - منبعسایت اندیشه قم مهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۳۶۳. |