ابلیس و حوا (قرآن)خداوند در مورد دشمنی ابلیس با حوا (علیهاالسّلام) در قرآن کریم هشدار داده است. ۱ - هشدار به حوا«ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة... • فدلـهما بغرور فلما ذاقا الشجرة بدت لهما سوءتهما وطفقا یخصفان علیهما من ورق الجنة ونادهما ربهما الم انهکما عن تلکما الشجرة واقل لکما ان الشیطـن لکما عدو مبین؛ و‌ای آدم! تو و همسرت در بهشت ساکن شوید! و از هر جا که خواستید، بخورید اما به این درخت نزدیک نشوید، که از ستمکاران خواهید بود• و به این ترتیب، آنها را با فریب (از مقامشان) فرودآورد. و هنگامی که از آن درخت چشیدند، اندامشان (عورتشان) بر آنها آشکار شد؛ و شروع کردند به قرار دادن برگهای (درختان) بهشتی بر خود، تا آن را بپوشانند. و پروردگارشان آنها را ندا داد که: «آیا شما را از آن درخت نهی نکردم؟! و نگفتم که شیطان برای شما دشمن آشکاری است؟». خداوند به آنها ندا كرد: مگر شما را از خوردن اين درخت منع نكردم و مگر به شما نگفتم كه شيطان دشمن آشكار شماست. «.. فسجدوا الا ابلیس... • فقلنا یــادم ان هـذا عدو لک ولزوجک...؛ و به یاد آور هنگامی را که به فرشتگان گفتیم: «برای آدم سجده کنید! » همگی سجده کردند؛ جز ابلیس که سرباز زد (و سجده نکرد)• پس گفتیم: «ای آدم! این (ابلیس) دشمن تو و (دشمن) همسر توست! مبادا شما را از بهشت بیرون کند؛ که به زحمت و رنج خواهی افتاد». ۲ - وسوسه شدن حواوسوسه شدن حوا (علیهاالسّلام) از جانب ابلیس، با وعده‌های دروغین از آیات زیر استفاده می‌شود. «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة فکلا من حیث شئتما ولا تقربا هـذه الشجرة فتکونا من الظــلمین• فوسوس لهما الشیطـن لیبدی لهما ماووری عنهما من سوءتهما وقال ما نهـکما ربکما عن هـذه الشجرة الا ان تکونا ملکین او تکونا من الخــلدین• فدلـهما بغرور فلما ذاقا الشجرة بدت لهما سوءتهما...؛ و ای آدم! تو و همسرت در بهشت ساکن شوید! و از هر جا که خواستید، بخورید اما به این درخت نزدیک نشوید، که از ستمکاران خواهید بود• سپس شیطان آن دو را وسوسه کرد، تا آنچه را از اندامشان پنهان بود، آشکار سازد؛ و گفت: پروردگارتان شما را از این درخت نهی نکرده مگر بخاطر اینکه (اگر از آن بخورید،) فرشته خواهید شد، یا جاودانه (در بهشت) خواهید ماند• و به این ترتیب، آنها را با فریب (از مقامشان) فرودآورد. و هنگامی که از آن درخت چشیدند، اندامشان (عورتشان) بر آنها آشکار شد؛ و شروع کردند به قرار دادن برگهای (درختان) بهشتی بر خود، تا آن را بپوشانند. و پروردگارشان آنها را نداد داد که: «آیا شما را از آن درخت نهی نکردم؟! و نگفتم که شیطان برای شما دشمن آشکاری است؟». وسوسه در لغت به معنای دعوت کردن به امری است به آهستگی و پنهانی. و موارات پوشاندن در پس پرده است. و سوآت جمع سواة و به معنای عضوی است که آدمی از برهنه کردن و اظهار آن شرم می‌دارد. ۳ - عصیان حواعصیان حوا (علیهاالسّلام) از فرمان خدا، در پی وسوسه ابلیس انجام شد. «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة... • فوسوس لهما الشیطـن لیبدی لهما ماووری عنهما من سوءتهما وقال ما نهـکما ربکما عن هـذه الشجرة الا ان تکونا ملکین او تکونا من الخــلدین• فدلـهما بغرور فلما ذاقا الشجرة بدت لهما سوءتهما... ونادهما ربهما الم انهکما عن تلکما الشجرة واقل لکما ان الشیطـن لکما عدو مبین» توطئه ابلیس علیه حوا (علیهاالسّلام)، پس از سکونت وی در بهشت، با شبهه‌افکنی به وقوع پیوست. «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة... • فوسوس لهما الشیطـن لیبدی لهما ماووری عنهما من سوءتهما وقال ما نهـکما ربکما عن هـذه الشجرة الا ان تکونا ملکین او تکونا من الخــلدین». ۴ - نمایان شدن عیوب آدم و حوانمایان ساختن شرمگاه حوا (علیهاالسّلام)، از اهداف شیطان، در فریبکاری و توطئه علیه وی بود. «ویــادم اسکن انت وزوجک... • فوسوس لهما الشیطـن لیبدی لهما ماووری عنهما من سوءتهما... • یـبنی ءادم لا یفتننکم الشیطـن کما اخرج ابویکم من الجنة ینزع عنهما لباسهما لیریهما سوءتهما انه یرکم هو وقبیله من حیث لا ترونهم انا جعلنا الشیـطین اولیاء للذین لا یؤمنون؛ و‌ای آدم! تو و همسرت در بهشت ساکن شوید! و از هر جا که خواستید، بخورید اما به این درخت نزدیک نشوید، که از ستمکاران خواهید بود• سپس شیطان آن دو را وسوسه کرد، تا آنچه را از اندامشان پنهان بود، آشکار سازد؛ و گفت: پروردگارتان شما را از این درخت نهی نکرده مگر بخاطر اینکه (اگر از آن بخورید،) فرشته خواهید شد، یا جاودانه (در بهشت) خواهید ماند• ای فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد، آن گونه که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد، و لباسشان را از تنشان بیرون ساخت تا عورتشان را به آنها نشان دهد! چه اینکه او و همکارانش شما را می‌بینند از جایی که شما آنها را نمی‌بینید؛ (اما بدانید) ما شیاطین را اولیای کسانی قرار دادیم که ایمان نمی‌آورند». ۵ - وسوسه‌های ابلیس نسبت به حوانهی خداوند به آدم و حوا (علیهما السلام)، برای نخوردن از درخت ممنوع، سبب بازماندن از فرشته شدن و جاودانگی، از نگاه ابلیس بود. «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة فکلا من حیث شئتما ولا تقربا هـذه الشجرة... • فوسوس لهما الشیطـن... وقال ما نهـکما ربکما عن هـذه الشجرة الا ان تکونا ملکین او تکونا من الخــلدین» جلوه دادن تکلیف الهی، به صورت مانع تکامل حوا (علیهاالسّلام) از سوی ابلیس از آیات زیر استفاده می‌شود. «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة... • فوسوس لهما الشیطـن... وقال ما نهـکما ربکما عن هـذه الشجرة الا ان تکونا ملکین او تکونا من الخــلدین» معرفی شدن ابلیس به وسیله خودش، در جایگاه خیرخواه حوا (علیهاالسّلام)، با سوگند دروغ و مؤکد همراه بود. «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة... • فوسوس لهما الشیطـن... • وقاسمهما انی لکما لمن النـصحین» از جمله" وسوس له" (با توجه به کلمه لام که معمولا برای نفع و فائده می‌آید) چنین استفاده می‌شود که شیطان در وسوسه‌های خود، چهره خیرخواهی و دوستی آدم را به خود گرفت، در حالی که در جمله" وسواس الیه" چنین معنی وجود ندارد، بلکه تنها به معنی نفوذ مخفیانه در قلب کسی است. و در هر حال نباید تصور کرد که وسوسه‌های شیطان هر چند قوی و نیرومند باشد از انسان سلب اختیار می‌کند بلکه باز انسان می‌تواند با نیروی خرد و ایمان در مقابل آن ایستادگی کند و به تعبیر دیگر وسوسه‌های شیطانی انسان را مجبور به کار خلاف نمی‌کند. وسوسه ابلیس به حوا (علیهاالسّلام)، برای بردن او به پای درخت ممنوع و تناول او از آن بود. «ویــادم اسکن انت وزوجک الجنة... • فوسوس لهما الشیطـن... وقال ما نهـکما ربکما عن هـذه الشجرة... • فدلـهما بغرور فلما ذاقا الشجرة...» ۶ - پانویس۷ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۲، ص۱۹۰، برگرفته از مقاله «حوا» |