آیه تبدیلآیه دالّ بر تبدیل و نسخ آیات الهى را آیه تبدیل گویند. همچنین در آیه ۱۸۱ سوره بقره به بحث حرمت تبدیل و تغییر اشاره شده است. ۱ - منظور از آیه تبدیلبه آیه ۱۰۱ سوره نحل "آیه تبدیل" مى گویند: "و اذا بدلنا آیة مکان آیة والله اعلم بما ینزل قالوا انما أنت مفتر بل اکثرهم لا یعلمون؛و چون آیه اى را به جاى آیه دیگر آوریم - و خداوند به آن چه نازل کرده است، آگاه تر است - گویند تو فقط افترا زنی؛ و چنین نیست، بلکه بیش ترشان در نمى یابند ". ۲ - معنا"تبدیل آیه مکان آیه" به معناى نسخ است و نسخ آیه یا از حیث قرائت یا حکم یا هر دو مى باشد. ۳ - شأن نزولنسخ شریعت هاى مختلف به شریعت دیگر در دست خدا است و او به آن چه از آسمان فرو مى فرستد داناتر است که صلاح و فساد مکلفان در چیست . اما کافران مى گفتند: محمد (ص) اصحاب خویش را مسخره مى کند. امروز به یک چیز امر مى کند و فردا از آن نهی مى کند و چیز آسان ترى را مى خواهد، اما آن ها نمى فهمیدند؛ زیرا مراد از نسخ، مصلحت است نه راحتى یا مشقت . و این نیز در اختیار خدا است که آیه اى را با آیه دیگرى نسخ کند. و مردم را نرسد که به وسیله قیاس و اجماع و امثال آن، آیه اى رااز قرآن نسخ کنند. [۲]
منصور، عبدالحمید یوسف، نیل الخیرات فی القراءات العشرة، ج۱۲، ص۳۶۸.
[۶]
ابو الفتوح رازی، حسین بن علی، ۴۷۰ -۵۵۴ق، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۹۷.
۳.۱ - حرمت تغییر در وصیت میتبه آیه «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذِینَ یبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» بر حرمت هر گونه تغییر و تبدیلى در وصیت میت استناد شده است. ۳.۲ - حرمت تغییر در وقفبرخى از فقهاء علاوه بر وصیت، حکم را به وقف و مانند آن تعمیم داده، در این موارد نیز به آیه شریفه استناد کرده‌اند. ۴ - مستندات مقالهمکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۱۱، ص۴۰۵. منصور، عبدالحمیدیوسف، نیل الخیرات فى القراءات العشرة، ج۱۲، ص۳۶۸. قرآن کریم,ترجمه,توضیحات وواژه نامه، ص۱۷. فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیرالکبیر، ج۲۰، ص۱۱۵. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۲، ص۶۳۴. ابو الفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان وروح الجنان فى تفسیرالقرآن، ج۱۲، ص۹۷. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه تبدیل». فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۱۸۳. مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی |