آل جواهریجواهری، آل، خاندان علمی شیعی در قرن سیزدهم تا پانزدهم در عراق است. فهرست مندرجات۲ - فرزندان صاحب جواهر ۳ - محمد پسر صاحب جواهر ۴ - حسین بن محمد جواهری ۵ - میراحمد بن حسین جواهری ۶ - یحیی بن میراحمد ۷ - علی بن میراحمد ۷.۱ - آثار ۸ - حسن جواهری ۹ - علی بن محمد ۱۰ - عباس بن علی بن محمد ۱۱ - هادی بن عباس ۱۲ - شیخ‌جواد فرزند شیخ‌علی ۱۳ - عبدالحسین فرزند صاحب جواهر ۱۴ - شیخ‌احمد فرزند عبدالحسین ۱۵ - محمدحسن فرزند شیخ‌احمد ۱۶ - شریف جواهری فرزند عبدالحسین ۱۶.۱ - آثار ۱۷ - محسن جواهری ۱۷.۱ - آثار ۱۸ - محمدحسن جواهری ۱۸.۱ - آثار ۱۹ - عبدالرسول جواهری ۲۰ - شیخ محمدتقی جواهری ۲۱ - حسین فرزند صاحب جواهر ۲۲ - عبدعلی فرزند صاحب جواهر ۲۳ - عبدالحسین جواهری ۲۴ - عبدالعزیز جواهری ۲۴.۱ - آثار ۲۴.۱.۱ - جواهرالآثار ۲۴.۱.۲ - مقالات ۲۵ - باقر فرزند صاحب جواهر ۲۶ - شیخ صادق جواهری ۲۷ - شیخ علی جواهری ۲۸ - شیخ‌حسن فرزند صاحب جواهر ۲۸.۱ - آثار ۲۹ - عبدالصاحب ۲۹.۱ - آثار ۳۰ - جواد فرزند شیخ حسن ۳۱ - اسماعیل فرزند شیخ جواد ۳۲ - ابراهیم و موسی فرزندان صاحب جواهر ۳۳ - شیخ عیسی جواهری ۳۴ - فهرست منابع ۳۵ - پانویس ۳۶ - منبع ۱ - سرسلسله خاندانسرسلسله این خاندان شیخ محمدحسن نجفی، فقیه مشهور امامی (متوفی ۱۲۶۶)، معروف به صاحب جواهر، است. به‌سبب اهمیت کتاب مشهور او (جواهرالکلام)، این خاندان به آل‌جواهری، آل صاحب جواهر و آل جواهرالکلام مشهور شدند. [۱]
جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۹۹، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۲]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۱۰، ص۱۳۹، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
۲ - فرزندان صاحب جواهرتعداد زیادی از فرزندان و نوادگان صاحب جواهر از عالمان، فقیهان و ادیبان عصر خود بودند. پسران وی عبارت بودند از: محمد، عبدالحسین، حسین، عبدعلی، باقر، حسن، ابراهیم و موسی. ۳ - محمد پسر صاحب جواهرمحمد، بزرگ‌ترین پسر صاحب جواهر، معروف به حُمَید، قبل از ۱۲۲۵ در نجف به دنیا آمد و در جوانی (۱۲۵۰) درگذشت. وی عالمی فاضل و از قریحه شعری بهره‌مند بود. او با سیدصالح قزوینی، شاعر مشهور عراق (متوفی ۱۳۰۶)، مکاتبات شعری می‌کرد. [۳]
جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۹ـ۱۱۰، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۴]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۱۰، ص۱۳۹، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
فرزندان او، شیخ‌حسین و شیخ‌علی، از عالمان بودند. ۴ - حسین بن محمد جواهریحسین جواهری، فرزند محمد، در حدود ۱۲۴۵ در نجف به دنیا آمد و نزد فقیهان بزرگ آن روزگار، شیخ مرتضی انصاری، سیدحسین کوهکَمَری و سیدمحمدحسن شیرازی درس خواند. وی در ۱۲۹۰ درگذشت. [۵]
جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۶، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۶]
جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۳۶، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۷]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۹، (جزوه تکثیر شده).
۵ - میراحمد بن حسین جواهرییکی از پسرانش، احمد (میراحمد) جواهری، از عالمان دینی به‌شمار می‌رفت. وی قبل از ۱۲۷۰ در نجف به دنیا آمد. دروس عالی فقه و اصول را نزد آخوند خراسانی و سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی خواند. سپس به ایران آمد و پس از هفت سال اقامت در تهران به نجف بازگشت. وی در ۱۳۴۰ ق/ ۱۳۰۱ ش در نجف درگذشت. [۸]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۲، (جزوه تکثیر شده).
از فرزندان متعدد او، یحیی و علی از عالمان دینی بودند. ۶ - یحیی بن میراحمدشیخ یحیی از شاگردان آیت‌اللّه سیدابوالقاسم خوئی (متوفی ۱۳۷۱ ش) بود و پس از سالها تحصیل و تدریس در ۱۳۵۹ ش در نجف درگذشت. شرح بر کفایة الاصول و چند رساله فقهی از آثار اوست. [۹]
محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج۱، ص۳۷۵ـ۳۷۶، نجف ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
[۱۰]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۴۷، (جزوه تکثیر شده).
۷ - علی بن میراحمدشیخعلی در ۱۲۸۳ ش در نجف به‌دنیا آمد. پس از گذراندن دوره مقدماتی علوم دینی نزد پدرش، دروس عالی فقه و اصول را تا ۱۳۱۲ ش نزد عبدالحسین حِلّی، میرزاحسین نائینی، آقاضیاءالدین عراقی و سیدابوالحسن اصفهانی آموخت. [۱۱]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۶، ص۴۲۵، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
[۱۲]
ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت آیت‌اللّه حاج‌شیخ علی جواهری»، ج۱، ص۱۱۲، آینه پژوهش، سال ۶، ش۱ (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۴).
وی در این مدت، علاوه بر تحصیل و تدریس، به خوزستان سفر می‌کرد و مجالس تبلیغ و ارشاد برپا می‌داشت. [۱۳]
ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت آیت‌اللّه حاج‌شیخ علی جواهری»، ج۱، ص۱۱۲، آینه پژوهش، سال ۶، ش۱ (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۴).
شیخ‌علی جواهری در ۱۳۱۳ ش، به قصد زیارت مرقد امام رضا (علیه‌السلام)، از نجف به ایران آمد و سپس به توصیه آیت‌اللّه حاج‌آقاحسین بروجردی، که در آن زمان در بروجرد بود، در آن شهر ماندگار شد و علاوه بر بهره بردن از درس وی و شیخ‌علی محمد بروجردی، خود به تدریس فقه و اصول پرداخت. پس از عزیمت آیت‌اللّه بروجردی به قم، اداره مدرسه علمیه نوربخش بروجرد را برعهده گرفت. وی از میرزای نائینی، سیدابوالحسن اصفهانی، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدحسین بروجردی و سید ابوالقاسم خوئی تصدیق اجتهاد داشت و در سرودن اشعار عربی توانا و مسلط بود. [۱۴]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۲۵، (جزوه تکثیر شده).
[۱۵]
ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت آیت‌اللّه حاج‌شیخ علی جواهری»، ج۱، ص۱۱۲ـ۱۱۳، آینه پژوهش، سال ۶، ش۱ (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۴).
[۱۶]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۶، ص۴۲۶ـ۴۲۹، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
[۱۷]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۶، ص۴۳۰ـ۴۳۵، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
او در ۱۳۷۴ شدر بروجرد وفات کرد و در همان‌جا به خاک سپرده شد. [۱۸]
ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت آیت‌اللّه حاج‌شیخ علی جواهری»، ج۱، ص۱۱۳، آینه پژوهش، سال ۶، ش۱ (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۴).
۷.۱ - آثاربرخی آثارش عبارت‌اند از: صَکُّ الاَمان فی اعمال شهر رمضان؛ جواهرالعلوم فی الفقه المنظوم، که نظم عربی کتاب عروه الوثقی اثر سیدمحمدکاظم طباطبایی‌یزدی است؛ تقریرات درس فقه آیت‌اللّه بروجردی؛ دیوان شعر؛ و رَشَحاتُ الفیوض فی علم العروض. [۱۹]
ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت آیت‌اللّه حاج‌شیخ علی جواهری»، ج۱، ص۱۱۳، آینه پژوهش، سال ۶، ش۱ (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۴).
[۲۰]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۲۶، (جزوه تکثیر شده).
۸ - حسن جواهریحسن جواهری، نواده شیخ حسین، نیز از نویسندگان و شاعران و ادیبان معروف عراق بود. [۲۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۴۳۴، مشهد ۱۴۰۴.
[۲۲]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۳، ص۱۴۸ـ۱۵۷، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
۹ - علی بن محمدعلی بن محمد، مشهور به عَلّاوی، وی با از دست دادن پدرش در کودکی، تحت سرپرستی جدّش، صاحب جواهر، قرار گرفت و بسیار مورد اعتماد او بود. [۲۳]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۲، ص۱۱۷، قم ۱۴۰۵.
[۲۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۵۱۹، مشهد ۱۴۰۴.
علی مدتی از درس شیخ انصاری بهره برد، ولی بیشتر نزد سیدحسین کوهکمری درس خواند و علاوه بر آنکه از او اجازه روایت داشت، شاگرد خاص و وصی او بود و تصدی امور او را پس از وفاتش برعهده گرفت. پس از اتمام تحصیلات، به تدریس فقه و از جمله کتاب جواهرالکلام جدّش پرداخت. عبداللّه مامَقانی (فقیه و رجالی، متوفی ۱۳۱۱ ش) از او اجازه روایت داشت. [۲۵]
عبداللّه مامقانی، مخزن المعانی فی ترجمه المحقق المامقانی، ج۱، ص۲۱۰، چاپ محمدرضا مامقانی، قم ۱۴۲۳.
[۲۶]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۲، ص۱۱۷ـ ۱۱۸، قم ۱۴۰۵.
[۲۷]
جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۲۲ـ۱۲۳، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
علاّوی علاوه بر تعلیم و تعلم، به اقامه جماعت نیز اشتغال داشت. وی کلامی نافذ داشت و در فیصله دادن به خصومات و دعاوی توانا و محل مراجعه و اعتماد مردم بود. وی در ۱۳۱۷ در نجف وفات کرد و در مقبره خاندان جواهری به خاک سپرده شد. از او تألیفاتی در فقه و اصول برجای مانده است. [۲۸]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۲، ص۱۱۸، قم ۱۴۰۵.
[۲۹]
جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۲۳، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۳۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۵۲۰، مشهد ۱۴۰۴.
دو تن از فرزندان او، عباس و جواد، از عالمان معروف بودند. ۱۰ - عباس بن علی بن محمدعباس قبل از ۱۲۷۷ در نجف به دنیا آمد و نزد بزرگانی چون شیخ انصاری، شیخ‌محمدحسین کاظمی، سیدمحمدحسن شیرازی و میرزاحبیب‌اللّه رشتی درس خواند. وی در فقه و اصول، حدیث، حکمت و فلسفه، ریاضیات و علوم طبیعی تبحر داشت و در ۱۳۱۹ وفات کرد. او آثاری در ریاضیات و علوم طبیعی دارد. [۳۱]
جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۲، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۳۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۰۰۷، مشهد ۱۴۰۴.
[۳۳]
محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج۱، ص۳۶۸، نجف ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
۱۱ - هادی بن عباسیکی از فرزندان شیخ‌عباس، هادی نام داشت که از شاگردان پدرش بود و رساله‌ای در شرح‌حال او نگاشت. شیخ‌هادی تا پایان عمر (۱۳۱۳ ش) به تدریس و تحقیق مشغول بود. [۳۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۰۰۷، مشهد ۱۴۰۴.
[۳۵]
محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج۱، ص۳۶۸، نجف ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
[۳۶]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۴۵، (جزوه تکثیر شده).
فرزند او، عبدالامیر، نیز عالمی فاضل و صاحب کتابخانهای غنی از نسخه‌های خطی بود. آقابزرگ طهرانی در تألیف الذریعه و طبقات اعلام الشیعه از این کتابخانه بسیار بهره برده است. [۳۷]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۱۶، (جزوه تکثیر شده).
[۳۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱۰، ص۱۹، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۳۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱۲، ص۸۴، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۴۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱۳، ص۹۸، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۴۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱۳، ص۳۰۹، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۴۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱۸، ص۳۱، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
وی در ۱۳۵۴ ش/ ۱۹۷۵ در بغداد وفات کرد و در مقبره خانوادگی دفن شد. دلیل‌الادیب در ادبیات عربی) از آثار اوست ۱۲ - شیخ‌جواد فرزند شیخعلیشیخجواد، فرزند شیخ‌علی جواهری علاّوی، که در حدود ۱۲۷۷ در نجف به دنیا آمد از شاگردان شیخ‌عبداللّه مازندرانی و از عالمان بزرگ نجف به‌شمار می‌رفت. از کارهای او تعمیر و توسعه مسجد جدّش، صاحب جواهر بود. وی در ۱۳۵۵/ ۱۳۱۵ ش درگذشت و، پس از تشییعی باشکوه، در مقبره خانوادگی‌شان به خاک سپرده شد [۴۳]
جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۲ـ ۱۰۳، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۴۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۳۵، مشهد ۱۴۰۴.
شیخ‌جواد، علاوه بر فعالیتهای علمی، به امور سیاسی نیز می‌پرداخت.وی از حامیان نهضت مشروطه در ایران بود. [۴۵]
حسن اسدی، ثوره النجف علی الانگلیز، ج۱، ص۵۸ـ۵۹، او، الشراره الاولی لثوره العشرین، بغداد ۱۹۷۵.
[۴۶]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۱۰، ص۱۴۲، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
هنگام حمله انگلستان به عراق در ۱۳۳۲/ ۱۹۱۴ و تصرف بصره، او به همراه گروهی از مراجع و علما فتواهایی درباب وجوب جهاد با انگلیس و دفاع از سرزمین‌های اسلامی صادر کرد و خود نیز در جنگ حضور یافت. [۴۷]
کامل سلمان جبوری، النجف الاشرف و حرکه الجهاد: عام ۱۳۳۲ـ۱۳۳۳ ه/ ۱۹۱۴ م، ج۱، ص۴۹ـ۵۰، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲.
[۴۸]
کامل سلمان جبوری، النجف الاشرف و حرکه الجهاد: عام ۱۳۳۲ـ۱۳۳۳ ه/ ۱۹۱۴ م، ج۱، ص۶۲، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲.
[۴۹]
کامل سلمان جبوری، النجف الاشرف و حرکه الجهاد: عام ۱۳۳۲ـ۱۳۳۳ ه/ ۱۹۱۴ م، ج۱، ص۷۱، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲.
[۵۰]
کامل سلمان جبوری، النجف الاشرف و حرکه الجهاد: عام ۱۳۳۲ـ۱۳۳۳ ه/ ۱۹۱۴ م، ج۱، ص۷۸، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲.
[۵۱]
کامل سلمان جبوری، النجف الاشرف و حرکه الجهاد: عام ۱۳۳۲ـ۱۳۳۳ ه/ ۱۹۱۴ م، ج۱، ص۲۴۹ـ۲۵۰، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲.
[۵۲]
کامل سلمان جبوری، النجف الاشرف و حرکه الجهاد: عام ۱۳۳۲ـ۱۳۳۳ ه/ ۱۹۱۴ م، ج۱، ص۲۵۳، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲.
[۵۳]
کامل سلمان جبوری، النجف الاشرف و حرکه الجهاد: عام ۱۳۳۲ـ۱۳۳۳ ه/ ۱۹۱۴ م، ج۱، ص۳۷۷ـ ۳۷۸، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲.
همچنین در ۱۳۳۶، در جریان قیام مردم نجف در برابر انگلیسیان (انقلاب ۱۹۲۰ عراق)، جزو هیئتی بود که از سوی سیدمحمد کاظم طباطبایی یزدی (مرجع شیعه، متوفی ۱۳۳۷)، مأمور مذاکره با انگلیسی‌ها شده بود. [۵۴]
حسن اسدی، ثوره النجف علی الانگلیز، ج۱، ص۲۷۰ ـ ۲۷۱، او، الشراره الاولی لثوره العشرین، بغداد ۱۹۷۵.
[۵۵]
حسن اسدی، ثوره النجف علی الانگلیز، ج۱، ص۲۹۴ـ۲۹۵، او، الشراره الاولی لثوره العشرین، بغداد ۱۹۷۵.
[۵۶]
حسن اسدی، ثوره النجف علی الانگلیز، ج۱، ص۲۹۷، او، الشراره الاولی لثوره العشرین، بغداد ۱۹۷۵.
[۵۷]
حسن اسدی، ثوره النجف علی الانگلیز، ج۱، ص۳۶۹، او، الشراره الاولی لثوره العشرین، بغداد ۱۹۷۵.
در ۱۳۰۳ ش نیز به نمایندگی از علمای عتبات، که در اعتراض به اقدامات و سیاست‌های ملک فیصل (پادشاه عراق) و انگلیسی‌ها به قم رفته بودند، نزد فیصل رفت تا زمینه بازگشت آنان را فراهم سازد. [۵۸]
عبدالهادی حائری، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، ج۱، ص۱۸۲ـ۱۸۳، تهران ۱۳۶۴ ش.
۱۳ - عبدالحسین فرزند صاحب جواهرعبدالحسین، فرزند صاحب جواهر، از شاگردان پدرش و شیخ‌مرتضی انصاری، و نزد شیخ‌انصاری بسیار محترم بود. وی از فقیهان مشهور زمان خود به شمار می‌رفت و به مرجعیت رسید و مقلدانی داشت و در ۱۲۷۳ وفات کرد. [۵۹]
جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۵، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۶۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: الکرام البرره، ج۱، ص۷۰۹، مشهد ۱۴۰۴.
[۶۱]
شیخ مرتضی انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری قدس‌سره، ج۱، ص۳۲۳ـ۳۲۴، قم ۱۳۷۳ ش.
امینی [۶۲]
محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج۱، ص۳۶۷، نجف ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
شرح‌حال عبدالحسین را با حسین، فرزندِ دیگر صاحب جواهر، خلط کرده است.فرزندان عبدالحسین، احمد و شریف، نیز از علما بودند. ۱۴ - شیخ‌احمد فرزند عبدالحسینشیخاحمد، فرزند عبدالحسین جواهری، از شاگردان عبدالحسین طُرَیحی، محمدحسین کاظمی و حاج آقارضا همدانی بود. [۶۳]
محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج۱، ص۳۶۵، نجف ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
[۶۴]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۳، (جزوه تکثیر شده).
محمد حسن کُبَّه (فقیه و شاعر، متوفی ۱۳۳۶) از شاگردان اوست. [۶۵]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۱، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
وی در ۱۳۰۲ وفات کرد. دیوان شعر و چند رساله فقهی از او برجای مانده است. [۶۶]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۰، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۶۷]
محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج۱، ص۳۶۵، نجف ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
۱۵ - محمدحسن فرزند شیخاحمدمحمدحسن، فرزند شیخ‌احمد، در ۱۲۹۳ در نجف به دنیا آمد. نزد آخوند خراسانی و سید محمد کاظم طباطبایی یزدی درس خواند. وی از شاگردان خاص حاج آقارضا همدانی بود و از برخی استادانش نیز اجازه اجتهاد داشت. هوش و فطانت او را ستوده‌اند. او شعر نیز می‌سرود و در ۱۳۳۵ درگذشت. [۶۸]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۲۶ـ ۱۲۸، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۶۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، قسم۱، ص۳۸۰، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴.
[۷۰]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۳۲ـ ۳۳، (جزوه تکثیر شده).
منظومه‌ای در علم کلام، به نام جواهرالکلام و نیز منظومه‌ای در اصول فقه از آثار اوست. [۷۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱، ص۴۹۳، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۷۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۵، ص۲۷۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۶ - شریف جواهری فرزند عبدالحسینشیخشریف جواهری، فقه را نزد میرزای شیرازی، میرزاحسین خلیلی تهرانی و محمد حسین کاظمی فراگرفت و از کاظمی اجازه روایت داشت. او از شاگردان خاص شیخ محمدهادی تهرانی بود. در نجف به کار خطابه اشتغال داشت. [۷۳]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج ۱، ص۳۶۱ـ۳۶۲، قم ۱۴۰۵.
[۷۴]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۰، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۷۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۸۳۶ ـ۸۳۷، مشهد ۱۴۰۴.
او به هنگام سربازگیری اجباری حکومت عثمانی برای خدمت نظام، عراق را ترک کرد و به ایران آمد و چهار سال در بروجرد ماند و در آن‌جا از درس سیدمحمود طباطبایی (صاحب المَواهِبُ السِّنِیه، متوفی ۱۳۰۰) بهره برد. سپس به نجف بازگشت و در ۱۳۱۴ در آن‌جا وفات یافت و در مقبره خانوادگی‌شان به خاک سپرده شد. [۷۶]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۱، ص۳۶۲، قم ۱۴۰۵.
[۷۷]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۰ـ ۱۱۱، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
۷.۱ - آثاراز وی دو اثر بر جای مانده است: مقتل ابی‌عبداللّه الحسین که در ۱۳۳۰ چاپ شده است [۷۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۲۲، ص۲۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
و مُثیرُالاَحزان فی احوال الائمه الاثنَی عشر امناء الرحمن، در دو جلد، که بارها به چاپ رسیده است [۷۹]
آستان قدس رضوی، کتابخانه، ج۵، ص۳۱۲.
[۸۰]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشر و العشرین، ج۲، ص۹۰، بغداد ۱۹۶۹.
[۸۱]
محمدهادی امینی، معجم‌المطبوعات النجفیه: منذ دخول الطباعه الی نجف حتی الان، ج۱، ص۳۰۰، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶.
[۸۲]
خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۳، ستون۴۲۱، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ ش.
شیخ شریف دو پسر به نام‌های محسن و عبدالرسول داشت. ۱۷ - محسن جواهریشیخمحسن جواهری، فقیه و ادیب و شاعر بود. وی در ۱۲۹۵ در نجف به‌دنیا آمد. از میرزا حسین نائینی و شیخ‌الشریعه اصفهانی (متوفی ۱۳۳۹) مراتب بالای فقه و اصول را فراگرفت و از میرزای نائینی اجازه اجتهاد گرفت. وی حکمت و کلام را نیز آموخت. [۸۳]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۲۴ـ ۱۲۵، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
برخی از شاگردانش، عبداللّه بن محمدصالح قطیفی، سیدعلی وداعی، علی شرقی (متوفی ۱۳۸۴) و حسین قدیحی بودند. [۸۴]
محسن جواهری، الفرائد الغوالی علی شواهد الامالی السیدالمرتضی، ج۱، مقدمه محمدحسن جواهری، ص «ف»، چاپ محمدحسن جواهری، نجف: مطبعه الاداب.
[۸۵]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۷، ص۲۴۰، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
او پس از سفری به بحرین، به خوزستان رفت و در فَلاحیه (شادِگان) سکونت گزید و در آن شهر مقبولیت عام یافت. در جریان جنگ جهانی اول (۱۹۱۴ـ ۱۹۱۸) و حمله انگلستان به عراق، شیخ‌محسن در کنار دیگر فقهای عراق، مانند سیدمحمد سعید حَبّوبی، در جهاد با انگلیس شرکت کرد و مجروح شد. پس از شکست عراق، وی به نجف رفت و پس از مدتی به فلاحیه بازگشت. در ۱۳۰۸ شبه اهواز رفت و به تصدی امور دینی مردم پرداخت. در ۱۳۱۵ ش، به علت بیماری، بر بازگشت به نجف مصمم شد و در بصره وفات یافت. پیکرش را در مراسم باشکوهی تا نجف تشییع کردند و در مقبره خانوادگی‌شان به خاک سپردند. [۸۶]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۷، ص۲۴۰ـ۲۴۲، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
[۸۷]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۲۴، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
۷.۱ - آثارشیخ محسن جواهری شاعری توانا بوده و اشعار فراوانی سروده است. [۸۸]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۷، ص۲۴۳ـ ۲۵۵، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
برخی از آثار او عبارت‌اند از: الفَرائدُ الغَوالی علی شواهد الاَمالی، که شرحی است بر الامالی سیدمرتضی، و جلد ۱ـ۳ آن در سالهای ۱۹۶۶ ـ ۱۹۶۷ در نجف چاپ شده است؛ نَهْجُ السّداد فی شرح نجاه العباد؛ حاشیه بر کفایة الاصول؛ القلائد الدرر فی امامه الائمه الاثنی‌عشر؛ تصحیح و شرح دیوان ابن‌خیاط دمشقی (متوفی ۵۱۷)؛ شرحی بر الشهاب‌الثاقب، اثر منظوم سیدمحمدباقر طباطبایی حائری (متوفی ۱۳۳۱) در باره اثبات امامت علی علیه‌السلام و فرزندان ایشان [۸۹]
محسن جواهری، الفرائد الغوالی علی شواهد الامالی السیدالمرتضی، ج۱، مقدمه محمد حسن جواهری، ص «ق ـ ر»، چاپ محمدحسن جواهری، نجف: مطبعه الاداب.
[۹۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱، ص۴۶۲، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۹۱]
محمدهادی امینی، معجم‌المطبوعات النجفیه: منذ دخول الطباعه الی نجف حتی الان، ج۱، ص۱۷۴، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶.
[۹۲]
کورکیس عواد، الذخائر الشرقیه، ج۱، ص۵۴۳، چاپ جلیل عطیه، بیروت ۱۹۹۹.
[۹۳]
حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۹۹، بیروت ۱۴۰۸ـ ۱۴۱۶/۱۹۸۷ـ۱۹۹۶.
دیوان شعر که فرزندش، محمدحسن، آن را جمع‌آوری کرده است؛ و منظومه‌هایی در علم کلام، تجوید و فقه. [۹۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱، ص۴۶۸، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۹۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۹۷۶، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۹۶]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۲۳، ص۱۵۱۶، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۹۷]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۲۳، ص۱۲۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۹۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۲۶، ص۳۶، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۹۹]
محسن جواهری، الفرائد الغوالی علی شواهد الامالی السیدالمرتضی، ج۱، مقدمه محمد حسن جواهری، ص «ق ـ ر»، چاپ محمدحسن جواهری، نجف: مطبعه الاداب.
[۱۰۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۸، ص۱۲۲، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۰۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱۱، ص۸۶، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۰۲]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۷، ص۲۴۲ـ۲۴۳، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
۱۸ - محمدحسن جواهریمحمدحسن، فرزند شیخ‌محسن جواهری، در ۱۳۲۷ در نجف به‌دنیا آمد. ابتدا نزد پدر و عمویش درس خواند و سپس نزد محمدرضا آل‌یاسین، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحسن طباطبایی حکیم، شیخ عبدالحسین حلّی و سیدابوالقاسم خوئی به تحصیل پرداخت. وی در ادبیات تبحر داشت و شعر نیز می‌سرود. [۱۰۳]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۳۷ـ ۳۸، (جزوه تکثیر شده).
[۱۰۴]
عبدالحسین جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۳، ص۲۰۰، قم ۱۳۸۲ـ ۱۳۸۳ش.
محمدحسن جواهری خطیب بود و در خوزستان اقامت می‌کرد و مجالس وعظ برپا می‌داشت. وی هنگام رواج مکتب‌های‌الحادی در عراق، برای مقابله با آن، با تعدادی از همفکران خود، در تأسیس جماعةالعلماء فی النجف‌الاشرف همکاری کرد. در ۱۳۵۹ شبه ایران تبعید شد و در قم سکونت گزید. محمدحسن جواهری در ۱۴۰۸ در قم درگذشت و در صحن حرم حضرت معصومه (سلام‌اللّه‌علیها) به خاک سپرده شد. [۱۰۵]
عبدالحسین جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۳، ص۲۰۰، قم ۱۳۸۲ـ ۱۳۸۳ش.
۷.۱ - آثاراز جمله آثار اوست: شرح قصیده ابن عبدون الحضرمی در سه جلد؛ دیوان شعر؛ تصحیح بشاره المصطفی لشیعه المرتضی، اثر عمادالدین محمدبن ابوالقاسم طبری (متوفی ح ۵۵۴)، که در ۱۳۶۹/ ۱۳۲۹ شدر نجف چاپ شده است؛ و حاشیه بر الفرائد الغوالی فی شرح شواهد الامالی، نوشته پدرش، که هشت جلد آن چاپ شده و هشت جلد دیگر آن مخطوط است. [۱۰۶]
محمدهادی امینی، معجم‌المطبوعات النجفیه: منذ دخول الطباعه الی نجف حتی الان، ج۱، ص۱۰۷، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶.
[۱۰۷]
عبدالحسین جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۳، ص۲۰۰، قم ۱۳۸۲ـ ۱۳۸۳ش.
۱۹ - عبدالرسول جواهریعبدالرسول جواهری، فرزند دوم شیخ‌شریف، در ۱۳۰۱ در نجف به‌دنیا آمد. فقه و اصول را از قاسم بن حَمود قَسّام، علی بن باقر جواهری، محمدکاظم طباطبایی یزدی، آخوند خراسانی، میرزا حسین نائینی و سیدابوتراب خوانساری فراگرفت. [۱۰۸]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۶ـ۱۱۷، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۰۹]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۳، ص۸۹ ـ۹۰، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
حسین بن مشکور حولاوی (متوفی ۱۳۴۷ ش)، محمدطاهر بن عبداللّه آل‌راضی (متوفی ۱۳۵۹ ش) و سیدضیاءالدین بن محمدعلی بحرالعلوم از شاگردان او بودند. [۱۱۰]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۱، ص۳۱۲، قم ۱۴۰۵.
[۱۱۱]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۳، ص۹، قم ۱۴۰۵.
[۱۱۲]
محمدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رجال السید بحرالعلوم، ج۱، ص۱۷۹، المعروف بالفوائد الرجالیه، چاپ محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۳ ش.
عبدالرسول در ۱۳۴۶ شوفات کرد و در مقبره خانوادگی‌شان دفن شد. [۱۱۳]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۲۰، (جزوه تکثیر شده).
او کتاب اَنیس الموحدین ملامهدی نراقی (متوفی ۱۲۰۹) را از فارسی به عربی ترجمه کرده است. [۱۱۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۲، ص۴۶۶، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۰ - شیخ محمدتقی جواهریفرزند عبدالرسول جواهری، شیخ محمدتقی، در ۱۳۰۱ شبه‌دنیا آمد. نزد پدر خود، میرزاباقر زنجانی، سیدمحسن حکیم و سیدابوالقاسم خوئی درس خواند. وی که امام جماعتِ مسجد جواهری نجف بود، از سوی حکومت بعث عراق دستگیر شد و در ۱۳۵۹ ش به شهادت رسید. تألیفات او عبارت‌اند از: مدارک العروه الوثقی؛ غایه المأمول فی علم الاصول؛ درر الجواهر (دیوان شعر)؛ منظومةٌ فی فروع العلم الاجمالی؛ و رسالاتی در فقه و اصول. [۱۱۵]
محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج۱، ص۳۷۴، نجف ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
[۱۱۶]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۳۲، (جزوه تکثیر شده).
[۱۱۷]
محمد غروی، مع علماء النجف الاشرف، ج۲، ص۵۵۷، بیروت ۱۴۲۰/۱۹۹۹.
۲۱ - حسین فرزند صاحب جواهرحسین، فرزند صاحب جواهر، ادیب و شاعری توانا و معروف بود. او در ۱۲۷۷ یا ۱۲۸۰ وفات کرد و در مقبره خانوادگی‌شان به خاک سپرده شد. از او دیوان شعری برجای مانده است. [۱۱۸]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۷، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۱۹]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۳، ص۱۷۵ـ ۱۷۸، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
۲۲ - عبدعلی فرزند صاحب جواهرعبدعلی، فرزند صاحب جواهر، در حدود ۱۲۶۰ در نجف به دنیا آمد و از عالمان بود. وی در ۱۳۱۶ وفات یافت [۱۲۰]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۱۰، ص۱۳۹، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
[۱۲۱]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۲۳، (جزوه تکثیر شده).
۲۳ - عبدالحسین جواهریفرزند عبدعلی، عبدالحسین، در ۱۲۸۲ یا ۱۲۸۶ در نجف به دنیا آمد و فقه و اصول را نزد استادان مبرّز میرزاحسین خلیلی تهرانی، آخوند خراسانی، آقارضا همدانی و محمدطه نجف فراگرفت. [۱۲۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۰۴۷، مشهد ۱۴۰۴.
وی ادیبی متبحر و شاعری توانا بود و نزد عالمان و ادیبان زمان مقبولیت بسیار داشت و مرجعی برای حل مسائل علمی و ادبی به شمار می‌رفت. او در ۱۳۳۵ در نجف وفات یافت و پس از تشییع باشکوهی در مقبره خانوادگی‌شان دفن گردید. در رثایش اشعار زیادی سرودند. [۱۲۳]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۲ ـ ۱۱۳، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۲۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۰۴۷، مشهد ۱۴۰۴.
[۱۲۵]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۱۶۵ـ۱۶۷، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
[۱۲۶]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۱۶۷ـ ۱۹۸، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
فرزندانش جعفر (دانش‌آموخته رشته حقوق، مقتول در ۱۳۲۷ ش/ ۱۹۴۸)، هادی (ادیب و شاعر و نویسنده)، محمدمهدی و عبدالعزیز نام داشتند و دو نفر اخیر شهرت یافتند [۱۲۷]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۴ـ۵، (جزوه تکثیر شده).
[۱۲۸]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۴۶ـ۴۷، (جزوه تکثیر شده).
۲۴ - عبدالعزیز جواهریعبدالعزیز جواهری در ۱۳۰۸/۱۲۶۹ ش در نجف به دنیا آمد. دروس مقدماتی را نزد پدرش خواند و فقه و اصول را از علمای نجف فراگرفت و به تحقیق و تألیف پرداخت، سپس در ایران سکونت گزید. وی به دانشهای گوناگون وقوف داشت و شعر نیز می‌سرود. عبدالعزیز در دانشگاه تهران تدریس می‌کرد و بیش از شصت سال ساکن تهران بود و در ۱۳۶۴ ش در این شهر درگذشت. [۱۲۹]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۴۴۷، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
[۱۳۰]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۲۱ـ۲۳، (جزوه تکثیر شده).
[۱۳۱]
حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۳۳، بیروت ۱۴۰۸ـ ۱۴۱۶/۱۹۸۷ـ۱۹۹۶.
[۱۳۲]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۵، ص۴۴۹ـ۴۶۶، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
۷.۱ - آثاربرخی از تألیفات وی عبارت‌اند از: شرحِ کفایه الاصول، در سه جلد؛ ترجمه مقدمه ابن‌خلدون به فارسی؛ کتابخانه‌های ایران از ماقبل از اسلام تا عصر حاضر (تهران ۱۳۱۱ ش)؛ آثار الشیعه الامامیه، در بیست جلد، در باره ادوار سیاسی و ادبی، آثار ادبی، تاریخ بلاد و شرح حال افراد نامی شیعه از ابتدای شکل‌گیری آن تا عصر حاضر که مؤلف برای نگارش آن از کتابخانه‌های ایران، عراق و دیگر کشورها استفاده کرده است. جلد دوم و سوم این کتاب در ۱۳۰۳ شو ۱۳۰۷ شدر تهران چاپ شده است. جلد چهارم آن را علی جواهرالکلام (از نوادگان دختری صاحب جواهر، متوفی ۱۳۵۵ ش) به فارسی ترجمه کرده که در ۱۳۰۸ شدر تهران به‌چاپ رسیده است. [۱۳۳]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱، ص۸، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۳۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱۷، ص۲۷۳، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۳۵]
خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۳، ستون۸۶۵، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ ش.
[۱۳۶]
خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۳، ستون۸۶۶، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ ش.
[۱۳۷]
عبدالعزیز جواهرکلام، کتابخانهای ایران: از ماقبل از اسلام تا عصر حاضر، ج۱، ص۱ـ۳، تهران ۱۳۱۱ ش.
۲۴.۱.۱ - جواهرالآثاراز دیگر آثار اوست: جواهرالاثار، در شش جلد به عربی، که ترجمه منظوم مثنوی مولوی است، جلد اول و دوم آن در ۱۳۳۶ شو ۱۳۳۷ شدر تهران چاپ شده است؛ تاریخ طهران و ری، در دو جلد (جلد اول چاپ ۱۳۲۵ شدر تهران)؛ دائرة المعارف الشیعه الامامیه الاثْنَی عَشَریه، که در آن به اَعلام، خاندان‌ها، کتاب‌ها و نیز مسائلی که امامیه با فرقه‌های دیگر در آن اختلاف نظر دارند، پرداخته است و شش جلد از آن در فاصله سالهای ۱۳۳۶ تا ۱۳۳۹ شدر تهران چاپ شده است؛ فهرست نسخ خطی کتابخانه معارف (دو جلد، تهران ۱۳۱۳ـ۱۳۱۴ ش) و دیوان شعر. [۱۳۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۶۸۹، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۳۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱۶، ص۳۸۸، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۴۰]
خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۳، ستون۸۶۵ ـ۸۶۶، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ ش.
[۱۴۱]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشر و العشرین، ج۲، ص۲۸۵، بغداد ۱۹۶۹.
[۱۴۲]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۲۲، (جزوه تکثیر شده).
[۱۴۳]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۲۲۹، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۴۴]
عبدالعزیز جواهرکلام، کتابخانهای ایران: از ماقبل از اسلام تا عصر حاضر، ج۱، ص۳، تهران ۱۳۱۱ ش.
[۱۴۵]
خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۳، ستون۸۶۵، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ ش.
[۱۴۶]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۲۲، (جزوه تکثیر شده).
۲۴.۱.۲ - مقالاتهمچنین مقالات بسیاری از عبدالعزیز در نشریات مصر و بیروت به‌چاپ رسیده است. [۱۴۷]
عبدالعزیز جواهرکلام، کتابخانهای ایران: از ماقبل از اسلام تا عصر حاضر، ج۱، ص۳، تهران ۱۳۱۱ ش.
[۱۴۸]
حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۳۳، بیروت ۱۴۰۸ـ ۱۴۱۶/۱۹۸۷ـ۱۹۹۶.
۲۵ - باقر فرزند صاحب جواهرباقر، از فرزندان صاحب جواهر. وی قبل از ۱۲۶۰ در نجف به دنیا آمد و در ۱۳۱۷ وفات کرد. او شش پسر داشت که از میان آنان صادق و علی فقهایی مشهور بودند [۱۴۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۸۶۲، مشهد ۱۴۰۴.
۲۶ - شیخ صادق جواهریشیخ صادق جواهری، از شاگردان حاج‌میرزا حسین خلیلی تهرانی، آخوند خراسانی، محمدحسین کاظمی و محمدطه نجف بود. [۱۵۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۸۶۲، مشهد ۱۴۰۴.
وی از فقیهان بزرگ زمان خود به شمار می‌رفت و آیت‌اللّه سیدمحسن حکیم نزد او درس خوانده بود. [۱۵۱]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۱، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
شیخ‌صادق در ۱۳۲۹ وفات کرد. [۱۵۳]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۱، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۵۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۸۶۲، مشهد ۱۴۰۴.
۲۷ - شیخ علی جواهریشیخ علی جواهری در نجف به دنیا آمد و سرپرستی و تربیت او را برادر بزرگش، صادق، برعهده گرفت. [۱۵۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۸۶۲، مشهد ۱۴۰۴.
وی فقه و اصول را نزد استادان حوزه فراگرفت و در علم رجال از دانش سیدمحمد هندی بهره برد. استادانش به رفعت علم و فضل و اجتهاد وی تصریح نموده‌اند. [۱۵۶]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۲۱، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۵۷]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۳۵۰، مشهد ۱۴۰۴.
او از علوم غریبه نیز مطّلع بود. [۱۵۸]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۲۱، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۵۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۳۵۰، مشهد ۱۴۰۴.
شیخ‌علی جواهری در نجف حلقه درس تشکیل داد و به‌سبب احاطه‌اش بر آرای فقیهان متقدم و متأخر، عمق تحقیق، تسلط در تدریس، شیوایی بیان و دقت‌نظر، از مشهورترین فقهای زمان خود شد و شاگردان فراوانی در حلقه درسش شرکت می‌کردند و برخی از او اجازه روایت نیز گرفتند. [۱۶۰]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۲، ص۷۱ـ۷۲، قم ۱۴۰۵.
[۱۶۱]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۲، ص۲۴۶ـ۲۴۷، قم ۱۴۰۵.
[۱۶۲]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۲۰، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۶۳]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۲۷۰، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۶۴]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۲۷۶، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۶۵]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۳، ص۳۶۶، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۶۶]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۵۱، مشهد ۱۴۰۴.
[۱۶۷]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۴۳۱، مشهد ۱۴۰۴.
[۱۷۲]
شهاب‌الدین مرعشی نجفی، الاجازة الکبیره، ج۱، ص۱۰۵ـ۱۰۶، او، الطریق و المحجّه لثمره المهجه، اعداد و تنظیم محمد سمامی حائری، قم ۱۴۱۴.
شیخ‌علی جواهری، پس از وفات میرزامحمدتقی شیرازی در ۱۳۳۸، یکی از مراجع تقلید شد و در پی رحلت شیخ‌الشریعه اصفهانی در ۱۳۳۹، از مراجع تقلید مشهور گشت و مقلدان فراوانی در عراق و دیگر بلاد اسلامی یافت. [۱۷۳]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۲۰، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۷۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۳۵۰، مشهد ۱۴۰۴.
[۱۷۵]
علی خاقانی، شعراء الغری، ج۱۰، ص۱۴۱، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸.
وی در ۱۳۴۰/ ۱۳۰۱ ش وفات کرد و در مقبره خانوادگی‌شان دفن شد. در سوک او مجالس متعددی برگزار و در رثایش اشعار بسیاری سروده شد. [۱۷۶]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۲، ص۱۳۰، قم ۱۴۰۵.
[۱۷۷]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۳۵۱، مشهد ۱۴۰۴.
حاشیه بر عروة الوثقی از آثار اوست. [۱۷۸]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۲، ص۱۳۰، قم ۱۴۰۵.
[۱۷۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۳۵۱، مشهد ۱۴۰۴.
۲۸ - شیخ‌حسن فرزند صاحب جواهرشیخحسن، معروف به حسن صغیر، کوچک‌ترین فرزند صاحب جواهر. وی در ۱۲۶۴ یا ۱۲۶۵ یا ۱۲۶۶ (مقارن با وفات پدرش) در نجف به دنیا آمد [۱۸۰]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۱، ص۲۴۷، قم ۱۴۰۵.
[۱۸۱]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۴، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۸۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۹۳، مشهد ۱۴۰۴.
و تحت سرپرستی برادرزاده‌اش، شیخ علی بن محمد جواهری، قرار گرفت. [۱۸۳]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۴، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
او پس از گذراندن دروس مقدماتی، مدارج عالی فقه و اصول را نزد استادان آن روزگار سپری کرد، [۱۸۴]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۵، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۸۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۹۳، مشهد ۱۴۰۴.
[۱۸۶]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۷، (جزوه تکثیر شده).
اما بیشترین بهره را از محضر حاج آقارضا همدانی برد و از نزدیکان او به شمار می‌آمد. [۱۸۷]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۴، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
شیخ حسن سپس به تدریس پرداخت و شاگردانی را تربیت کرد. وی در ۱۳۰۶ ش در نجف وفات یافت. [۱۸۸]
محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۱، ص۲۴۷، قم ۱۴۰۵.
[۱۸۹]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۵، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
۷.۱ - آثارآثار او عبارت‌اند از: شرح شرایع‌الاسلام محقق حلّی، و حاشیه بر فرائدالاصول شیخ‌مرتضی انصاری، بر پایه تقریرات درس آخوند خراسانی. [۱۹۰]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۰۵، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
شیخ‌حسن جواهری سه پسر داشت به نام‌های عبدالصاحب، محمدعلی و جواد. ۲۹ - عبدالصاحبعبدالصاحب در ۱۳۰۰ در نجف متولد شد. وی به تحصیل علوم پرداخت و بیشترین استفاده علمی را از آقاضیاءالدین عراقی (متوفی ۱۳۲۱ ش) برد و از شاگردان خاص و مقرِّر درس او به شمار می‌رفت [۱۹۱]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۷، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۹۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، قسم ۳، ص۱۱۲۸، مشهد ۱۴۰۴.
[۱۹۳]
آستان قدس رضوی، کتابخانه، ج۵، ص۲۲۶.
وی در تدریس متون درسی فقه و اصول مهارت داشت. [۱۹۴]
خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج۳، ستون۸۵۸، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ ش.
سیدضیاءالدین بن محمدعلی بحرالعلوم و جعفر آل‌محبوبه از شاگردان او بودند. [۱۹۵]
محمدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رجال السید بحرالعلوم، ج۱، ص۱۷۹، المعروف بالفوائد الرجالیه، چاپ محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۳ ش.
[۱۹۶]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۷، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
عبدالصاحب در ۱۳۱۲ ش در نجف درگذشت. [۱۹۷]
جعفر بن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۱۸، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
[۱۹۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۱۲۹، مشهد ۱۴۰۴.
۷.۱ - آثارآثار او عبارت‌اند از: شرحِ تبصره المتعلمین علامه حلّی [۱۹۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۱۳، ص۱۳۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
الاشارات و الدلائل فی ما تقدم و تأخر من الوسائل، در باره تعیین مواردی در کتاب وسائل الشیعه که شیخ حرّعاملی با تعابیر «تقدم» و «تأخر» و مانند این‌ها و بدون ذکر نشانی به احادیث هم‌مضمون ارجاع داده است.این کتاب در ۱۳۵۶/ ۱۳۱۶ ش چاپ شد [۲۰۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۲، ص۹۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۲۰۱]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشر و العشرین، ج۲، ص۲۸۰، بغداد ۱۹۶۹.
[۲۰۲]
آستان قدس رضوی، کتابخانه، ج۵، ص۲۲۶ـ۲۲۷
تقریراتِ درس آقاضیاءالدین عراقی درباره مباحث الفاظ و ادله عقلی، و حاشیه بر بعضی کتاب‌های فقهی نیز از دیگر آثار اوست. [۲۰۳]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۱۱۲۹، مشهد ۱۴۰۴.
۳۰ - جواد فرزند شیخ حسنجواد (متوفی قبل از ۱۳۰۶ ش)، از عالمان نیکوسیرت به شمار می‌رفت. پسرش، اسحاق، مدرّس ریاضیات بود. [۲۰۴]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۱، (جزوه تکثیر شده).
[۲۰۵]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۵، (جزوه تکثیر شده).
[۲۰۶]
محمدهادی امینی، معجم‌المطبوعات النجفیه: منذ دخول الطباعه الی نجف حتی الان، ج۱، ص۱۲۹، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶.
۳۱ - اسماعیل فرزند شیخ جوادپسر دیگر شیخ‌جواد، اسماعیل، نیز شماری از رباعیات خیام را به عربی ترجمه کرد. ۳۲ - ابراهیم و موسی فرزندان صاحب جواهراز شرح احوال و سوانح حیات دو پسر دیگر صاحب جواهر (ابراهیم و موسی) و فرزندان آنان اطلاعی در دست نیست. تنها گفته شده است که شیخ‌جعفر بن باقر بن صادق، فرزند ابراهیم، از عالمان خرمشهر بود و در زمان حکومت رضاشاه، به سبب انتقادات بسیار از او، به بروجرد تبعید شد و در ۱۳۵۰ در آن‌جا درگذشت. [۲۰۷]
عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، ج۱، ص۷، (جزوه تکثیر شده).
۳۳ - شیخ عیسی جواهریشیخ عیسی جواهری، فرزند شیخ موسی، نیز از عالمان بود. وی در نجف متولد شد. در جوانی به ایران آمد و در کرمانشاه سکونت گزید. عیسی جواهری در ۱۳۰۷ ش در کرمانشاه وفات یافت و در مقبره خانوادگی در نجف به خاک سپرده شد. ۳۴ - فهرست منابع(۱) آستان قدس رضوی کتابخانه، فهرست کتابخانه آستانه قدس رضوی، ج۵، مشهد ۱۳۲۹ ش. (۲) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. (۳) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: الکرام البرره، مشهد ۱۴۰۴. (۴) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴. (۵) جعفربن باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶. (۶) حسن اسدی، ثوره النجف علی الانگلیز، او، الشراره الاولی لثوره العشرین، بغداد ۱۹۷۵. (۷) حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت ۱۴۰۸ـ ۱۴۱۶/۱۹۸۷ـ۱۹۹۶. (۸) محسن‌امین، اعیان الشیعه. (۹) محمدهادی امینی، معجم‌المطبوعات النجفیه: منذ دخول الطباعه الی نجف حتی الان، نجف ۱۳۸۵/ ۱۹۶۶. (۱۰) محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، نجف ۱۴۱۳/۱۹۹۲. (۱۱) شیخ مرتضی انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری قدس‌سره، قم ۱۳۷۳ ش. (۱۲) ناصرالدین انصاری‌قمی، «درگذشت آیت‌اللّه حاج‌شیخ علی جواهری»، آینه پژوهش، سال ۶، ش۱ (فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۴). (۱۳) محمدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم، رجال السید بحرالعلوم، المعروف بالفوائد الرجالیه، چاپ محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۳ ش. (۱۴) کامل سلمان جبوری، النجف الاشرف و حرکه الجهاد: عام ۱۳۳۲ـ۱۳۳۳ ه/ ۱۹۱۴ م، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲. (۱۵) عبدالحسین جواهرکلام، تربت پاکان قم، قم ۱۳۸۲ـ ۱۳۸۳ش. (۱۶) عبدالعزیز جواهرکلام، کتابخانهای ایران: از ماقبل از اسلام تا عصر حاضر، تهران ۱۳۱۱ ش. (۱۷) عبدالحسین جواهری، «النجم الزاهر فی اعلام آل‌الجواهر»، (جزوه تکثیر شده). (۱۸) محسن جواهری، الفرائد الغوالی علی شواهد الامالی السیدالمرتضی، ج۱، چاپ محمدحسن جواهری، نجف: مطبعه الاداب. (۱۹) عبدالهادی حائری، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران ۱۳۶۴ ش. (۲۰) محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم ۱۴۰۵. (۲۱) علی خاقانی، شعراء الغری، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم ۱۴۰۸. (۲۲) کورکیس عواد، الذخائر الشرقیه، چاپ جلیل عطیه، بیروت ۱۹۹۹. (۲۳) کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشر و العشرین، بغداد ۱۹۶۹. (۲۴) محمد غروی، مع علماء النجف الاشرف، بیروت ۱۴۲۰/۱۹۹۹. (۲۵) عبداللّه مامقانی، مخزن المعانی فی ترجمه المحقق المامقانی، چاپ محمدرضا مامقانی، قم ۱۴۲۳. (۲۶) شهاب‌الدین مرعشی نجفی، الاجازة الکبیره، او، الطریق و المحجّه لثمره المهجه، اعداد و تنظیم محمد سمامی حائری، قم ۱۴۱۴. (۲۷) خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۴ ش؛ ۳۵ - پانویس
۳۶ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «جواهری»، شماره۵۱۷۳. رده‌های این صفحه : تراجم | خاندان ها | درگذشتگان سده 13 (قمری) | درگذشتگان سده 14 (قمری) | علمای شیعه | علمای قرن چهاردهم | علمای قرن سیزدهم
|