آدم و ملائکه (قرآن)در این مقاله آیات قرآن مرتبط با ارتباط خلقت آدم علیه‌السلام با ملائکه معرفی می‌شوند. ۱ - نظر ملائکه درباره انسانخلافت انسان در زمین داراى نوعى ارتباط با فرشتگان: «وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ...؛و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت من در زمین جانشینی خواهم گماشت(فرشتگان) گفتند آیا در آن کسی را می‌گماری که در آن فساد انگیزد و خونها بریزد و حال آنکه ما با ستایش تو(تو را) تنزیه می‌کنیم و به تقدیست می‌پردازیم....» آنجايى كه مسأله خلقت و خلافت انسان در زمين با فرشتگان در ميان گذاشته شد معلوم مى‌شود وجود انسان در روى زمين ارتباط تنگاتنگى با فرشتگان دارد. ۲ - آموزش اسماء به ملائکهآموزش اسماء به ملائكه از سوى آدم علیه‌السلام: ۱. «وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا ...؛و(خدا) همه(معانی) نامها را به آدم آموخت....» ۲. «قَالُواْ سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ؛گفتند منزهی تو ما را جز آنچه(خود) به ما آموخته‌ای هیچ دانشی نیست تویی دانای حکیم.» ۳ - برتر بودن از ملائکهآدم علیه‌السلام، موجودى برتر از ملائكه: ۱. «وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِي بِأَسْمَاء هَؤُلاء إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ • قَالُواْ سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا ...؛ و(خدا) همه(معانی) نامها را به آدم آموخت سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود و فرمود اگر راست می‌گویید از اسامی اینها به من خبر دهید گفتند منزهی تو ما را جز آنچه(خود) به ما آموخته‌ای هیچ دانشی نیست....» ۲. «قَالَ يَا آدَمُ أَنبِئْهُم بِأَسْمَآئِهِمْ فَلَمَّا أَنبَأَهُمْ بِأَسْمَآئِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ ...؛ فرمود‌ای آدم ایشان را از اسامی آنان خبر ده و چون(آدم) ایشان را از اسماءشان خبر داد فرمود آیا به شما نگفتم که من نهفته آسمانها و زمین را می‌دانم....» آگاهى بيش‌تر و فراتر آدم علیه‌السلام، نشانه برترى او بر ملائكه است. ۳. «وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِكَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ ...؛ و چون فرشتگان را فرمودیم برای آدم سجده کنید....» ۴. «وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلآئِكَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ ...؛و در حقیقت شما را خلق کردیم سپس به صورتگری شما پرداختیم آنگاه به فرشتگان گفتیم برای آدم سجده کنید....» ۵. «فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُ سَاجِدِينَ • فَسَجَدَ الْمَلآئِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ؛هنگامي كه كار آنرا بپايان رسانيدم و در او از روح خود (يك روح شايسته و بزرگ) دميدم همگي براي او سجده كنيد.فرشتگان همگي و بدون استثناء سجده كردند.» ۶. «وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلآئِكَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ فَسَجَدُواْ ...و هنگامی را که به فرشتگان گفتیم برای آدم سجده کنید پس سجده کردند....»و نیز --) ۷. «فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ • فَسَجَدَ الْمَلَائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ؛ پس وقتی آن را درست کردم و از روح خود در آن دمیدم پیش او به سجده درافتید پس فرشتگان همگی یکسره سجده کردند.» فرمان خداوند به ملائكه مبنى بر سجده بر آدم علیه‌السلام بيان‌گر منزلت برتر آدم علیه‌السلام بر آنان است. ۴ - واسطه رسیدن فیض به ملائکهآدم علیه‌السلام خلیفه خداوند و واسطه رسيدن فيض الهى به فرشتگان: «قَالَ يَا آدَمُ أَنبِئْهُم بِأَسْمَآئِهِمْ فَلَمَّا أَنبَأَهُمْ بِأَسْمَآئِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ ...؛فرمود‌ای آدم ایشان را از اسامی آنان خبر ده و چون(آدم) ایشان را از اسماءشان خبر داد فرمود آیا به شما نگفتم که من نهفته آسمانها و زمین را می‌دانم....» ۵ - پانویس
۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۱۸۴، برگرفته از مقاله «آدم علیه‌السلام و ملائکه». |