مثیر الأحزان (کتاب)

«مُثیر الأحزان و مُنیر سبل الأشجان» نام کتاب مقتل معروفى از «ابن نما حلی» (م، ۶۴۵ ق) است، در بررسی زندگی سیاسی امام حسین (علیه السلام) و سیر تاریخی حادثه عاشورا.

مؤلف

نجم الدین جعفر بن محمد بن جعفر بن هبه الله بن نما حلی (م، ۶۴۵ ق) معروف به ابن نما، در حله، یکی از شهرهای عراق به دنیا آمد. پدر وی یکی از علمای آن دیار بود. ایشان بعد از سال ها تلاش در راه خدمت به نشر آثار ائمه اطهار، در ۷۸ سالگی در شهر حله رحلت نمود.

از جمله اساتیدش محمد بن جعفر بن نما، محمد بن ادریس حلی، شیخ بن محمد بن مشهدی، و از جمله شاگردانش شخصیت هائی چون محقق حلی، علامه حلی، علی بن حسین بن حماد می باشند.

«اخذ الثار فی احوال المختار» و «ذوب النضار فی شرح اخذ الثار»، از دیگر آثار اوست.

روش و اسلوب کتاب

نویسنده محترم در این کتاب از روش تاریخ روایى بهره جسته و هیچ تحلیلى نسبت به مطالب کتاب از خود ندارد. این روش، روش معمول در تاریخ نگارى متقدمین است.

البته بسیارى از حجم کتاب شامل منقولات ابن نما حلی است که به صورت ذکر یک جریان منسجم تنها جمع بندى روایات را آورده ولى در طول کتاب اسناد روایات را به طور کامل ذکر نکرده چرا که هدفش مقتل نویسى بوده نه کتاب روایى صرف.

ابن نما خود در مقدمه کتاب می فرماید: «چون بعضی از کتب مقاتل بسیار طولانی و در مقابل بعضی بسیار مختصر بودند، این کتاب را که حد وسطی از کتب دیگر است، نوشتم که نه طولانی است که خواننده خسته شود و نه آن قدر خلاصه است که نکات مهم تاریخی در آن ذکر نشده باشد».

محتوای کتاب

این کتاب دارای یک مقدمه، در فضایل اهل بیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و فضیلت ذکر مصائب آن بزرگواران است، و سه مقصد است:

• مقصد اول: درباره زندگی امام حسین علیه السلام و سیر تحولات تاریخی در به وجود آمدن حادثه غم انگیز کربلا می باشد.

• مقصد دوم: در مورد وقایع روز عاشورا است تا شهادت امام علیه السلام و آغاز اسارت اهل بیت آن حضرت.

• مقصد سوم: در مورد اسارت اهل بیت رسالت تا بازگشت به مدینه.

وضعیت نشر

این کتاب در یک جلد به زبان عربی، به وسیله انتشارات مدرسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف، در قم، در سال ۱۴۰۶ ق، در قطع وزیری چاپ و منتشر شده است.

ترجمه این کتاب نیز با عنوان «در سوگ امیر آزادی، گویاترین تاریخ کربلا» توسط علی کرمی، موجود است‌.

منابع

• محمدرضا ضمیری ، کتاب شناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، صفحه ۳۰۸ - ۳۰۹.
• مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار گنجینه روایات نور، بخش کتابشناسی.
• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.

متن کتاب

مثیر الأحزان و منیر سبل الأشجان