حسنیه
«حُسنیه» (زنده در ۱۹۳ ق)، از زنان عالم، عارف، متکلم و حکیم ایرانى تبار در قرن دوم هجری بود که به اسارت مسلمانان درآمد. بعضى او را تربیت شده‌ى خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام دانسته‌اند که از محضر امام صادق علیه السلام بخصوص بهره‌مند گردیده است.
حُسنیه در اخبار مذاهب چهارگانه عامه و علم کلام وقوف کامل داشته است. وى در حضور هارون‌الرشید، با شیخ ابواسحاق نظّام معتزلى و محمد بن ادریس شافعى و ابویوسف قاضى، مناظره کرد و بر آنها پیروز شد.
شیخ آقا بزرگ تهرانى در «احیاء الداثر» هنگام شرح حال شیخ ابراهیم استرآبادى مى‌نویسد: وى در ۹۸۵ قمری در سفر حج، رساله‌ى این مناظره را نزد بعضى از سادات علوى دمشق یافت و به ایران آورد و به نام شاه طهماسب ترجمه کرد.
در این رابطه، رساله ای به نام «مکالمات حُسنیه در مسئله امامت» به ابوالفتوح رازی صاحب «روض الجنان و روح الجنان» منسوب شده است. البته برخی در انتساب این رساله به ابوالفتوح رازی تردید کرده اند؛ اما علامه مجلسی بر آن اعتماد کرده و این رساله را به زبان فارسی برگردانیده و در آخر کتاب «حلیة المتقین» خود آن را درج کرده است.
منابع
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج۲، ص۲۷۰.
- "حُسنیّه، کنیز مدافع حریم امامت"، مجله پیام زن، اردیبهشت ۱۳۸۲، شماره ۱۳۴.