آیه 267 سوره بقره
| <<266 | آیه 267 سوره بقره | 268>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
ای اهل ایمان، انفاق کنید از بهترین آنچه اندوخته‌اید، و از آنچه برای شما از زمین می‌رویانیم، و بدها را برای انفاق در نظر نگیرید، در صورتی که خود شما جنس بد را نستانید مگر آنکه از بدی آن چشم پوشی کنید؛ و بدانید که خدا بی‌نیاز و ستوده صفات است.
ای اهل ایمان! از پاکیزه های آنچه [از راه داد و ستد] به دست آورده اید، و آنچه [از گیاهان و معادن] برای شما از زمین بیرون آورده ایم، انفاق کنید و برای انفاق کردن دنبال مال ناپاک و بی ارزش و معیوب نروید، در حالی که اگر آن را به عنوان حقّ شما به خود شما می دادند، جز [با] چشم پوشی [و دلسردی] نمی گرفتید و بدانید که خدا، بی نیاز و ستوده است.
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از چيزهاى پاكيزه‌اى كه به دست آورده‌ايد، و از آنچه براى شما از زمين برآورده‌ايم، انفاق كنيد، و در پى ناپاك آن نرويد كه [از آن] انفاق نماييد، در حالى كه آن را [اگر به خودتان مى‌دادند] جز با چشم‌پوشى [و بى‌ميلى] نسبت به آن، نمى‌گرفتيد، و بدانيد كه خداوند، بى‌نيازِ ستوده [صفات] است.
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از دستاوردهاى نيكوى خويش و از آنچه برايتان از زمين رويانيده‌ايم انفاق كنيد، نه از چيزهاى ناپاك و بد، كه خود آنها را جز از روى اغماض نمى‌ستانيد. و بدانيد كه خدا بى‌نياز و ستودنى است.
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از قسمتهای پاکیزه اموالی که (از طریق تجارت) به دست آورده‌اید، و از آنچه از زمین برای شما خارج ساخته‌ایم (از منابع و معادن و درختان و گیاهان)، انفاق کنید! و برای انفاق، به سراغ قسمتهای ناپاک نروید در حالی که خود شما، (به هنگام پذیرش اموال،) حاضر نیستید آنها را بپذیرید؛ مگر از روی اغماض و کراهت! و بدانید خداوند، بی‌نیاز و شایسته ستایش است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
طيبات: طيب به معنى دلچسب و خوش آيند، جمع آن طيبات است.
تيمموا: تيمم و تأمم به معنى قصد است.
خبيث: پليد، ناپاك، پست «خبث خبثا: ضد طاب».
تغمضوا: غمض و اغماض به معنى چشم پوشى و تساهل است، و در اصل به معنى چشم بهم گذاشتن مى باشد.
حميد: پسنديده، از اسماء حسنى است.
نزول
محل نزول:
این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.
شأن نزول:
«شیخ طوسی» گوید: امام على مرتضى عليه‌السلام و براء بن عازب و حسن بصرى و قتادة گويند: كه اين آيه درباره كسانى نازل گرديد كه از ميوه هاى مانده و پست و بد، صدقه مي‌دادند.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«267» يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از پاكيزه‌ترين چيزهايى كه بدست آورده‌ايد و از آنچه ما براى شما از زمين رويانيده‌ايم، انفاق كنيد وبراى انفاق به سراغ قسمت‌هاى ناپاك (وپست) نرويد، در حالى كه خود شما هم حاضر نيستيد آنها را بپذيريد مگر از روى اغماض (وناچارى) و بدانيد خداوند بى‌نياز وستوده است.
نکته ها
آيات قبل، شرايط انفاق كننده را مطرح كرد و اين آيه شرايط چيزهايى را بيان مى‌كند كه به محرومان انفاق مى‌شود.
امام باقر عليه السلام ذيل اين آيه فرمودند: بعضى از مسلمانان درآمدهاى حرامى مانند ربا داشتند كه صرف فقرا مى‌كردند، اين آيه آنان را نهى نمود. «1»
پیام ها
1- هدف از انفاق، رهايى از بخل است، نه رهايى از اشياى بى‌ارزش و نامطلوب.
«أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ»
2- در انفاق، تفاوتى ميان پول نقد يا كالا نيست. «ما كَسَبْتُمْ ... مِمَّا أَخْرَجْنا»
3- بخششِ بادآورده‌ها مهم نيست، بلكه بخشش از دست‌رنج، داراى ارزش است. «ما كَسَبْتُمْ»
4- در انفاق بايد كرامت محرومان محفوظ بماند. «وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ»
5- نه تنها از چيزهاى ناپاك و پست انفاق نكنيد، بلكه به فكر آن نيز نيفتيد. «وَ لا تَيَمَّمُوا»
«1». تفسير برهان، ج 1، ص 255 وراهنما.
جلد 1 - صفحه 425
6- وجدان انسان، بهترين معيار براى شناخت پسنديده و ناپسند است. هر آنچه را مى‌پسندى كه به تو انفاق كنند، شايسته است كه انفاق كنى و اگر آنرا دوست نمى‌دارى، شايسته‌ى انفاق نيست. «لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا»
7- هر فرد ثروتمندى احتمال فقير شدن خود را بدهد، شايد روزى دستِ دهنده شما، دستِ گيرنده شد. «آخذيه»
8- گرفتن مال نامرغوب، نشانه رضايت فقرا نيست، بلكه نشانه‌ى استيصال آنان است. «تغمضوا» يعنى شما هم با اغماض وسختى ممكن است چيزى را بگيريد، ولى اين نشانه‌ى رضايت شما نيست.
9- اثر انفاق به خود شما بر مى‌گردد، وگرنه خداوند غنى و بى‌نياز است. «أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ»
10- غناى الهى همراه با كمالات ومحبوبيّت است. «غَنِيٌّ حَمِيدٌ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ (267)
بعد از آن مؤمنين را به انفاق حلال امر مى‌فرمايد:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد به خدا و پيغمبر و معتقدات حقه، أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ: انفاق كنيد در راه خدا بعض از حلال آنچه كسب كنيد از تجارت و صناعت. طيب در لسان شارع بدو معنى اطلاق شده: 1- پاكيزه. 2- حلال، و به هر دو روايت وارد شده. وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ: و نيز انفاق كنيد بعض از آنچه بيرون آورديم براى شما از زمين مانند غلات و ثمار كه زكات در آن واجب باشد و از معادن كه خمس نيز در آن واجب است.
در منهج- ابن عباس روايت نموده كه حضرت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله
«1» اصول كافى، كتاب الايمان و الكفر، باب الرياء، حديث هشتم بنقل از امير المؤمنين (ع) (جلد 2 صفحه 295)
تفسير اثنا عشرى، ج1، ص: 488
و سلّم فرمود: بدرستى كه در اموال شما براى خدا حقى باشد، چون مال شما به آن حد رسيد زكات بايد بدهيد. پس اغنياى انصار به وقت رسيدن خرما آنچه پاكيزه بود به مسجد آورده در گوشه‌اى مى‌نهادند تا فقراى مهاجرين آن را تناول كنند. روزى يكى از اغنياى مال دوست، صاعى از خرما كه هيچ ارزش نداشت آورده در ميان خرماهاى نيكو ريخت و كالاى خبيث خود را با آن متاع طيب برآميخت، حق تعالى از آن نهى فرمود كه: وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ: «1» و قصد مكنيد تباه فاسد و حرام را از آن چيز در حالتى كه انفاق كنيد. يا خبيث و فاسد و ضايع مال را انفاق مكنيد بلكه طيب و صالح و طاهر را براى خدا دهيد.
وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ: و حال آنكه شما هم نيستيد گيرنده مال بد و فاسد و نخواهيد اخذ كنيد آن را. إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ: مگر آنكه چشم بپوشيد در گرفتن آن به جهت كراهت طبع از آن و مسامحه و مساهله نمائيد، پس آنچه به خود نپسنديد به ديگران نپسنديد. و عادت نيكان بر اينست كه آنچه خير و صلاح براى خود خواهد اكمل آن را براى غير خودخواهان باشد.
وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ: و بدانيد بدرستى كه خداى تعالى بى‌نياز است از قبول صدقه ناپاك و حرام. ستاينده است آن را كه از مال طيب دهد. يا غنى است از انفاق شما و امر به آن به جهت انتفاع شما است حميد است به قبول و ثواب بر آن.
تبصره: اصح آنست كه انفاق اعم است از واجب و مستحب، و شرط طيب بودن در هر دو لازم است و احاديث در آن وارد است:
1- در منهج- از حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مروى است: بدرستى كه خداى تعالى تقسيم فرموده ميان شما اخلاق شما را چنانچه قسمت نموده ارزاق شما را، و بتحقيق خدا پاك و منزه است، قبول نفرمايد مگر طيب را. و هيچ بنده نباشد كه مال حرام جمع كند و از آن
«1» منهج الصادقين، جلد دوّم، صفحه 126.
تفسير اثنا عشرى، ج1، ص: 489
صدقه دهد مگر آنكه قبول نشود و اگر بگذارد و بال آخرت او باشد. «1» 2- ابو امامه از آن حضرت روايت نموده كه فرمود: خير ده جزء است و فاضل‌ترين آن ده جزء تجارت است، چون حق بگيرد و در حق انفاق كند. « «2»» 3- در وسائل- از حضرت صادق عليه السّلام از آيه (وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ) سؤال شد فرمود: مردم وقتى مسلمان شدند نزد آنها مالهاى ربا و خبيثه بود داخل در مال و صدقه دادند، پس خدا نهى فرمود از آن و بدرستى كه صدقه صلاحيت ندارد مگر از حلال طيب. «3» 4- حضرت صادق عليه السّلام فرمايد: اگر مردم بگيرند آنچه امر فرموده است خدا به آن پس انفاق نمايند در آنچه نهى فرموده، قبول نفرمايد از ايشان. و اگر اخذ كنند آنچه را كه نهى فرموده پس انفاق نمايند در آنچه امر فرموده، قبول نفرمايد از آنها مگر آنكه از محل حق بگيرند و به حق خرج كنند. «4»
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ (267)
ترجمه
اى كسانى كه ايمان آورديد انفاق كنيد از پاكيزه‌هاى آنچه به دست آورديد و از آنچه بيرون آورديم براى شما از زمين و قصد مكنيد پليد را كه از آن انفاق كنيد با آنكه نيستيد گيرندگان آن مگر آنكه چشم بپوشيد در آن و بدانيد كه خداوند بى‌نياز و ستوده است..
تفسير
انفاق بايد از مال حلال و پاكيزه باشد و آنچه خداوند از زمين بيرون آورده است براى بندگان اعم است از ميوه‌جات و حبوبات و رياحين و معادن و امثال اينها كه گاهى بسبب تجارت بدست ميآيد و گاهى بسبب زراعت و كسب شامل هر دو ميشود ولى غالبا در تجارت استعمال ميشود لذا محصولات زمين را عطف بر آن
جلد 1 صفحه 344
فرموده است تا ضمنا اشاره باشد بآنكه اين اشياء را ما براى شما از زمين بيرون آورديم نبايد از انفاق آن در راه ما مضايقه داشته باشيد در كافى از حضرت صادق (ع) روايت نموده كه مردم در زمان جاهليت كسب‌هاى بدى داشتند بعد از آنكه اسلام اختيار نمودند خواستند آن اموالى را كه از آن راهها بدست آوردند از مال خودشان خارج نموده صدقه بدهند و خدا ابا فرمود و امر شد كه صدقه بايد از مال حلال باشد و نيز در آن كتاب و عياشى از آنحضرت نقل نموده كه چون پيغمبر (ص) امر بزكوة خرما فرمود طائفه بودند كه بعضى انواع خرماى بدرا مى‌آوردند كه برسم زكوة بدهند آن حضرت قبول نفرمود و اين آيه نازل شد و قريب باين مضمونرا عياشى و مجمع از حضرت باقر (ع) و امير المؤمنين (ع) با اختلاف در نوع خرماى بد نقل نموده‌اند و در ذيل آيه اشاره بآن شده است كه اگر بنا باشد كسى ده يك ميوه باغ خود را مثلا بشما بدهد و در موقع تحويل دادن ميوهاى بد باغ را در مقابل حق مشروع شما جمع آورى نموده بپردازد قبول نخواهيد كرد مگر آنكه از حق خود غمض عين نمائيد و مسامحه كنيد ولى پيغمبر (ص) كه ولىّ فقرا است نميتواند از حق آنها اغماض نموده چشم بپوشد و مسامحه فرمايد و شما هم در مقابل كريمى كه هستى و تمام اموال شما از آن او است و بشما كرم فرموده و فقط سهم مختصرى از بعضى اموال براى فقراى شما منظور نموده نبايد آنسهم را هم از جنس پست ادا نمائيد با آنكه منافع انفاق هم در دنيا و آخرت عايد شما خواهد شد و خداوند بى‌نياز است از مال شما و منافع آن و ستوده است بايد ستوده را براى تقرب پيشكش او نمود تا قبول فرمايد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنفِقُوا مِن طَيِّباتِ ما كَسَبتُم وَ مِمّا أَخرَجنا لَكُم مِنَ الأَرض‌ِ وَ لا تَيَمَّمُوا الخَبِيث‌َ مِنه‌ُ تُنفِقُون‌َ وَ لَستُم بِآخِذِيهِ إِلاّ أَن تُغمِضُوا فِيهِ وَ اعلَمُوا أَنَّ اللّه‌َ غَنِيٌّ حَمِيدٌ (267)
اي كساني که ايمان آورده‌ايد انفاق كنيد از چيزهاي پاكيزه که بدست ميآوريد از راه كسب و تجارت و از چيزهايي که براي شما از زمين خارج نموديم از حبوب و ثمار و قصد نكنيد در انفاق از چيزهاي پست و پليد زيرا خود شما نميگيريد آنها را مگر از راه مسامحه و مساهله و از راه اغماض و بدانيد خداوند بي‌نياز است از انفاق شما و جزاي خير مي‌دهد.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خطاب بجميع مؤمنين تا دامنه قيامت بنحو قضاياي حقيقيّة که محمولات حمل بر موضوعات مقدّرة الوجود است چنانچه مسائل علميّه در تمام علوم از اينکه قبيل است و توضيح آن را در مقدّمات اينکه كتاب بيان كرده‌ايم.
أَنفِقُوا مِن طَيِّباتِ ما كَسَبتُم طيّب بمعني پاك اشاره بحلال است يعني انفاق بايد از كسب حلال باشد از تجارت و صناعت و ساير طرق مشروعه، و امّا انفاق از مكاسب محرّمه علاوه بر اينكه جايز و مشروع نيست و باطل است اشتغال ذمّه هم دارد و عنوان غصب هم بر او صادق است و معصيت بسيار بزرگ است و فقير هم مالك نمي‌شود و واجب است ردّ بمالك نمود و اگر معلوم نيست ردّ مظالم نمود.
وَ مِمّا أَخرَجنا لَكُم مِنَ الأَرض‌ِ اشاره بزراعت و غرس اشجار از راه مشروع بلكه مي‌توان گفت که شامل اخراج معادن هم باشد و بر فرض که بگوئيم لفظ منصرف
جلد 3 - صفحه 49
بهمان حبوب و فواكه است لكن مناط قطعي در دست است و بالجمله هر مال حلالي را شامل است.
وَ لا تَيَمَّمُوا الخَبِيث‌َ مِنه‌ُ تُنفِقُون‌َ تيمّموا از ماده يمم بمعني تعمّد و قصد است و خبيث مال حرام است يعني از مال حرام تعمّدا و قصدا انفاق نكنيد و آيه شريفه فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً نساء آيه 43، قصد كنيد زمين پاك را و در اصطلاح شرع طهارت ترابيّه است مقابل غسل و وضو که طهارت مائيّه است.
و كلام در اينكه رافع حدث است يا مبيح صلوة، حق اينست که رافع است لكن موقّتيه ما دام بقاء العذر بخلاف غسل و وضوء که دائميّه است نظير نكاح دائميّه و منقطعه.
وَ لَستُم بِآخِذِيهِ يعني شما مالي که از ممرّ حرام است قبول نميكنيد و نمي گيريد إِلّا أَن تُغمِضُوا فِيهِ مگر آنكه لا ابالي باشيد و در بند حلال و حرام نباشيد و چشم پوشي كنيد.
و ممكن است مراد از خبيث پست و ردي‌ّ و فاسد باشد مقابل جيّد و صحيح يعني اطيب اموال خود را انفاق كنيد و پست و ردي‌ّ ندهيد چنانچه خود هم قبول نميكنيد، چنانچه ميفرمايد لَن تَنالُوا البِرَّ حَتّي تُنفِقُوا مِمّا تُحِبُّون‌َ آل عمران آيه 92، چه در انفاقات واجبه يا مندوبه، بنا بر معناي اول نهي تحريمي است و بر معناي ثاني تنزيهي است.
وَ اعلَمُوا أَنَّ اللّه‌َ غَنِيٌّ از انفاقات شما حميد نيك جزاء مي‌دهد هر چه خوبتر باشد جزاء آن بيشتر و بهتر است.
50
برگزیده تفسیر نمونه
اشاره
(آیه 267)
شأن نزول:
از امام صادق علیه السّلام نقل شده که این آیه در باره جمعی نازل شد که ثروتهایی از طریق رباخواری در زمان جاهلیت جمع آوری کرده بودند و از آن در راه خدا انفاق می‌کردند، خداوند آنها را از این کار نهی کرد، و دستور داد از اموال پاک و حلال در راه خدا انفاق کنند.
تفسیر:
از چه اموالی باید انفاق کرد؟ در این آیه که ششمین آیه، از سلسله آیات در باره انفاق است، سخن از چگونگی اموالی است که باید انفاق گردد.
نخست می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید از اموال پاکیزه‌ای که (از طریق تجارت) به دست آورده‌اید و از آنچه از زمین برای شما خارج کرده‌ایم (از منابع و معادن زیر زمینی و از کشاورزی و زراعت و باغ) انفاق کنید» (یا أَیُّهَا الَّذِینَ
ج1، ص241
آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّباتِ ما کَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ)
.در واقع قرآن می‌گوید، ما منابع اینها را در اختیار شما گذاشتیم بنابراین نباید از انفاق کردن بخشی از طیّبات و پاکیزه‌ها و «سر گل» آن در راه خدا دریغ کنید.
سپس برای تأکید هر چه بیشتر می‌افزاید: «به سراغ قسمتهای ناپاک نروید تا از آن انفاق کنید در حالی که خود شما حاضر نیستید آنها را بپذیرید، مگر از روی اغماض و کراهت» (وَ لا تَیَمَّمُوا الْخَبِیثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَ لَسْتُمْ بِآخِذِیهِ إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا فِیهِ).
از آنجا که بعضی از مردم عادت دارند همیشه از اموال بی‌ارزش و آنچه تقریبا از مصرف افتاده و قابل استفاده خودشان نیست انفاق کنند این جمله صریحا مردم را از این کار نهی می‌کند.
در حقیقت، آیه به نکته لطیفی اشاره می‌کند که انفاق در راه خدا، یک طرفش مؤمنان نیازمندند، و طرف دیگر خدا و با این حال اگر عمدا اموال پست و بی‌ارزش انتخاب شود، از یک سو تحقیری است نسبت به نیازمندان که ممکن است علی رغم تهیدستی مقام بلندی از نظر ایمان و انسانیت داشته باشند و روحشان آزرده شود و از سوی دیگر سوء ادبی است نسبت به مقام شامخ پروردگار.
و در پایان آیه می‌فرماید: «بدانید خداوند بی‌نیاز و شایسته ستایش است» (وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ حَمِیدٌ).
یعنی نه تنها نیازی به انفاق شما ندارد، و از هر نظر غنی است، بلکه تمام نعمتها را او در اختیار شما گذارده و لذا حمید و شایسته ستایش است.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
- ↑ طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج 1، ص 111.
- ↑ حاكم و ترمذى و ابن ماجه و ديگران از علماى عامه از براء و نيز ابوداود و نسائى از سهل بن حنيف همين موضوع را با اندك اختلافى ذكر نموده اند.
- ↑ عياشى در تفسير خود از عبدالله بن سنان او از امام صادق عليه‌السلام نقل نمايد كه در زمان پيامبر عده اى از خرماهاى بسيار بد به نام جعرور و معافارة تصدق مي‌نمودند. سپس اين آيه درباره آنان نازل گرديد و نيز نظير اين حديث در تفسير برهان از ابوبصير و رفاعة از امام صادق عليه‌السلام هم روايت گرديده است و صاحب تفسير مجمع البيان از امام صادق عليه‌السلام روايت كرده كه اين آيه درباره قومى نازل گرديد كه از رباهائى كه در جاهليت گرفته بودند، تصدق مي‌دادند و خداوند آنها را نهى فرمود و دستور داد كه صدقه را از مال پاك و حلال بدهند.
- ↑ حاكم از جابر روايت كند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله دستور فرموده بود كه زكات فطره را به صاعى از تمر بدهيم، مردى خرماى پست و بدى آورده بود و اين آيه نازل گرديد و نيز ابن ابى‌حاتم از ابن عباس نقل نمايد كه اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله از طعام ارزان خريدارى مي‌كردند و تصدق مي‌دادند سپس اين آيه نازل گرديد.
- ↑ محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 98.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.