بریتانیا

بریتانیا

اطلاعات عمومی
جمعیت کل	۶۵.۸۰۸.۵۷۳ نفر (۲۰۱۷ میلادی)
مساحت	۲۴۴.۸۲۰ کیلومتر مربع
حکومت	پادشاهی مشروطه
اسلام
جمعیت مسلمانان	۱.۸ تا ۲.۲ میلیون نفر
آمار شیعیان
جمعیت	حدود ۲۰۰ هزار نفر
مراکز شیعی
مؤسسات فرهنگی	مجمع جهانی اسلام،
مؤسسات اجتماعی	مؤسسه خیریه امام خویی

بریتانیا، مجموعه‌ای سیاسی شامل کشورهای انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی است. بریتانیا در سواحل شمال غربی اروپا و شامل دو جزیره اصلی است؛ یکی که اسکاتلند، ولز و انگلیس را در خود جای داده و دیگری ایرلند شمالی. آشنایی مردم این منطقه با اسلام، ناشی از مواردی تاریخی مانند فتح اندلس به دست مسلمانان، جنگ‌های صلیبی و استعمار کشورهای آفریقایی و آسیایی به خصوص هند است. اولین مسلمانان بریتانیا، مهاجرانی از هند و آفریقا بودند.

جمعیت مسلمان این کشور بین ۱.۸ تا ۲.۲ میلیون نفر برآورد می‌شود که نزدیک به یک میلیون نفر آنان در لندن و حومه آن زندگی می‌کنند. شیعیان بریتانیا نسبت به سنی‌ها در اقلیت‌اند، و حدود ۲۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شوند. بیشترین تجمع آنان در لندن، بیرمنگهام و منچستر بوده و از ملیت‌های ایرانی، عراقی، پاکستانی، هندی، لبنانی و به طور اندک و پراکنده از سایر کشورها هستند.

جغرافیا

بریتانیا از جزایر بریتانیای کبیر، بخش شمال شرقی ایرلند و بیش از ۴ هزار جزیره دیگر تشکیل شده است. بریتانیا در سواحل شمال غربی اروپا و شامل دو جزیره اصلی است؛ یکی اسکاتلند، ولز و انگلیس را در خود جای داده و دیگری ایرلند شمالی.

این کشور با کانال مانش از فرانسه (در غرب) جدا می‌شود. آب و هوایی نسبتا سرد دارد و پایتخت آن، لندن، لقب مه‌آلود را با خود یدک می‌کشد.

اسلام در بریتانیا

بریتانیایی‌ها مانند دیگر دولت‌های استعماری، در خاورمیانه و هند با اسلام آشنا شدند. رفت و آمد آنها در سرزمین‌های اسلامی سبب شد تا اندکی از مسلمانان به تدریج از اواسط قرن نوزدهم بتوانند به این مجمع الجزایر (انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند) راه یابند. اینان غالبا ملوانانی بودند که به انگلیس رفت و آمد داشته و در برخی از شهرها مانند لیورپول، گلاسکو و کاردیف ازدواج کرده و ماندگار می‌شدند.

به جز مسیحیان و یهودیان، سیک‌ها و هندوها و نیز مسلمانان که در درجه اول هندی هستند، از ساکنان این کشور به شمار می‌آیند. به تدریج در اواسط قرن بیستم، شماری از مسلمانان از آفریقا برای کار راهی اروپا شده و جمعی از آنان در انگلیس ساکن شدند. بیشتر اینان به خصوص هندی‌ها، شهروندان انگلیس شدند.

نخستین مسجد در بریتانیا، مسجد شاه‌جهان، در سال ۱۸۸۹ میلادی در شهر ووکینگ در منطقه ساری انگلیس ساخته شده است. سال‌ها پیش از آن در دانشگاه‌های آکسفورد و کمبریج، کرسی‌های شرق‌شناسی، عربی و اسلام‌شناسی ایجاد شده و بریتانیایی‌ها با اسلام و فرهنگ اسلامی آشنا بودند. حتی گفته شده که نخستین مسلمان شناخته شده انگلیسی، جان نلسون در قرن ۱۶ بوده است. گفته شده است که زمانی تنی چند از انگلیسی‌های مسلمان شده، فرقه‌ای به نام محمدیه در سال ۱۶۴۱ میلادی ایجاد کردند.

جمعیت مسلمان بریتانیا بین ۱.۸ تا ۲.۲ میلیون نفر برآورد می‌شود که نزدیک به یک میلیون نفر آنان در لندن و حومه آن زندگی می‌کنند. دیگر شهرهایی که مسلمانان در آن فراوانند، عبارتند از وست میدلندز (بیرمنگهام)، وست یورکشایر، لانکشایر، منچستر، شفیلد، لیدز و گلاسکو. دو سوم مسلمانان بریتانیا، اجداد یا پدران هندی و پاکستانی دارند و ۴۵ درصد مسلمانان بریتانیا در این کشور متولد شده‌اند. تعدادی بالای ۱۰ هزار مسلمان بومی در انگلیس زندگی می‌کنند که اصالتا بریتانیایی هستند و در خانواده مسلمان زاده شده‌اند.

ادیان مختلف در کشور بریتانیا، آزادی عمل دارند. به علاوه، روحیات انگلیسی‌ها در برابر مهاجران و اقوام دیگر، در مقایسه با سایر اروپایی‌ها، هموارتر و پذیراتر است. به همین دلیل مسلمانان با آزادی عمل کافی در این کشور می‌توانند همانند طرفداران دیگر ادیان و مذاهب به انجام اعمال عبادی خود بپردازند.

شیعیان بریتانیا

شیعیان ساکن در بریتانیا که نسبت به سنی‌ها در اقلیتند، حدود ۲۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شوند. بیشترین تجمع آنان در لندن، بیرمنگهام و منچستر بوده و از ملیت‌های ایرانی، عراقی، پاکستانی، هندی، لبنانی و به طور اندک و پراکنده از سایر کشورها تشکیل شده‌اند.

ایرانیان با برخورداری از چند مرکز فعال که از جانب رهبر ایران و دیگر مراجع تقلید و دفاتر آنان حمایت و سرپرستی می‌شود، در لندن و چند شهر عمده، کانون اجتماعات و محل پاسخگویی و ارشاد دیگر شیعیان هستند. در لندن و منچستر، مرکز آموزشی فرهنگی العصر، مؤسسه امام مهدی (عج)، جامعه شیعیان اثنی عشری (خوجه‌ها)، حسینیه رسول الله الاعظم (ص)، مرکز محمدی تراست (پاکستانی‌های شیعه)، اداره جعفری و محفل علی (ع)، عمده‌ترین مراکز شیعی در انگلیس هستند.

این مراکز به طور مستمر به فعالیت‌های آموزشی و تبلیغی و همچنین کمک به مستمندان مشغولند و در مواقع خاص و مناسبت‌های مذهبی همچون ماه مبارک رمضان و شب‌های قدر، ایام سوگواری بویژه دهه عاشورای حسینی و ایام جشن و سرور به خصوص ولادت نبی اکرم(ص) و نیمه شعبان، پذیرای ده‌ها هزار نفر از علاقه‌مندان اهل بیت‌ هستند.

شیعیان خوجه اثناعشری

آغاز حضور شیعیان خوجه اثناعشری در انگلستان، به اوایل دهه ۱۹۵۰ بازمی‌گردد. در این دوره گروهی از شیعیان خوجه اثناعشری با هدف تحصیل در دانشگاه‌های انگلستان از کشورهای شرق آفریقا به انگلستان مهاجرت کردند. در این دهه شماری از خانواده‌های خوجه اثناعشری از شرق آفریقا به انگلستان رفتند. در ۱۹۷۲ با اخراج خوجه‌های اثناعشری از اوگاندا موج دیگری از مهاجران خوجه اثناعشری به انگلستان شکل گرفت. شیعیان خوجه اثناعشری مقیم انگلستان در شهرهای لندن، بیرمنگهام، لستر، منچستر، پیتربورو، لیدز، وسکس، میستون، و میلتون استقرار یافتند. جماعت لندن با ۵ هزار عضو، از جماعات بزرگ شیعیان خوجه اثناعشری است. این جماعت در تأسیس فدراسیون جهانی نقش مهمی داشت و با حمایت فدراسیون جهانی، مرکز اسلامی حسینی را تأسیس کرد.

مراکز شیعی در بریتانیا

مرکز اسلامی انگلیس

مرکز اسلامی انگلیس (Islamic Centre England - London) در دسامبر ۱۹۹۵ میلادی (دی ۱۳۷۴ شمسی) در لندن تأسیس شد. این مرکز همانند دیگر مراکز اسلامی در انگلستان به امور تبلیغی و آموزش قرآن، اصول و فروع دین و برگزاری مجالس و محافل مذهبی می‌پردازد. این مرکز در مواقع خاص همچون لیالی قدر و ایام سوگواری ماه محرم، پذیرای روزانه هزاران نفر از شیفتگان اهل بیت(ع) است. چند مؤسسه فرهنگی - آموزشی، از دیگر حوزه‌های تابع مرکز اسلامی انگلیس به شمار می‌آیند که دارالقرآن الکریم، انجمن جوانان الفجر و مؤسسه مطالعات اسلامی از جمله آنهاست. ریاست مرکز اسلامی انگلیس در سال‌های نخست تأسیس، برعهده محسن اراکی و عبدالحسین معزی بود و در حال حاضر (ابتدای سال ۱۳۹۴ شمسی) محمدعلی شمالی نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران بر عهده دارد.

مجمع جهانی اسلام

مجمع جهانی اسلام (Islamic Universal Association) در سال ۱۹۷۴ میلادی (۱۳۵۲ شمسی) بنابر دستور آیت الله گلپایگانی و با هدف نشر فرهنگ اسلام و آشنایی عموم با مذهب تشیع و رسیدگی به مشکلات دینی مسلمانان به ویژه شیعیان مقیم انگلستان توسط سید مهدی گلپایگانی در لندن تأسیس شد. مجمع با بذل اهتمام به برگزاری مجالس در ماه‌های محرم و صفر و رمضان و برپایی مناسبت‌های مختلف و دعوت از شخصیت‌های برجسته و علما و فضلای فرهیخته، یکی از مهمترین و فعال‌ترین کانون‌های شیعی در اروپا و به ویژه در انگلستان شمرده می‌شود و ده‌ها هزار شیعه ایرانی و غیرایرانی ساکن لندن از خدمات آن استفاده می‌کنند. این مجمع فعالیت‌های آموزشی و تربیتی دارد که شامل بخش‌ها و برنامه‌های مختلف است.

بنیاد امام خویی

مؤسسه فرهنگی امام خویی به پیشنهاد سیدمحمدتقی خویی و حمایت آیت الله سیدابوالقاسم خویی در سال ۱۹۸۹ میلادی در لندن تأسیس شد. این مؤسسه با هدف ارائه خدمات فرهنگی، دینی و اجتماعی و حمایت از مسلمانان مهاجر، فعالیت خود را آغاز کرد. از جمله فعالیت‌های بنیاد خویی در انگلستان، تأسیس دو مدرسه بزرگ به نام‌های امام صادق (ع) (پسرانه) و مدرسه الزهراء (دخترانه) در لندن است. کتابخانه بزرگ بنیاد، بیش از ۱۰ هزار جلد کتاب دارد. این بنیاد هر ماهه دو نشریه به نام‌های «النور» و «الکلمه» منتشر می‌کند..

محمدی تراست

مؤسسه دینی محمدی تراست (Muhammadi Trust)، مؤسسه‌ای خیریه و مربوط به شیعیان امامیه در لندن است که در سال ۱۳۹۰ قمری در این شهر افتتاح شد. در این مرکز، مجالس عزاداری و شادی اهل بیت(ع) و کنفرانس‌های علمی و فرهنگی در مناسبت‌های مختلف به ۳ زبان عربی، انگلیسی و اردو برگزار می‌شود. این مؤسسه، مرکز شیعیان پاکستانی مقیم لندن به شمار می‌رود..

مرکز اسلامی منچستر

مرکز اسلامی منچستر با همت دانشجویان ایرانی، در سال ۱۳۷۷ شمسی (۱۹۹۸ میلادی) ساخته شد و یکی از بزرگترین مراکز مسلمانان در شمال غرب انگلستان است. مرکز اسلامی منچستر با همت دانشجویان ایرانی و کمک‌های مالی حجت‌الاسلام اژه‌ای، نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه دانشجویان اروپا تأسیس شد.

این مؤسسه در مرکز شهر منچستر بین دو دانشگاه بزرگ این شهر واقع شده است. مسلمانان ایرانی و غیرایرانی و حتی مسیحیان از خدمات این مرکز استفاده می‌کنند.

مرکز اسلامی امام رضا (ع) در بیرمنگهام

مرکز فرهنگی امام رضا (ع) با هدف نشر و تبلیغ فرهنگ اصیل اسلامی و سنت پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) در سال ۲۰۰۶ میلادی فعالیت خود را آغاز کرده است. این مرکز محلی برای اجرای مراسم عبادی همچون ایام ماه مبارک رمضان، محرم و سایر ایام سوگواری و جشن‌های مذهبی و برپایی شعائر دینی و ملی و تبلیغ معارف اسلامی است. اعضای هیئت امنای این مرکز ۳ نفرند که برنامه‌ریزی و اجرای وظایف مرکز را با همکاری سایر اعضا بر عهده دارند. ایجاد فضای مناسب برای گردهمایی مسلمانان، تعمیق و گسترش فرهنگ دینی و آموزش قرآن و معارف اسلامی، هماهنگی و برگزاری سفرهای زیارتی و بزرگداشت مناسبت‌های دینی مذهبی و ملی، از مهمترین اهداف و وظایف این مرکز اعلام شده است.

مؤسسه آل البیت در لندن

این مؤسسه در سال ۱۳۹۳ش با حضور جمع کثیری از شخصیت‌های مذهبی، فرهنگی و دانشگاهی شیعه گشایش یافت. این مرکز علاوه بر خدمت‎رسانی به شیعیان مهاجر انگلستان، بر آموزش و آگاهی‎بخشی به جوانان شیعه با اصالت انگلیسی، تمرکز دارد.

پانویس

منابع

پیوند به بیرون