نوادر المعجزات فی مناقب الائمة الهداة (کتاب)
|
| |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | محمد بن جرير بن رستم آملى |
| موضوع | نقل معجزات و مناقب و علوم و احتجاجات ائمه اطهار(ع) |
| سبک | روایی |
| زبان | عربی |
| مجموعه | ۱ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | انتشارات دلیل ما و ... |
| تاریخ نشر | ۱۴۲۷ق |
نَوادِرُ المُعجِزات فی مَناقِب الأئمةِ ألهُداة تالیف أبوجعفر محمد بن جریر طبری صغیر عالم امامی شیعی، کتابی است به زبان عربی در نقل معجزات و مناقب ائمه اطهار(ع) و دلایل و براهینی که آنان(ع) بر حجیت کلام و کردار خویش آورده‌اند. نویسنده همچنین باب دوم از ابواب سیزده‌گانه کتاب را به حضرت زهرا(س) اختصاص داده است.
درباره مؤلف
در چاپ‌های کنونی، این کتاب را تألیف محمد بن جریر بن رستم طبری صغیر (از علمای قرن پنجم)، مؤلف کتاب دلائل الامامه، دانسته‌اند. انتساب کتاب نوادر المعجزات به طبری سابقه قدیمی‌تری دارد و به حاجی نوری و آقابزرگ طهرانی بازمی‌گردد.
اما برخی نیز با استناد به شواهدی از متن کتاب مدعی شده‌اند این کتاب متأخرتر از دلائل الامامه است و نویسنده این دو کتاب یک نفر نیستند. مانند اینکه مؤلفِ نوادر المعجزات صراحتاً از ابن نجار بغدادی (متوفی ۶۴۳ق) مولف کتاب ذیل تاریخ بغداد نقل می‌کند و طبعا چنین نقلی با دوره مؤلف ادعایی دلائل الامامة سازگار نیست.
انگیزه تالیف
مؤلف می‌گوید: چون می‌دیدم عده‌ای بعد از نبی اکرم(ص)، ائمه‌ای برای خود اختیار کردند که آنها را به مقاصد دنیاییشان برساند و آنان را جایگزین أئمه اطهار بگرداند و می‌خواستند معجزات أئمه را انکار کنند، و أرادوا إطفا نور الله بأفواههم، بر آن شدم که آنچه را که أئمه از معجزات الهی و اقامه دلائل و براهین، اظهار داشتند، از آنچه که شنیده و خوانده بودم در کتابی تحت عنوان ذکر براهین و معجزات آنان جمع آوری نمایم، تا حفظ و رساندن آن احادیث عجیبه بر مردم آسان گردد.
حدیثی‌بودن کتاب
نویسنده در این کتاب فقط روایات را آورده است و چیزی غیر از روایت، مانند مباحث عقلی، نقل نکرده است. او همچنین تلاش کرده است که تا حد امکان تمامی سلسله سند هر روایت را متذکر شود.
ساختار کتاب
مؤلف در ابتدا در مقدمه مختصری درباره مقام ائمه و فضائل آنان صحبت کرده است و در ادامه در سیزده باب برای هر کدام از ائمه و حضرت زهرا(س)، معجزات و کراماتی که در شیعه آمده را آورده است.
ابواب این کتاب عبارتند از:
- باب اول؛ درباره امیر المومنین علی(ع) است از دو بخش تشکیل یافته:
- معجزاتی است که از افراد مختلفی درباره حضرت نقل شده است،
- معجزاتی است که از زبان پیامبر در شأن علی(ع) گفته شده است.
- باب دوم؛ درباره حضرت زهرا(س) می‌باشد که بیشتر از اسامی مبارکه حضرت و علت نام‌گذاری وی به این نام‌ها و همچنین از ازدواج و مهریه و لیله الزفاف و منزل حضرت در بهشت، تا معجزات ایشان گفته شده است. مؤلف در این میان از علت بوسیدن رسول الله، دخترش را و کیفیت حمل او توسط مادرش، حضرت خدیجه کبری(س) سخن گفته است.
- باب سوم؛ درباره معجزات امام حسن بن علی(ع)
- باب چهارم؛ درباره معجزات حضرت سیدالشهداء حسین بن علی(ع)
- باب پنجم، درباره معجزات امام زین العابدین(ع)
- باب ششم؛ درباره معجزات امام باقر(ع)
- باب هفتم؛ درباره معجزات امام جعفر صادق(ع)
- باب هشتم؛ درباره معجزات حضرت موسی بن جعفر(ع)
- باب نهم؛ درباره معجزات امام علی بن موسی الرضا(ع)
- باب دهم؛ درباره معجزات امام جواد(ع)
- باب یازدهم؛ درباره معجزات امام هادی(ع)
- باب دوازدهم؛ درباره معجزات امام حسن عسکری(ع)
- باب سیزدهم؛ طبری در باب آخر که درباره ولی عصر(عج) است اخباری را جمع‌آوری نموده که درباره وجود صاحب الزمان و اوصاف ایشان از ائمه آمده وارد شده‌آند. همچنین به خبری که از امام صادق(ع) در تفسیر آیه ۱۸ سوره شوری اشاره شده است که چگونگی دولت امام مهدی(ع) در زمان ظهور و برکات دولت وی را بیان می‌کند.
نخستین معجزه نقل شده از معجزات امیرالمؤمنین(ع) درباره نشان دادن ناقه صالح به سلمان به درخواست او و بیان اتفاقات دیگری است که سلمان در همراهی با حضرت شاهد آنها بوده استامیرالمؤمنین درپایان به سلمان فرمود: وای بر کسی که در حق ما آن گونه که باید معرفت پیدا نکند و ولایت ما را انکار کند. در پایان کتاب ۱۱ فهرست از جمله فهرست آیات، احادیث، آثار، أعلام، طوائف و قبائل و فرق، أماکن و بلدان، وقائع وایام، أشعار، کتب، مصادر تحقیق و در آخر محتویات کتاب ذکر شده است.
چاپ و انتشار کتاب
کتاب «نوادر المعجزات» توسط انتشارات مختلف به چاپ رسیده است. انتشارات دار المحجة البیضاء لبنان در سال ۱۴۲۶ق اقدام به چاپ این کتاب کرد. همچنین این کتاب، به تحقیق باسم محمد اسدی، در سال ۱۴۲۷ق در یک جلد توسط انتشارات «دلیل ما»، چاپ شده است.
در نسخه‌ای که انتشارات دلیل ما منتشر کرده، محقق کتاب، به اسم اسدی، مقدمه‌ای مفصل در زمینه معجزه و شروط آن و مفهوم معجزات و همچنین فرق بین معجزه و حیله و سحر را بیان نموده است. وی از تفاوت بین معجزه و کرامت سخن گفته و اشاره کرده که از شرائط کرامت، استتار و از شرائط معجزه، اظهار است. هچنین گفته کرامت امری است که در آن ادعا وجود ندارد، اما معجزه به همراه ادعای نبوت و مطالبه برهان است.
در قسمتی از این مقدمه، شرح‌حال مفصلی از مؤلف ارائه شده و افرادی را که با وی همنام هستند، تفکیک نموده و از مشایخ و تصنیفات او نیز نام برده است.
در این چاپ، تصاویری از چند نسخه خطی از کتابخانه علامه مجلسی نیز آورده شده است.
پانویس
- ↑ آقابزرگ، الذریعة، ج۲۴، ص۳۴۹-۳۵۰؛ مقایسه کنید با: نوری، خاتمة المستدرک، ج۴، ص۲۰۶.
- ↑ ، سایت بررسی‌های تاریخی.
- ↑ اشاره دارد به آیه هشت سوره صف: یرِیدُونَ لِیطْفِؤُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کرِهَ الْکافِرُونَ ؛ میخواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند و حال آنکه خدا - گرچه کافران را ناخوش افتد - نور خود را کامل خواهد گردانید.
- ↑ طبری آملی، نوادر المعجزات، ۱۳۸۵ش، ص۲۳.
- ↑ طبری آملی، نوادر المعجزات، ۱۳۸۵ش، فهرست کتاب.
- ↑ . طبری صغیر، نوادر المعجزات في مناقب الأئمة الهداة(ع)، نشر دلیلنا، ج۱، ص۸۳-۸۹.
- ↑ طبری صغیر، نوادر المعجزات في مناقب الأئمة الهداة(ع)، نشر دلیلنا، ج۱، ص۸۹.
- ↑ طبری، نوادر المعجزات، ۱۳۸۵ش، فهرست کتاب.
- ↑ ، کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ طبری آملی، نوادر المعجزات، ۱۳۸۵ش، ص۹-۳۴.
- ↑ طبری آملی، نوادر المعجزات، ۱۳۸۵ش، ص۳۵-۵۷.
- ↑ طبری آملی، نوادر المعجزات، ۱۳۸۵ش، ص۵۸و۵۹.
منابع
- آقا بزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳ق.
- انصاری، حسن، ""، سایت بررسی‌های تاریخی، تاریخ بازدید: ۶ اسفند ۱۳۹۹ش.
- طبری آملی، محمد بن جریر، نوادر المعجزات فی مناقب الأئمة الهداة علیهم السلام، قم، دلیل ما، ۱۳۸۵ش.
- نوادر المعجزات فی مناقب الائمة الهداة، کتابخانه دیجیتال نور، تاریخ بازدید: ۶ اسفند ۱۳۹۹ش.
- نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ق.
پیوند به بیرون
- کتابهای فضایل اهلبیت