ملتزم
مُلْتَزَم بخشی از دیوار کعبه میان حجر الاسود و در کعبه است. در روایات توصیه شده، افراد، شکم و روی خود را به این بخش از دیوار کعبه چسبانده و دعا بخوانند. همچنین سفارش شده مؤمنان، در آنجا گناهان خود را در نزد خداوند ذکر کرده و توبه نمایند. بنابر برخی روایات، حضرت آدم در کنار ملتزم توبه کرده و گناهانش در آنجا بخشیده شد.
برای ملتزم معنای دیگری نیز ذکر شده که هم‌معنای مستجار بوده و به بخشی از دیوار پشت کعبه، کنار رکن یمانی اشاره دارد.
معرفی
در اینکه مقصود از ملتزم کدام بخش از کعبه است؛ دو نظریه وجود دارد:
معنای اول؛ میان حجر الاسود و در کعبه
ملتزم را در یک معنا، بخشی از دیوار کعبه میان حجر الاسود و در کعبه دانسته‌اند. ملتزم در این معنا، رودرروی مستجار قرار می‌گیرد.
سید محمد صدر از مراجع تقلید شیعه، ملتزم را در همین معنا و بین حجر الاسود و در کعبه دانسته است. همچنین برخی کتاب‌های لغت برخی کتاب‌های فقهی و دیگران نیز ملتزم را به همین معنا دانسته‌اند.
معنای دوم؛ نزدیک رکن یمانی و هم‌معنای مستجار
- همچنین ببینید: مستجار
برای ملتزم معنای دیگری نیز ذکر شده که هم‌معنای مستجار است. ملتزم در این معنا، پشت کعبه و در کنار رکن یمانی است.
صاحب مستدرک الوسائل ملتزم را در پشت کعبه دانسته و علامه مجلسی نیز آن را در پشت کعبه و رودرروی در کعبه معنا کرده است. برخی کتاب‌های لغت نیز به این معنا اشاره کرده‌اند.
علامه مجلسی این معنا را براساس روایات دانسته و معتقد است معنایی غیر از این، از مأنوس نبودن با روایات نشأت گرفته است.
علت نامیده شدن به ملتزم را محققان چنین آورده‌اند که مردم آن را در بر گرفته و به سینه می‌چسبانند. علت‌های دیگری نیز پیرامون این نامگذاری ذکر شده است.
سفارش به دعا
امام سجاد(ع) کنار ملتزم چنین دعا می‌خواند: «اللَّهُمَّ إِنَّ عِنْدِی أَفْوَاجاً مِنْ ذُنُوبٍ وَ أَفْوَاجاً مِنْ خَطَایَا وَ عِنْدَکَ أَفْوَاجٌ مِنْ رَحْمَةٍ وَ أَفْوَاجٌ مِنْ مَغْفِرَةٍ یَا مَنِ اسْتَجَابَ لاَِبْغَضِ خَلْقِهِ إِلَیْهِ إِذْ قَالَ (أَنْظِرْنِی إِلَی یَوْمِ یُبْعَثُونَ) اسْتَجِبْ لِی وَ افْعَلْ بِی کَذَا»؛ «خداوند مرا انبوهی از گناهان و انبوهی از لغزش‌ها است و تو را انبوهی از رحمت و بخشش بی‌حد. ای آن‌که خواستِ منفورترین آفریده‌ات را آن‌گاه که عرضه داشت: (پس مرا تا روز رستاخیز مهلت ده) اجابت کردی، دعایم را اجابت کن و درباره‌ام چنین و چنان کن»
در مورد ملتزم به مانند مستجار توصیه شده، افراد، شکم و روی خود را به این بخش از دیوار کعبه بچسباند.
امام علی(ع) توصیه کرده که در پیش ملتزم به تمام گناهان اقرار شود. او گفتن گناهان در این موضع و توبه و استغفار از آن را حقی می‌دانست که بر عهده خداوند است تا ما را ببخشد.
مکانی برای توبه حضرت آدم
براساس روایتی که مرحوم کلینی در کتاب کافی نقل کرده، حضرت آدم خانه خدا را طواف کرد و پس از آن‌که به ملتزم رسید، جبرئیل بر او نازل شد و گفت ای آدم به گناهانت در این مکان اقرار کن. ...و خداوند به آدم وحی فرستاد که گناهانت بخشیده شد.
پانویس
- ↑ مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۰ش، ج۱۰، ص۱۸۸.
- ↑ ، سایت قبلة الدنیا.
- ↑ صدر، ما وراء الفقه، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۲۱۶.
- ↑ واسطی زبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، ۱۴۱۴ق، ج۱۷، ص۶۴۹.
- ↑ علی‌یاری غروی، منهاج الملة فی بیان الوقت و القبلة، ۱۴۲۱ق، ص۱۱۹؛ محمود عبدالرحمان، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۳۵۰.
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۸۲.
- ↑ عاملی، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ۱۴۲۷ق، ج۳، ص ۴۰۶.
- ↑ نراقی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۸۰.
- ↑ محدث نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ۱۴۰۸ق، ج۹، ص۳۹۲.
- ↑ مجلسی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص۱۰۶.
- ↑ طریحی، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۶، ص۱۶۲.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۱، ص۳۲۷.
- ↑ طریحی، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۶، ص۱۶۲.
- ↑ محمود عبدالرحمان، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۳۵۰.
- ↑ عیاشی، التفسیر، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۲۴۱.
- ↑ عاملی، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ۱۴۲۷ق، ج۳، ص ۴۰۶.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۶، ص۳۴۴.
- ↑ شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۱۷.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۹۴.
منابع
- محمود عبدالرحمان، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، قاهره، دار الفضیلة، ۱۴۱۹ق.
- شیخ صدوق، الخصال، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۲ش.
- صدر، سید محمد، ما وراء الفقه، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۲۰ق.
- طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق: سیداحمد حسینی، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.
- عاملی، سیدمحمدحسین ترحینی، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، قم، دارالفقه، ۱۴۲۷ق.
- علی‌یاری غروی، مولی علی، منهاج الملة فی بیان الوقت و القبلة، محقق و مصحح: سیدهدایة الله مسترحمی اصفهانی، قم، بنیاد فرهنگ اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
- عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق و مصحح: هاشم رسولی محلاتی، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، ۱۳۸۰ق.
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، قم، الهادی، ۱۳۸۱ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: سیدهاشم رسولی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
- محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.
- ، سایت قبلة الدنیا، تاریخ درج مطلب: ۱۴ آگوست، سال ۲۰۱۰م، تاریخ بازدید: ۲۱ فروردین ۱۴۰۱ش.
- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش.
- نراقی، احمد بن محمدمهدی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- واسطی زبیدی، محب الدین سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق و مصحح: شیری، علی، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.