مشهد اردهال
مَشهَد اَردَهال (مشهد قالی) روستایی در ۴۰ کیلومتری غرب کاشان. به دلیل وجود بقعه‌ای منسوب به سلطان علی بن محمد فرزند امام باقر(ع) بدین نام مشهور شده است. قدمت این بقعه به قرن ششم باز می‌گردد. همه ساله در دومین جمعه پاییز مصادف با شهادت امامزاده سلطانعلی بن محمد باقر آیین سنتی و مذهبی قالی شویان، در مشهد اردهال برگزار می‌شود.
سلطان علی بن امام باقر(ع)
علی بن محمد باقر، فرزند بی‌واسطه امام باقر(ع) است. در منابع غالبا از او با عنوان سلطان علی یاد می‌شود. براساس برخی گزارش‌های تاریخی، او بنا به درخواست دوستداران اهل بیت(ع) از اهالی چهل حصران و فین کاشان در سال ۱۱۳ق به این منطقه هجرت نمود و مدت سه سال به امر تبلیغ وارشاد مردم همت گماشت. علی بن محمد سرانجام در سال ۱۱۶ ق به همراه تعدادی از اهالی منطقه توسط نیروهای حکومتی به شهادت رسید. پیکر او در مشهد اردهال به خاک سپرده شد. مراسم قالی شویان هر سال در دومین جمعه مهرماه به یاد شهادت علی بن محمد، همراه با عزاداری و نوحه خوانی در مشهد اردهال برگزار می‌شود.
موقعیت جفرافیایی
مشهد اردهال (مشهد قالی) در ۴۰ کیلومتری غرب کاشان و در مسیر کاشان–دلیجان است. موسی بن خزرج روایتی از امام رضا(ع) نقل می‌کند که ایشان از موضعی به نام ارداهار تمجید کرده‌است. در تاریخ قم از این موضع به عنوان یکی از روستاهای اطراف قم یاد شده است. برخی این ارداهار را همان اردهال فعلی می‌دانند.
| برخی امامزادگان ایران | ||
|---|---|---|
| نام امامزاده | ازنسل امام | شهر، استان |
| هلال بن علی | امام علی (ع) | اصفهان-آران و بیدگل |
| امامزاده هاشم | امام علی (ع) محمد بن حنفیه | گیلان-رشت |
| عبدالعظیم حسنی (حرم حضرت عبدالعظیم) | امام حسن مجتبی(ع) | ری |
| امامزاده داود | امام حسن مجتبی(ع) | تهران-کوه‌های کن |
| حسن بن حسین بن اسحاق | امام حسن مجتبی(ع) | لرستان-الیگودرز |
| جلال الدین اشرف | امام حسن مجتبی(ع) | گیلان-آستانه اشرفیه |
| امامزاده هاشم | امام حسن مجتبی(ع) | مازندران-آمل |
| امامزاده محسن(امامزاده کوه) | امام حسن مجتبی(ع) | همدان |
| محمد بن محمد بن زید(ع)(امامزاده محروق) | امام سجاد(ع) | خراسان رضوی - نیشابور |
| امامزاده عبدالله | امام سجاد(ع) | خوزستان-شوشتر |
| محمد بن زید بن علی(ع) | امام سجاد(ع) | خوزستان - شوشتر |
| علی بن محمد باقر(ع)(مشهد اردهال) | امام باقر(ع) | اصفهان - کاشان |
| علی بن جعفر الصادق | امام صادق(ع) | قم/ سمنان |
| علی زین العابدین(درب امام) | امام صادق(ع) | اصفهان |
| جعفر بن علی(امامزاده جعفر) | امام صادق(ع) | یزد |
| حمزه بن موسی(ع) | امام کاظم(ع) | تهران - ری |
| حسین بن موسی بن جعفر(ع)(علاءالدین حسین) | امام کاظم(ع) | فارس - شیراز |
| محمد بن موسی بن جعفر(ع) (سیدمیرمحمد) | امام کاظم(ع) | فارس - شیراز |
| حکیمه دختر امام کاظم | امام کاظم(ع) | کهکیلویه و بویراحمد - گچساران |
| اسحاق بن موسی(ع) | امام کاظم(ع) | مرکزی - ساوه |
| امامزاده شاهرضا | امام کاظم(ع) | اصفهان - شهرضا |
| امامزاده زینبیه | امام کاظم(ع) | اصفهان |
| آقاعلی عباس | امام کاظم(ع) | اصفهان - کاشان |
| امامزاده صالح | امام کاظم(ع) | تهران - تجریش |
| حسین بن موسی | امام کاظم(ع) | خراسان جنوبی - طبس |
| امامزاده محمد بن موسی | امام کاظم(ع) | خوزستان-دزفول |
| سید بهاءالدین محمد | امام کاظم(ع) | چهارمحال وبختیاری - شیخ شبان |
| علی بن حمزه | امام کاظم(ع) | فارس - شیراز |
| محمد بن حسن(آقامشهید) | امام کاظم(ع) | فارس - فراشبند |
| امامزاده یحیی | امام کاظم(ع) | سمنان |
| عبیدالله بن موسی(کوسه هجیج) | امام کاظم(ع) | کرمانشاه - روستای هجیج |
| سید سلطان محمد(پیرچوگان) | امام کاظم(ع) | هرمزگان - رودان |
| امامزاده عبدالله | امام کاظم(ع) | همدان |
| امامزاده حسین | امام رضا(ع) | قزوین |
| امامزاده جعفر(شاه کرم) | امام رضا(ع) | اصفهان |
| موسی بن محمد(موسی مبرقع) | امام جواد(ع) | قم |
| احمد بن موسی مبرقع(میراحمد) | امام جواد(ع) | اصفهان - کاشان |
| امامزاده اسماعیل | امام جواد(ع) | فارس - فسا |
| شاهزاده حسین | امام هادی(ع) | همدان |
تاریخچه
کاربرد مشهد برای این مقبره سابقه طولانی دارد و در کتاب النقض از آنجا با واژه مشهد یاد شده است. به نظر برخی در تبار این امامزاده تردیدی وجود ندارد.
در دوره سلجوقیان، مزار این امامزاده در آبادی کامل بوده و سید ابوالرضا فضل الله راوندی قصاید فراوانی درباره این بنا و بانیان آن سروده است.
مراسم قالی‌شویان
آیین سنتی و مذهبی قالی‌شویان، مراسمی است که همه ساله در دومین جمعه پاییز مصادف با شهادت امامزاده سلطانعلی بن محمد باقر در مشهد اردهال برگزار می‌شود. در این مراسم که به «جمعه قالی» نیز شهرت یافته، اهالی فین کاشان در یک مراسم نمادین، با چوب‌دستی‌هایی، قالیچه‌ای را در نهر آبی که در نزدیکی آنجاست شست و شو می‌دهند. هر سال بسیاری از مردم ایران برای حضور در مراسم قالی شویان و دیدن این آیین تاریخی به مشهد اردهال سفر می‌کنند.
جستارهای وابسته
- قالی‌شویان
- علی بن محمد باقر(ع)
پانویس
- ↑ نقض، عبدالجلیل قزوینی، ص۱۹۹
- ↑ شیخ عباس قمی، منتهی الامال، ص۱۳۳۰
- ↑ بحار الأنوار، ج۵۷، ص۲۱۴
- ↑ تاریخ قم، متن، ص۱۷۷
- ↑ تاریخ قم، متن، ص۱۷۷
- ↑ نقض، عبدالجلیل قزوینی، ص۱۹۹
- ↑ مجموعه تاریخی مذهبی مشهد اردهال، صص۲۶-۳۴ به نقل از تاریخ تشیع، رسول جعفریان، ص۲۱۵
- ↑ دیوان السید الامام فضل الله راوندی، صص۵۲-۵۳،به نقل از تاریخ تشیع، رسول جعفریان، ص۲۱۵
- ↑ ابوالقاسم مشیری، حضرت سلطانعلی بن امام محمد باقر(ع) و تاریخچه مختصری از مراسم قالی شویان در مشهد اردهال کاشان.
منابع
- فرّخ یار، حسین، مجموعه تاریخی، مذهبی مشهد اردهال، هیئت امناء سلطان علی بن محمد باقر(ع)، چاپ اول، ۱۳۶۹ش.
- قزوینی، عبدالجلیل، نقض،سلسله انتشارات آثار ملی، تهران، ۱۳۵۸ش.
- قمی، حسن بن محمد بن حسن، تاریخ قم، مصحح محمد رضا انصاری قمی، کتابخانه آیه العظمی مرعشی نجفی، قم، ۱۳۸۵ش، چاپ اول.
- قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، تحقیق ناصر باقری بیدهندی، انتشارات دلیل ما، قم،اول، ۱۳۷۹ش (دو جلد در یک مجلد).
- مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار(ط- بیروت)، داراحیاءالتراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق، چاپ دوم.
- المشاهد العتره الطاهره، مؤسسه البلاغ، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.
- مشیری،ابوالقاسم، حضرت سلطانعلی بن امام محمد باقر(ع) و تاریخچه مختصری از مراسم قالی شویان در مشهد اردهال کاشان، معارف اسلامی(سازمان اوقاف)» اسفند ۱۳۵۵ - شماره ۲۷.