عمرو بن حریث مخزومی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عمرو بن حریث قرشی مخزومی |
| کنیه | اباسعید |
| محل زندگی | کوفه |
| نقش در واقعه کربلا | |
| اقدامات | نقش داشتن در شهادت میثم تمار، و سرکوب قیام مسلم بن عقیل |
| نقش‌های برجسته | جانشین زیاد بن ابیه و ابن زیاد بر کوفه |
| دیگر فعالیت‌ها | جانشین سعید بن عاص(عامل عثمان در کوفه) |
عَمْرو بن حُرَیث قرشی مخزومی (۲ق- ۸۵ق/۶۲۳- ۷۰۴ م)، از هواداران بنی‌امیه و حاکمان کوفه از زمان عثمان تا پیش از قیام مختار. وی در شهادت میثم تمار، مسلم بن عقیل و حجر بن عدی نقش داشت.
نسب و کنیه
عَمْرو بن حُرَیث بن عمرو بن عثمان بن عبدالله بن عمر بن مخزوم قرشی مخزومی در سال دوم هجرت و یا پیش از هجرت متولد شد. پیامبر دست بر سر او کشید و برایش دعا کرد. کنیه‌اش اباسعید است.
وی از تیره مخزوم از قبیله قریش بود و نسب او، ابوجهل بن هشام و خالد بن ولید در عبدالله بن مخزوم جمع می‌شود.
پیش از واقعه عاشورا
عمرو بن حریث، نخستن کسی از قریش بود که در کوفه ساکن شد. او در زمان امارت سعید بن عاص-عامل عثمان در کوفه- جانشین او در کوفه بود.
زیاد بن ابیه او را جانشین خود بر کوفه قرار داد. هنگامی که زیاد در بصره به سر می‌برد، حجربن عدی و یارانش به عَمْروبن حُرَیث(جانشین زیاد در کوفه)، در روز جمعه هنگام ایراد خطبه، سنگ‌ریزه پرتاب کردند. عمرو به زیاد گزارش داد، زیاد، حجر را زندانی کرد و مأمورانش را برای دستگیری یاران حجر فرستاد. عمرو، از کسانی بود که علیه حجر بن عدی شهادت داد.
عمرو، پس از مرگ زیاد بن ابیه، به عبیدالله بن زیاد پیوست و در اداره امور بصره و کوفه با او همکاری می‌کرد و در غیاب او اداره امور این شهرها را به عهده می‌گرفت.
واقعه عاشورا
عمرو بن حریث، در شهادت میثم تمار و سرکوب قیام مسلم بن عقیل نقش داشت. ابن زیاد پس از اطلاع از مخفیگاه مسلم، عمرو را به همراه محمد بن اشعث و ۷۰ نفر دیگر به سوی مسلم فرستاد.
پس از شهادت مسلم بن عقیل، ابن زیاد قصد کشتن مختار را داشت که با شهادت عمرو بن حریث از کشتن وی صرفنظر کرد و او را زندانی نمود.
پس از فرود آمدن امام حسین(ع) در کربلا، عبیدالله بن زیاد، عمرو را به کارگزاری کوفه گماشت و خود با یارانش از کوفه بیرون آمد و در نخیله اردو زد. و اجازه نداد تا به امام حسین(ع) بپیوندد.
پس از عاشورا
عمرو بن حریث پس از شهادت امام حسین(ع) و یارانش، در خدمت امویان بود. پس از مرگ یزید و در پی قیام توابین از کوفه بیرون رانده شد. پس از کشته شدن مصعب بن زبیر و سلطه عبدالملک بن مروان بر عراق، در کوفه عهده‌دار امور کوفه در غیاب فرمانداران این شهر گردید. سرانجام عمرو بن حریث، در سال ۸۵ یا ۷۸ق در کوفه درگذشت.
نقل حدیث
عمرو، از پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع)، ابوبکر، عمر، ابن مسعود و دیگران روایت کرده است.
پسرش جعفر، برادرش سعید، مغیرة بن بسیع، ولید بن سریع، عبدالملک بن عمیر، اسماعیل بن ابی خالد، خلف بن خلیفه و دیگران از او روایت کرده‌اند.
پانویس
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۷۱۰.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابه، ج۴، ص۵۱۰.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۷۱۰؛ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۰.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۷۱۰.
- ↑ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۷۱۰.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۷۱۰.
- ↑ ابن خلدون، ج۲، ص۵۹۱.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاصابه، ج۴، ص۵۱۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۵، ص۲۱۰، ۲۴۵.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۲۴-۲۲۳.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۵، ص۲۵۴.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابه، ج۴، ص۵۱۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۵، ص۳۹۶؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۸۸.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابه، ج۶، ص۲۵۰؛ کشی، رجال، ص۸۵.
- ↑ ابن‌شهر آشوب، مناقب، ج۴، ص۹۳؛ ابن کثیر، ج۸، ص۱۵۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۵۰؛ ابن اعثم، ج۵، ص۵۳.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشرف، ج۶، ص۳۷۷؛ طبری، ج۵، ص۵۰.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، الطبقة الخامسه، ج۱، ص۴۶۶.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۵۶؛ ابن‌اعثم، ج۵، ص۱۴۳.
- ↑ ابن‌اعثم، ج۶، ص۲۰۶.
- ↑ خلیفه، تاریخ، ص۱۸۶؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۶، ص۳۲۶.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۷۱۰؛ ابن‌حجر، الاصابه، ج۱، ص۸۶؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۵۱۶.
- ↑ خلیفه، تاریخ، ص۱۷۴؛ ابن‌حجر، الاصابه، ج۱، ص۸۶.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ج۳، ص۷۱۰.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۱۷۲.
- ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۴۷۸، ص۴۹۶، ج۲، ص۲۳۲.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابه، ج۴، ص۵۱۰.
- ↑ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۲۰؛ ابن‌اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۲۳۲.
- ↑ ابن‌حجر، الاصابه، ج۴، ص۵۱۰.
منابع
- ابن اثیر (جزری)، علی بن محمد، أسدالغابة فی معرفة الصحابة، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب‌الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.(انساب الاشراف (ج۵)، تحقیق: احسان عباس، جمعیة المستشرقین الألمانیة، بیروت، ۱۹۷۹/۱۴۰۰.)
- دینوری، احمد بن داود، الأخبارالطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال‌الدین شیال، منشورات الرضی، قم، ۱۳۶۸ش.
- ابن حجر (عسقلانی)، احمدبن علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
- خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفة، تحقیق فواز، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
- ابن شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل ابی طالب، مؤسسه انتشارات علامه، قم، ۱۳۷۹ق.
- مجلسی، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
- کشی، محمد بن عمر، رجال، انتشارات دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- ابن اثیر، علی بن ابی کرم، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- ابن سعد، الطبقات الکبری (الطبقة الخامسه)، تحقیق: محمد بن صامل السلمی، الطائف، مکتبة الصدیق، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م.