شعب المقال فی درجات الرجال (کتاب)
|
| |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | میرزا ابوالقاسم نراقی |
| تاریخ نگارش | ۱۲۹۱ق |
| موضوع | علم رجال |
| زبان | عربی |
| به تصحیح | محسن احمدی |
| تعداد جلد | یک جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | کنگره بزرگداشت فاضلین نراقیین |
| محل نشر | قم |
شُعَبُ الْمَقال فی دَرَجاتِ الرّجال کتابی به زبان عربی در موضوع علم رجال، نوشته میرزا ابوالقاسم نراقی (متوفای ۱۳۱۹ق). نویسنده کتاب را در چهار شعبه تنظیم کرده و به موضوع رجال و بررسی راویان پرداخته است. مهم‌ترین برجستگی کتاب، درباره راویان مورد اختلافی است که نویسنده به ذکر اختلاف و اختیار قول برتر می‌پردازد.
نویسنده
نجم‌الدین ابوالقاسم بن محمد نراقی (۱۲۵۲-۱۳۱۹ق) مشهور به عبدالصاحب، نوه ملا احمد نراقی و شاگرد پدرش ملا محمد نراقی است.
معرفی کلی
این کتاب که با نام‌های «شعب المقال فی احوال الرجال» و «رجال میرزا ابوالقاسم نراقی» هم معرفی شده، رساله‌ای در رجال است که مؤلف تصمیم داشته آن را در هشت شعبه تنظیم کند، اما بیش از چهار شعبه از آن را تألیف ننمود و همه نسخه‌های موجود و نسخه‌های چاپی، شامل چهار شعبه اولیه است. تألیف این اثر در ۲۷ ربیع الثانی ۱۲۹۱ق پایان یافته است.
محتوا
کتاب در چهار شعبه (فصل) تنظیم شده است.
- شعبه اول دارای چهار فاتحه است:
- علت نیاز به علم رجال (ادله منکران علم رجال را بیان و جواب‌های آنان را با دلیل ذکر کرده است.)
- جرح و تعدیل
- تعارض جرح و تعدیل
- اسباب مدح و تعدیل و جرح.
- شعبه دوم: ذکر ۸۹۸ راوی که تمام عالمان رجال به وثاقت آنان تصریح نموده یا راویانی که تعدادی توثیق کرده و دیگران نقض ننموده باشند.
- شعبه سوم: ۱۹۳ راوی که در وثاقت آنها اختلاف شده و پاره‌ای از رجالیان، آنها را توثیق و برخی دیگر تضعیف کرده‌اند و او بین آنها جمع می‌کند. نراقی در جایی که امکان جمع وجود نداشته، می‌گوید: ارجح قبول روایت آن راوی است، هر چند درباره او شک وجود دارد.
- شعبه چهارم: درباره ۴۷۹ راوی که مدح شده‌اند، ولی توثیق نشده‌اند. به عقیده نراقی، روایتشان حسنه خواهد بود، ولی صحیح نیست.
شعبه دوم و سوم را مهم‌ترین فصل کتاب دانسته‌اند، چون به راویان مورد اختلاف و اختیار قول برتر می‌پردازد.
نسخه‌ها
کنگره بزرگداشت فاضلین نراقیین در چاپ کتاب بر دو نسخه اعتماد کرده است:
- نسخه خطی به‌خط ابراهیم بن علی‌اکبر رضوی در سال ۱۳۲۷ق در مدرسه سلطانی کاشان.
- نسخه خطی کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
همچنین نسخه‌ای دیگر در کاشان، منتسب به سید محمدحسین علم‌الهدی رضوی که به‌خط عبدالباقی طباطبایی در تاریخ ۱۳۰۱ق نوشته شده است.
چاپ‌ها
شعب المقال در سال ۱۳۷۶ق از سوی الانتشارات الدینیه و چاپخانه گلبهار یزد با تصحیح شیخ محمدعلی نحوی در مدرسه شفیعیه یزد با مقدمه شیخ محمد خالصی و با اهتمام حسین صفایی نراقی (نوه مؤلف) در ۲۴۶ صفحه به چاپ رسید. کنگره بزرگداشت فاضلین نراقیین هم کتاب را با تحقیق محسن احمدی در قم منتشر کرده است.
پانویس
- ↑ ربانی، سبک‌شناسی رجال حدیث، ۱۳۸۵ش، ۱۶۹.
- ↑ مشار، فهرست کتاب‌های چاپی عربی، ۱۳۴۴ش، ص۵۷۲.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ج۱، ص۹۳.
- ↑ صدرایی خویی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۳۱.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ج۱۴، ص۱۹۱.
- ↑ نراقی، شعب المقال، کنگره بزرگداشت، ص۳۳۵و۳۳۶.
- ↑ ربانی، سبک‌شناسی رجال حدیث، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۹.
- ↑ ربانی، سبک‌شناسی رجال حدیث، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۹.
- ↑ ربانی، سبک‌شناسی رجال حدیث، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۹-۱۷۲.
- ↑ ربانی، سبک‌شناسی رجال حدیث، ۱۳۸۵ش، ص۱۷۲.
- ↑ ربانی، سبک‌شناسی رجال حدیث، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۹-۱۷۲.
- ↑ نراقی، شعب المقال، کنگره بزرگداشت، ص۵.
- ↑ صدرایی خویی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۳۲.
- ↑ صدرایی خویی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۳۲.
- ↑ ، سایت همراه‌نور.
منابع
- نراقی، ابوالقاسم، شعب المقال، کنگره بزرگداشت، قم.
- آقابزرگ تهرانی، مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، تهران، ۱۳۷۸ق.
- صدرایی خویی، علی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه، دارالحدیث، ۱۳۸۲ش.
- ربانی، محمدحسن، سبک‌شناسی رجال حدیث، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار، ۱۳۸۵ش.
- مشار، خان‌بابا، فهرست کتاب‌های چاپی عربی از آغاز چاپ تا کنون، ۱۳۴۴ش.
- شعب المقال فی درجات الرجال، سایت همراه‌نور، تاریخ بازدید: ۱۷ بهمن ۱۴۰۰ش.