الکلمة الغراء فی تفضیل الزهراء (کتاب)

اَلْکلِمَةُ الغَرّاء فی تَفضیلِ فاطمةِ الزّهراء (س) وَ عقیلَةُ الوَحی زینب (س) بنت أمیرِالمؤمنین(ع) کتابی به زبان عربی درباره فضیلت حضرت زهرا(س)، اثر سید عبدالحسین شرف‌الدین (متوفای ۱۳۷۷ق) است. مؤلف بعد از ذکر آیات نازل‌شده در شأن اهل بیت، به فضائل دختر پیامبر (ص) پرداخته و در پایان کتاب، مقاله‌ای نیز درباره حضرت زینب(س) نگاشته است.

درباره مؤلف

سید عبدالحسین شرف‌الدین موسوی عاملی در سال ۱۲۹۰ق در کاظمین به‌دنیا آمد. نسب او با ۳۱ واسطه به ابراهیم المرتضی، فرزند امام کاظم (ع) می‌رسد. وی دارای تألیفاتی نظیر کتاب المراجعات است. شرف‌الدین در سال ۱۳۷۷ق درگذشت و در نجف در کنار آرامگاه استادش سید محمدکاظم یزدی در مسجد عمران بن شاهین در حرم امام علی(ع) به خاک سپرده شد.

انگیزه تألیف

شرف‌الدین، این کتاب را در پاسخ به شخصی نوشته که از وی سؤال کرده است: «آیا شیعه دلیل قانع کننده‏‌ای برای مخالفان خود درباره برتری حضرت فاطمه (س) بر سایر افراد دارد؟» مؤلف در پاسخ، کتاب الکلمة الغراء‌ را می‌نویسد.

محتوا

مؤلف درباره مقام و منزلت فاطمه زهرا (س) به چهار آیه مباهله، تطهیر، مودت و آیاتی از سوره هل اتی استدلال کرده و سپس احادیثی از رسول خدا (ص) درباره فضایل حضرت زهرا(س) آورده‌است. از آنجا که سوال کننده از مؤلف خواسته تا دلایلی دشمن‌پسند ارائه کند، وی تنها از منابع اهل سنت بهره برده و به آنها استدلال کرده‌است.

در پایان کتاب، مقاله‌ای از شرف‌الدین درباره حضرت زینب(س) درج شده که در پاسخ عده‌ای از ایرانیان است. در سال ۱۳۳۴ق که ایرانیان، ضریح حضرت زینب(س) را ساخته و خواستند آن را نصب کنند، از این عالم بزرگ درخواست کردند به مناسبت این مراسم تاریخی، مقاله‌ای درباره حضرت زینب بنگارد و او چنین کرد. البته این نوشته، شبیه یک خطابه است و از شکل مقاله علمی و استدلالی خارج است.

ابواب کتاب

مطلب اول شامل:

• فصل اول: در بیان استدلال به آیه مباهله
• فصل دوم: در بیان استدلال به آیه تطهیر
• فصل سوم: در بیان استدلال به آیه مودت
• فصل چهارم: در بیان استدلال به آیه ابرار

مطلب دوم شامل:

• دلالت سخنان گهربار رسول خدا (ص) درباره فضائل حضرت زهرا(س).

آغاز کتاب استدلال به آیه مباهله برای اثبات برتری و فضیلت حضرت فاطمه (س) است. نویسنده تصریح کرده که تمام اهل قبله(مسلمانان) وحتی خوارج اتفاق دارند بر این که پیامبر(ص) برای مباهله از میان زنان جز پاره تنش فاطمه و از میان پسران جز دو سبطش(حسنین) و ازمیان مردان جز نفس خویش(برادرش امیرالمومنین که برای پیامبر همانند هارون برای موسی بود) کسی را دعوت به همراهی نکرد. پایان بخش کتاب مختصری از زندگانی عقیله وحی حضرت زینب(س) است. هم چنین به خطبه های زینب(س) در کوفه و شام و مدیریت بی نظیر حضرت زینب(س) در سفر اسارت و حمایت از اسیران اهل بیت(ع) اشاراتی شده است. نجات دادن امام سجاد(ع) از کشته شدن توسط ابن زیاد از نقاط برجسته مقطع زندگانی زینب (س) در دوارن اسارت است.

منابع کتاب

مصادر و منابعی که شرف الدین از آنها بهره برده، حدود ۱۰۰ کتاب است که برخی از آنها عبارتند از الآحاد و المثانی‏، إتحاف السائل‏، أسباب النزول‏ واحدی، أسد الغابة، الاستیعاب‏ ابن عبدالبر، تفسیر بیضاوی، تفسیر قرطبی، شواهد التنزیل، ینابیع المودة، المستدرک علی الصحیحین، تذکرة الحفاظ و الإصابة.

پانویس

منابع