احکام النساء (کتاب)
|
| |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | شیخ مفید |
| موضوع | فقه |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دار المفید |
| تاریخ نشر | ۱۴۱۳ق |
أحکامُ النّساء کتابی فقهی، به زبان عربی تألیف شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ق). این کتاب درباره احکام بانوان است.
درباره مؤلف
ابو عبد الله محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی مشهور به شیخ مفید از بزرگ‌ترین علمای شیعه دوازده امامی در نیمه دوم قرن چهارم و قرن پنجم هجری قمری است. وی از شاگردان شیخ صدوق بود و سید رضی، سید مرتضی و شیخ طوسی از شاگردان او بوده‌اند. او از احیاکنندگان بزرگ علوم اسلامی و از مروّجان سخت کوش فرهنگ شیعی و از نشردهندگان فقه امامیه است.
انگیزه نگارش
شیخ مفید این کتاب را به درخواست بانویی که احتمالا مادر سید مرتضی و سید رضی بوده، یعنی فاطمه دختر حسین بن احمد بن حسن ناصر کبیر نگاشته است. وی از شیخ مفید درخواست نمود کتابی مختصر و خلاصه درباره احکام بانوان بنویسد وشیخ مفید هم پس از استخاره این کتاب را تدوین کرد.
ساختار و محتوا
شیخ مفید در این کتاب، خلاصه‌ای فشرده از مسائل عقیدتی را مطرح نموده، سپس به مباحث فقهی، از کتاب طهارت تا کتاب دیات - یعنی تمام ابواب فقه که مربوط به بانوان می‌باشد- پرداخته است. شیخ مفید در این کتاب هرگاه احکام زنان کنیز با زنان آزاده فرق داشته، احکام کنیزان را هم بیان نموده است. در آخر کتاب، بخشی به نام «احکام بانوان در شریعت و واجبات و مستحبات بانوان» آمده که ظاهرا این بخش در اول کتاب بعد از مقدمه بوده و اشتباها در آخر آمده است.برخی از نظرات خاص شیخ مفید درباره زنان در این کتاب عبارتند از: ممنوعیت مسافرت برای زنان مگر همراه یکی از محارم ونیز کراهت فراگیری نوشتن خط و خواندن کتاب و جواز فراگیری قرآن و مواعظ و حکمت و احکام اسلام.هر چند کتاب در رابطه با احکام اختصاصی بانوان است ولی چند مسأله پایانی در ارتباط با مردان و زنان است که عبارتند از: ممنوعیت بنای قبر و مردان و زنان بیشتر از چهار انگشت باز، مکروه بودن ریختن خاک غیر قبر داخل قبر، با فضیلت‌تر بودن دفن میت در خاک نسبت به دفن در تابوت زیرا سنت این‌گونه بوده است.
ابواب کتاب
ابواب ۱۴گانه کتاب احکام النساء عبارتند از:
- باب اول: در باب مسائل اعتقادی که وظیفه تمام مکلفین است و فرقی میان زن و مرد نیست.
- باب دوم: در انجام طهارت و وضو گرفتن زنان
- باب سوم: باب حیض، استحاضه و نفاس در بانوان و بیان احکام آن
- باب چهارم: احکام بانوان در نماز جماعت و حکم امامت جماعت بانوان و نمازهای واجب و مستحب
- باب پنجم: احکام بانوان در روزه
- باب ششم: احکام بانوان در زکات و صدقه
- باب هفتم: احکام بانوان در حج و عمره
- باب هشتم: احکام بانوان در ازدواج
- باب نهم: احکام بانوان در طلاق و درگذشت همسر
- باب دهم: احکام بانوان در شهادات و بینات در نزد حاکم
- باب یازدهم: احکام بانوان در قصاص و دیات
- باب دوازدهم: احکام بانوان در حدود
- باب سیزدهم: در مباحث اجتماعی و واجبات و مستحبات بانوان
- باب چهاردهم: احکام بانوان در احتضار و غسل و کفن و نماز بر آنها.
نسخه‌ها
چند نسخه از این کتاب در کتابخانه‌ها گزارش شده است:
- دو نسخه موجود در کتابخانه مرعشی نجفی.
- نسخه‌ای متعلق به قرن یازدهم در کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
- دو نسخه در کتابخانه حکیم در نجف.
ترجمه
این اثر توسط مسعود رجب‌نژاد ترجمه و تعلیق شده است. مترجم، کتاب را با فتاوای امام خمینی و بعضی از فقهای معاصر نیز تطبیق داده تا به این طریق، مخاطب برداشت بهتر و صحیح‌تری از احکام داشته باشد. بخش پایانی کتاب نیز دربردارنده متن اصلی و عربی «احکام النساء» است.
پانویس
- ↑ تهرانی، آغا بزرگ، الذریعه، ج۱، ص۳۰۲ به نقل از میرزا حسین نوری در مقدمه کتاب احکام النساء
- ↑ مفید، احکام النساء، ۱۴۱۳ق، ص۱۳و۱۴.
- ↑
- ↑ شیخ مفید، احکام النساء، ج۱، ص۶۳.
- ↑ مفید، احکام النساء، ۱۴۱۳ق، فهرست کتاب.
- ↑ صباحی، تألیفات معروف و موجود شیخ مفید: أحکام النساء.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ج۱، ص۳۰۲.
- ↑ صباحی، تألیفات معروف و موجود شیخ مفید: أحکام النساء.
- ↑ ، سایت خانه کتاب.
منابع
- شیخ مفید، محمد بن نعمان، أحکام النساء، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
- صباحی، مهدی، تألیفات معروف و موجود شیخ مفید: أحکام النساء، مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید» شماره ۸۲.
- ترجمه و تعلیق کتاب احکام النساء، سایت خانه کتاب، تاریخ بازدید: ۱۲ آذر ۱۳۹۹ش.
- کتاب‌های فقهی شیعه قرن ۴ (قمری)
- آثار شیخ مفید
- کتاب‌های فقهی (عربی)
- کتاب‌های درباره زنان
- کتاب‌های فقه فتوایی شیعه