ابراهیم پسر رسول خدا
|
| |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابراهیم بن محمد بن عبدالله(ص) |
| زادروز | ذی الحجه سال ۸ قمری |
| محل زندگی | مدینه |
| نسب/قبیله | قریش |
| خویشاوندان | حضرت محمد(ص) - ماریه قبطیه |
| درگذشت | سال ۱۰ قمری |
| مدفن | بقیع |
| مشخصات دینی | |
| دلیل شهرت | فرزند پیامبر |
ابراهیم (۸-۱۰ق) فرزند رسول خدا(ص) و ماریه قبطیه که پیش از دو سالگی از دنیا رفت و در روز وفات او، کسوف رخ‌داد. پیامبر(ص) برای جلوگیری از ارتباط دادن کسوف با مرگ او فرمود: «خورشید و ماه بخاطر مرگ کسی نمی‌گیرند.» ابراهیم در بقیع در کنار قبر عثمان بن مظعون دفن شد.
نسب و تولد
| فرزندان پیامبر اسلام(ص) |
|---|
|
قاسم (درگذشت:قبل از بعثت) |
ابراهیم بن محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب فرزند پیامبر اسلام است. مادرش ماریه قبطیه از دختران ملوک مصر بود که مقوقس حاکم مصر و اسکندریه او را به پیامبر بخشید.
ابراهیم در ذی الحجه سال ۸ هجری متولد شد. پیامبر به اصحابش فرمود: برای من پسری متولد شده و من نام پدرم ابراهیم را بر او گذاردم. پیامبر روز هفتم تولدش برای او عقیقه کرد و سر او را تراشید و هم‌وزن آن به مساکین، نقره داد.
پس از تولد ابراهیم، جبرئیل نازل شد و حضرت را با عنوان "اباابراهیم" سلام داد. نقل است که بعد از تولد ابراهیم، پیامبر شاد شد و او را به عایشه نشان داد و فرمود: «ببین چقدر این بچه شبیه من است!»
قابله و دایه
بنابر گزارش‌های تاریخی، قابله او سَلمی خادمه پیامبر بود. سلمی پس از تولد ابراهیم، شوهرش ابو رافع را باخبر کرد و او نزد پیامبر رفت و خبر تولد را به او داد. پیامبر شاد شد و بنده‌ای به او بخشید.
پس از تولد ابراهیم، زنان انصار برای شیر دادن او بر یکدیگر پیشی می‌گرفتند. پیامبر ابراهیم را به ام بردة دختر منذر بن زید سپرد.
درگذشت
ابراهیم بنابر نقلی در دهم یا آخر ربیع الاول سال ۱۰ قمری در ۱۶ ماهگی و بنابر نقلی در ۱۸ ماهگی و به نقل دیگر پس از یک سال و ده ماه و هشت روز، از دنیا رفت. همچنین بنابر مقاله ناسا، ادارهٔ کل ملی هوانوردی و فضا، درباره خورشیدگرفتگی‌های تاریخی، خورشیدگرفتگی که همزمان با درگذشت ابراهیم به وقوع پیوست را ۲۷ ژانویه سال ۶۳۲م، برابر با ۲۵ شوال سال ۱۰ق می‌داند. وی در بقیع در کنار قبر عثمان بن مظعون (درگذشته ۲ق) دفن شد. پیامبر سنگی بر سر مزار او قرار داد و بر قبر او آب پاشید.
نقل ابن شهرآشوب
ابن شهرآشوب در کتاب المناقب از ابن عباس نقل کرده است که روزی پیامبر، فرزندش ابراهیم و نوه‌اش حسین را در دامن خود نشانده بود. پس جبرئیل نازل شد و گفت خدا به تو سلام می‌رساند و می‌گوید: «بین این دو جمع نمی‌کنم؛ یکی را فدای دیگری کن.» پیامبر امام حسین(ع) را برگزید و فرمود ناراحتی خودم (برای درگذشت ابراهیم) را بر ناراحتی دخترم فاطمه و پسرعمویم علی (برای درگذشت حسین) ترجیح دادم. پس از سه روز ابراهیم از دنیا رفت.
اندوه پیامبر
پیامبر از مرگ ابراهیم سخت اندوهگین شد و گریست و در پاسخ به اعتراض برخی فرمود:
| « | من نیز انسانم؛ چشم می‌گرید و قلب اندوهگین می‌شود ولی سخنی که خداوند را به خشم آورد نمی‌گوییم. ای ابراهیم! به خدا سوگند ما بخاطر (مرگ) تو ناراحتیم. | » |
نیز نقل شده که پیامبر رو به کوه ایستاد و گفت:
| « | ای کوه! اگر آنچه بر من وارد شده بر تو وارد می‌شد، تو را درهم می‌کوبید، ولی ما همان‌گونه که خدا فرمان داده، می‌گوییم: إنّا لِلهِ وَ إنّا اِلَیْهِ راجِعونَ وَ الْحَمدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمینَ. | » |
خورشیدگرفتگی
روزی که ابراهیم درگذشت، کسوف (خورشید گرفتگی) رخ داد. برخی گفتند: خورشید بخاطر مرگ ابراهیم گرفته است. پیامبر وقتی این سخن را شنید، بیرون آمد و پس از حمد الهی فرمود:
- «خورشید و ماه دو نشانه از نشانه‌های الهی هستند و بخاطر مرگ یا زندگی هیچ کس نمی‌گیرند.»
به گفته مرتضی مطهری پيغمبر نمی‌خواهد از نقاط ضعف مردم براى هدايت مردم استفاده كند، می‌خواهد از نقاط قوّت مردم استفاده كند. پيغمبر نمی‌خواهد از جهالت و نادانى مردم به نفع اسلام استفاده كند، می‌خواهد از علم و معرفت مردم استفاده كند. پيغمبر نمی‌خواهد از ناآگاهى و غفلت مردم استفاده كند، می خواهد از بيدارى مردم استفاده كند.
جستارهای وابسته
- قاسم پسر پیامبر
پانویس
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۲۰۰.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۸.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۷.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۵۰.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۵۰.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۷. وج۸،ص۲۱۲ نشر دار صادر بیروت
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۸.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۱۵؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۵۱.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۱۴؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۵۰.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۱۵؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۵۱.
- ↑ ، سایت ناسا.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۱۵؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۵۱.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۱۵؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۵۱.
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۸۱.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۷۹، ص۹۱؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۱۴.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۵۲.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۵۲؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۷۹، ص۹۱.
- ↑ مجموعه آثار شهید مطهری، ج١٦، ص١٠٩.
منابع
- ابن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ دوم، ۱۴۱۸ق.
- ابن شهر آشوب، محمد بن علی، المناقب، قم، نشر علامه، ۱۳۷۹ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الأشراف، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، تهران، انتشارات اسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش.
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران و قم، انتشارات صدرا، ۱۳۹۰ش.
- ، سایت ناسا، تاریخ بازدید: ۲ مهر ۱۳۰۴ش.