شدت

شدت یا درتَنویی (به انگلیسی: Intensity) در فیزیک به معنی مقدار توان جابه جا شده در واحدِ مساحت می‌باشد و از راهِ سطحی مفروض و عمود بر جهتِ انتشار عبور می‌کند. در سیستم اس آی یا دستگاه بین‌المللی یکاها؛ یکایِ شدت، وات بر متر مربع (W/m2) می‌باشد.

معمولاً با امواجی همچون صدا یا نور استفاده می‌شود. شدت همچنین می‌تواند در مواقعی که انرژی انتقال می‌یابد، کاربرد داشته باشد. برای نمونه، می‌توان شدتِ انرژی جنبشی فواره‌های آبیاری را محاسبه کرد.

شرح ریاضی

اگر منبع انرژی در تمام جهات انرژی گسیل کند (معادله موج) و هیچ انرژی جذب یا پراکنده نشود، سپس شدت نسبت به میزان فاصله از منبع میدان کاهش می‌یابد. (شدت با فاصله نسبت عکس دارد) این مثالی از قانون عکس مجذور است.

با استفاده از قانون پایستگی انرژی، در صورتی که قدرت منشاء مقداری ثابت باشد:

P=\int \mathbf {I} \,\cdot \mathrm {d} \mathbf {A}

,

P قدرت گسیل شده، I شدت به عنوان تابعی از مکان و dA دیفرانسیل یک سطح نزدیک که شامل منبع می‌باشد است.

جستارهای وابسته

قدر (ستاره‌شناسی)

**Table 1. یکاهای نورسنجی اس‌آی**
کمیت	نماد	یکای اس‌آی	نماد	بُعد	توضیحات
انرژی نورانی	Q_v	لومن ثانیه	lm⋅s	T⋅J	در انگلیسی گاهی به یکاها تالبوت می‌گویند
شار نوری	Φ_v	لومن (= cd⋅sr)	lm	J	توان نوری هم می‌گویند
شدت نور	I_v	کاندلا (= lm/sr)	cd	J	یکی از یکاهای اصلی اس‌آی، شار نوری در هر زاویهٔ فضایی واحد
درخشندگی	L_v	کاندلا بر متر مربع	cd/m	L⋅J	به این یکا «نیت» هم می‌گویند
شدت روشنایی	E_v	لوکس (= lm/m)	lx	L⋅J	برای نور تابیده‌شده بر یک سطح استفاده می‌شود
گسیل نوری	M_v	لوکس (= lm/m)	lx	L⋅J	برای نور تابیده‌شده از یک سطح استفاده می‌شود
نوردهی	H_v	لوکس ثانیه	lx⋅s	L⋅T⋅J
چگالی انرژی نورانی	ω_v	لومن ثانیه بر متر	lm⋅s⋅m	L⋅T⋅J
اثرگذاری نوری	η	لومن بر وات	lm/W	M⋅L⋅T⋅J	نسبت شار نوری به شار تابشی
بازده نوری	V			1	ضریب نوری نیز گفته می‌شود
جستارهای وابسته: اس‌آی · نورسنجی · رادیومتری · (Compare)

↑ موسسه استاندارد توصیه می‌کند کمیت‌های نورسنجی با یک "v" (مخفف "visual" یعنی دیداری) مشخص شوند تا از اشتباه‌شدن با کمیت‌های رادیومتری یا فوتون جلوگیری شود.
↑ گاهی نمادهای جایگزین هم بکار می‌رود: W برای انرژی نورانی، P یا F برای شار نوری، و ρ یا K اثرگذاری نوری.
↑ "J" نماد توصیه‌شده برای روشنایی در دستگاه بین‌المللی یکاها است.

یکاهای رادیومتری در اس‌آی
[ویرایش]
کمیت	نماد	یکا(ها) در اس‌آی	نماد یکا(ها)	یادداشت
انرژی تابشی	Q	ژول	J	انرژی
شار تابشی	Φ	وات	W	توان تابشی که همچنین انرژی تابشی بر یکای زمان نامیده می‌شود
نیرومندی تابش	I	وات بر استرادیان	W·sr	توان بر زاویه فضایی
تابش	L	وات بر استرادیان بر متر مربع	W·sr·m	توان بر یکای زاویه فضایی بر یکای پیش‌بینی شده مساحت مبدا. که در برخی رشته‌های تحصیلی شدت خوانده می‌شود.
پرتو افکنی-چگالی تابش	E, I	وات بر متر مربع	W·m	توان بر سطح بعضی وقت‌ها به اشتباه "شدت" خوانده می‌شود.
پرتو افکنی	M	وات بر متر مربع	W·m	توان بیرون آمده از سطح.
تابش-رادیوسیتی	J یا J_λ	وات بر متر مربع	W·m	نور منتشر شده به‌اضافه بازتاب توان بیرون آمدن از سطح
تابش طیفی	L_λ یا L_ν	وات بر استرادیان بر متر یا وات بر استرادیان بر متر مربع بر هرتز	W·sr·m یا W·sr·m·Hz	عموما بدین صورت اندازه‌گیری می‌شود: W·sr·m·nm
پرتو افکنی طیفی	E_λ یا E_ν	وات بر متر یا وات بر متر مربع بر هرتز	W·m یا W·m·Hz	عموما بدین صورت اندازه‌گیری می‌شود: W·m·nm

پانویس

↑ "intensity". Merriam-Webster.com. Retrieved Feb 15, 2015.

[note-suffix-v-2] موسسه استاندارد توصیه می‌کند کمیت‌های نورسنجی با یک "v" (مخفف "visual" یعنی دیداری) مشخص شوند تا از اشتباه‌شدن با کمیت‌های رادیومتری یا فوتون جلوگیری شود.

[note-alternative-symbol-photometric-3] گاهی نمادهای جایگزین هم بکار می‌رود: W برای انرژی نورانی، P یا F برای شار نوری، و ρ یا K اثرگذاری نوری.

[note-dimension-J-4] "J" نماد توصیه‌شده برای روشنایی در دستگاه بین‌المللی یکاها است.

[1] "intensity". Merriam-Webster.com. Retrieved Feb 15, 2015.