ارتدکس

این واژه اولین بار در مسیحیت قرن اول میلادی و توسط پدر روحانی‌های یونانی به‌کار برده شد. از آنجایی که تقریباً همهٔ گروه‌های مسیحی باورهای دینی خود را درست می‌دانند، مفهوم واژهٔ «ارتدکس» در یک مورد خاص را تنها می‌توان با بررسی متنی که در آن به‌کار رفته‌است تعیین کرد.

این واژه در عنوان رسمیِ کلیسای یونان معروف به کلیسای ارتدکس شرقی و دیگر کلیساهای وابسته به آن به‌کار رفته‌است. همچنین، واژهٔ ارتدکس در عنوان شماری از کلیساهای شرقیِ کوچک‌تر آمده‌است که در قرن پنجم میلادی در نتیجهٔ «جدال مونوفیزیت» (اعتقاد به اینکه مسیح دارای یک ذات است) از جهان مسیحیت جدا شدند و برای خود فرقهٔ جدیدی ایجاد کردند. گفتنی است عده‌ای از مسیحیان بر این باورند که عیسی مسیح دارای دو ذات آسمانی و انسانی است، در حالی که عده‌ای دیگر معتقدند اگرچه عیسی مسیح در هنگام تولد، در جریان حیات و در هنگام مرگ، دارای کالبد انسانی بوده، همچنان از یک ذات واحد آسمانی برخوردار بوده‌است.

در شاخهٔ پروتستان نیز ارتدکس به شاخه‌ای از این مذهب گفته می‌شود که در تفسیر کتاب مقدس کاملاً محافظه‌کارانه عمل می‌کند. اصطلاح ارتدکسی اوانجلیکال یا راست‌دینی انجیلی عموماً در مورد آن دسته از مسیحیت پروتستان به‌کار می‌رود که بر اعتبار کامل معنای تحت‌اللفظی انجیل و خطاناپذیری آن اصرار دارند.

در دین یهود، یهودیت ارتدکس لقب دسته‌ای از کلیمیان است که از لحاظ عقیدتی و اعمال دینی شدیداً پیرو سنت‌های قدیمی هستند. بر همین اساس، یهودیت ارتدکس دیدگاه‌های مدرنِ ارتدکس مدرن را رد می‌کند. یهودیت اصلاح‌گرا معتقد است که کتاب مقدس و دیگر متون مقدسِ یهودیت نه‌تنها دربرگیرندهٔ اصول اخلاقیِ جاودان است، بلکه همچنین حاوی تفسیرهایی است که متناسب با زمان و فرهنگ از قانون شده و ممکن است به مرور زمان به‌طور مشروع کنار گذاشته شوند. ازاین‌رو، از دیدِ یهودیان ارتدکس، قانون شریعت تغییرناپذیر است و این قانون تنها معیار اعتقاد و پایبندی دینی است.

واژهٔ ارتدکس همچنین برای جدا کردن اصول اعتقادیِ اسلام اولیه از آموزش‌هایی نظیر تعالیم معتزله به‌کار می‌رود.

• ترواده

• ساناتا دهارما
• آستیکه و ناستیکه

در مفهوم غیردینی، دیدگاه‌هایی را که یک گروه هم‌صدا قبول دارند یا در یک حوزهٔ مطالعاتی توسط جمع پذیرفته شده‌است، ارتدکس می‌نامند.

• یک مراسم عروسی در کلیسای جامع ارتدکس شهر تفلیس

• نقش و نگارهای دیواره یک کلیسای ارتدکس در شهر تفلیس پایتخت گرجستان

• مسیح مصلوب، کلیسای ارتدکس در گرجستان

• نقش و نگارهای تاریخی برجای مانده از مسیحیت ارتدکس، موزه ملی گرجستان

• تزئینات معماری قدیمی یک کلیسای ارتدکس در گرجستان، شهر تفلیس