یونکرس یو ۸۷
یونکرس یو ۸۷ (به آلمانی: Junkers Ju 87) معروف به اشتوکا (به آلمانی: Stuka) یک بمبافکن شیرجهای و هواگرد تهاجمی ساخت شرکت یونکرس در آلمان در سال ۱۹۳۵ بود که به شکل گسترده و مؤثری در نقش پشتیبانی هوایی نزدیک و عملیات ضد کشتی در تمامی طول جنگ جهانی دوم بهکارگرفته شد.
| یونکرس یو ۸۷ اشتوکا | |
|---|---|
| کاربری | بمبافکن شیرجهای |
| تولیدکننده | یونکرس |
| نخستین پرواز | ۱۷ سپتامبر ۱۹۳۵ |
| معرفی | ۱۹۳۶ |
| بازنشستگی | ۱۹۴۵ (لوفتوافه) |
| کاربر اصلی | لوفتوافه نیروی هوایی پادشاهی ایتالیا نیروی هوایی رومانی نیروی هوایی بلغارستان |
| تعداد ساختهشده | حدود ۶٬۵۱۳ |
طراحی و تولید
ایده یک بمبافکن شیرجهای در آلمان از آرای ارنست اودت نشات میگرفت. گروه طراحی شرکت یونکرس به رهبری هرمان پولمان، با الگوگیری از پیکربندی بالپایین هواگرد کا ۴۷ (de)، هواگرد تکباله یونکرس یو ۸۷ را بدین منظور طراحی کرد. این هواگرد تمامفلزی، با ساختاری بالمرغی وارون، دارای ارابه فرود ثابت و برخلاف طراحیهای پیشین یونکرس بدون پوسته کنگرهدار بود. دو خدمه هواگرد به صورت پشتبهپشت در یک اتاقک صیقلخورده بزرگ مینشستند. نخستین پیشنمونه تحت عنوان یو ۸۷فاو-۱ با یک موتور رولس-رویس کسترل وی با توان ۶۴۰ اسب بخار، نخستین پرواز خود را با خلبانی ویلی نوینهوفن روز ۱۷ سپتامبر سال ۱۹۳۵ در دسائو انجام داد. تبیتگر عمودی و سکان دوگانه مدل اولیه در پی سقوط پیشنمونه در اثر از دست رفتن یکی از تثبیتگرها، با دُم تکگانه جایگزین شد. مدل تولیدی یو ۸۷آ با موتور یونکرس یومو ۲۱۰سی با توان ۶۰۰ اسب بخار از اوایل سال ۱۹۳۷ وارد خط تولید گردید. این موتور یک ملخ گاممتغیر سهتیغه را به چرخش در میآورد. در مدل آ-۲ از موتور یومو ۲۱۰دی با توان ۶۸۰ اسب بخار و پیشران بهبود یافته فادیام استفاده گردید. اواخر این سال فرایند تولید از یونکرس به ویزر-فلویکتسویکبائو، ابتدا در برمن و لموردر و سپس در برلین-تمپلهوف، منتقل گشت. مجموعا حدود ۲۰۰ فروند از مدل آ تولید شد.
مدل ب از سال ۱۹۳۸ وارد خدمت در لوفتوافه شد. در این نمونه از ارابه فرود اصلاحشده، آسمانه نوینتر و بدنهای باریکتر استفاده گشت. موتور هم به نمونه یونکرس یومو ۲۱۱دی با سوخترسانی انژکتوری و توان ۱۲۰۰ اسب بخار تغییر کرد. ویژگی مهم دیگر این مدل سامانه هدایت خودکار شیرجه بود که خلبان به کمک آن ارتفاع برخاستن را تنظیم مینمود. با توجه به کمبودهای مدل ب، شرکت یونکرس یو ۸۷دی (معروف به ‘’دورا’’) را با موتور یومو ۲۱۱یوت، بدنه اصلاحشده و ظرفیت سوخت بیشتر طراحی کرد.
اوایل سال ۱۹۴۰ برد نسبتاً کوتاه ۶۰۰ کیلومتری این هواگرد با افزوده شدن دو محفظه بیرونی سوخت به زیر بالها بهبود یافت تا مدل یو ۸۷اِر (مخفف Reichweite به معنای برد) پدید آید.
مدل یو ۸۷گه (معروف به ‘’گوستاف’’) در پاسخ به نیاز یک شکارچی تانک با تسلیحات قدرتمند در تابستان سال ۱۹۴۳ طراحی شد. این مدل به دو توپ خودکار ۳۷ میلیمتری فلاک ۱۸ هر یک با ۱۲ گلوله مغز تنگستنی مجهز بود که میتوانست در زره ضخیم تانک تی-۳۴ نفوذ کند. به هر صورت تسلیحات سنگین تحرک را به میزان بیشتری از این هواگرد گرفته بود.
تا سال ۱۹۴۴ مجموعاً ۶۵۱۳ فروند از هواگرد یو ۸۷ تولید گردید.
شهرت این هواگرد به اشتوکا از مخفف شدن عنوان عمومی اشتورتسکامپفتسویک به معنای بمبافکن شیرجهای گرفته شدهاست.
شیوه کاربرد
بر مبنای تاکتیک بلیتسکریگ (جنگ برقآسا) ستونهای بسیار متحرک و پرسرعت زرهی ورماخت با پشتیبانی بمبافکنهای شیرجهای یو ۸۷ که به «توپخانه پرنده» شهرت داشتند، با تمرکز بر یک نقطه حساس (Schwerpunkt) خط دفاعی دشمن را میشکستند و با نفوذ عمیق در اراضی آن نیروهای آن را به محاصره درمیآوردند و سپس به کمک پیادهنظام منهدم میکردند. در صورت مواجهه با مقاومت یا ضد حمله هواگردهای اشتوکا پیش از قدرت گرفتن دشمن آن را منکوب مینمودند. هواگردهای یو ۸۷ معمولاً با زاویه ۷۰ درجه به سمت هدف مورد نظر خود شیرجه میرفتند که خلبان را قادر میساخت با دقت بالایی بمب را رها کند. با بهرهگیری از ترمز شیرجه عمل شیرجه میتوانست با سرعتی ثابت صورت بگیرد. هنگام برخاستن از این شیرجه پر شیب خلبان فشاری معادل سه تا پنج شتاب گرانشی تحمل میکرد و در آن شرایط بیشترین آسیبپذیری را در برابر جنگندههای دشمن داشت.
تاریخچه عملیاتی
چهار گروه هوایی به مدل اولیه یو ۸۷ مجهز و سه فروند از این هواگردها به همراه جناح ۱۶۷ اشتوکا جهت کارآزمایی رزمی به اسپانیا فرستاده شدند. از یو ۸۷ در پشتیبانی از قوای ملیگرا در جنگ داخلی اسپانیا استفاده شد. تجربیات تاکتیکی و فنی به دست آمده در این آوردگاه یو ۸۷ را به یک هواگرد به شدت تخصصی بدل کرد.
یو ۸۷ در نقش پشتیبانی از نیروهای زمینی بسیار کارآمد واقع میشد و در حصول موفقیتهای اولیه ورماخت در جنگ جهانی دوم تأثیر بسزایی داشت. سال ۱۹۳۹ تمامی هواگردهای یو ۸۷آ به یگانهای آموزشی فرستاده و جناحهای بمبافکن شیرجهای به مدل با قابلیت بسیار بیشتر یو ۸۷ب مجهز شدند. مجموعا ۳۳۶ هواگرد یو ۸۷ب در قالب ۹ گروه اشتوکا سرنیزه تهاجم آلمان به لهستان از روز ۱ سپتامبر سال ۱۹۳۹ بودند. در جریان این کارزار ۳۱ فروند از این هواگردها از دست رفتند. مدل یو ۸۷ار مشارکت مختصری در تهاجم به دانمارک و نروژ در ماه آوریل سال ۱۹۴۰ داشت. نیروهای ورماخت زیر چتر پشتیبانی هواگردهای اشتوکا در ماههای مه و ژوئن همان سال بلژیک، هلند و فرانسه را به زانو درآوردند.
به هر صورت یو ۸۷ با سرعت پایین و تسلیحات دفاعی ضعیف هواگردی آسیبپذیر در مقابل جنگندههای دشمن بود. بدین ترتیب تنها در شش روز آغازین نبرد بریتانیا بیش از ۴۰ فروند ‘’اشتوکا’’ از دست رفتند. در ادامه یگانهای یو ۸۷ به مدیترانه و بالکان منتقل شدند.
هنگام آغاز عملیات بارباروسا، تهاجم به شوروی لوفتوافه مجموعاً ۴۲۴ هواگرد یو ۸۷ را بدین منظور اختصاص داده بود. این مقدار ۱۰ فروند کمتر از مقدار بهکارگرفته شده برای نبرد فرانسه بود. از این رو و با توجه به گستردگی ناحیه عملیاتی در شوروی عمل به اصل تمرکز بر نقاط حساس، با جابهجایی مکرر گروه اشتوکاها بین پایگاههای هوایی مختلف، به صورت ویژه اجرایی گشت. در این آوردگاه نیز اشتوکاهای آلمانی نقش سرنیزه تهاجم به شرق را ایفا نمودند. از مدل یو ۸۷دی از میانه سال ۱۹۴۱ در جبهه شرقی ابتدا به عنوان بمبافکن شیرجهای و سپس در یگانهای ویژه حملات شبانه، استفاده گستردهای شد. تا تابستان سال ۱۹۴۳ حدود ۸۵ درصد از هواگردهای یو ۸۷ در جبهه شرقی خدمت میکردند. یو ۸۷گه آخرین مدلی بود که در خط مقدم بهکارگرفته شد..
یو ۸۷ در پشتیبانی هوایی نزدیک از یگانهای زمینی ورماخت، تا آخرین روزهای بقای رایش سوم همچنان خسارت سنگینی به تانکهای دشمن زد.
دیگر کاربران
علاوه بر لوفتوافه، از یو ۸۷ در نیرویهای هوایی ایتالیا، بلغارستان، رومانی، مجارستان و در اواخر جنگ توسط نیروی هوایی چکسلواکی نیز استفاده شد.
مشخصات فنی (یو ۸۷دی)
مشخصات عمومی
- خدمه: ۲ نفر
- طول: ۱۱٫۵ متر
- ارتفاع: ۳٫۹ متر
- طول بال: ۱۳٫۸ متر
- وزن خالی: ۳۹۰۰ کیلوگرم
- وزن بارگذاریشده: ۶۶۰۰ کیلوگرم
- نیرومحرکه: یک موتور ویشکل ۱۲ سیلندر یونکرس یومو ۲۱۱یوت-۱ خنک شونده با مایعات: ۱۴۰۰ اسب بخار
- ظرفیت محفظه اصلی روغن: ۳۷٫۵ لیتلر
- ظرفیت سوخت: دو محفظه ۲۰۰ لیتری در ابتدای بالها
- زره:
- زره بدنه: ۸ میلیمتر
- محافظ سر خلبان: ۱۰ میلیمتر
- شیشه ضد گلوله پیشین: ۵۰ میلیمتر
عملکرد
- حداکثر سرعت: ۴۱۱ کیلومتر بر ساعت در ارتفاع ۴۰۰۰ متری
- پایاسیر: ۱۸۵ کیلومتر بر ساعت در ارتفاع ۵۰۰۰ متری
- برد: ۸۲۰ کیلومتر در پایاسیر
تسلیحات
- ۲ × مسلسل امگه ۱۵۱/۲۰ کالیبر ۲۰ میلیمتر هر یک ۴۰۰۰ فشنگ
- ۱ × مسلسل دوگانه امگه ۸۱ست کالیبر ۷٫۹ میلیمتر در پشت هواگرد هر یک ۴۰۰۰ فشنگ
- ۱ × بمب ۱۸۰۰ کیلوگرمی زیر بدنه یا ۱× بمب ۵۰۰ کیلوگرمی زیر بدنه و ۴ × بمب ۵۰ کیلوگرمی زیر بالها
منابع
- ↑ Wheeler 2015, p. 16.
- ↑ Donald 2000, p. 159-160.
- ↑ Donald 2000, p. 160.
- ↑ Wheeler 2015, p. 16–17.
- ↑ Smith 1999, p. 5.
- ↑ Bergström & Mikhailov 2001, p. 22.
- ↑ Bishop 2006, p. 9.
- ↑ Smith 1999, p. 6.
- ↑ Wheeler 2015, p. 17.
- ↑ Grant 2002, p. 203.
- ↑ Wheeler 2015, p. 17 & 20.