ایزدخواست
ایزَدخواست یا یزدخواست شهری در بخش مرکزی شهرستان آباده استان فارس در جنوب ایران است. این شهر دارای سابقه باستانی بسیار است و اکثریت نزدیک به اتفاق جهانگردان خارجی، در سیاحت‌نامه های خود از این شهر و دژ آن یاد کرده‌اند. بومیان ایزدخواست از لحاظ قومی پارس هستند و زبانشان پارسی با گویش ایزدخواستی است. قطعه یک آزادراه شیراز اصفهان از کنار این شهرستان عبور می‌کند.
| ایزدخواست یزدِخواست | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | فارس |
| شهرستان | آباده |
| بخش | مرکزی |
| مردم | |
| جمعیت | ۶۰۰۰ تن |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۲۱۴۲ متر |
| اطلاعات شهری | |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۷۱۴۴۳۸ |
| وبگاه | |
ایزدخواست به دروازه تمدن استان فارس مشهور است.
پس از ورود به استان فارس از بزرگراه اصفهان-شیراز، ایزدخواست نخستین شهر بر سر راه است. سد ایزدخواست در ۵ کیلومتری این شهر از سال ۱۳۷۹ خورشیدی آغاز به بهره‌برداری شده.
قلعه ایزدخواست ( دژ ایزدخواست ) نخستین آپارتمان نشینی در جهان است و این قلعه که در اتفاع بوده و تنها یک در ورودی داشته است از نظر استراتژیک فوق العاده بوده و ورود دشمن به این قلعه را ناممکن کرده است و در کنار قلعه نیز آتشکده ساسانی وجود دارد.سد قوسی ایزدخواست اولین سد قوسی جهان است.
سید افشین یداللهی اصالتا اهل دیار ایزدخواست است [۱]
یزدخواست تاریخی
ضبط‌های دیگر نام آن یزدخواست، ایزدخواست، یزدخاست و ایزدخاست است.
در دهخدا چنین آمده‌است:
«نام قلعه‌ای است در اراضی ولایت فارس که به اصفهان اقرب است و آن را ایزدخواست گویند. سبب تسمیه اش را نوشته‌اند که لشکری بدانجا مقام کرده بودند چندان برف ببارید که بیشتر آن‌ها در زیر برف بمردند. فردا که سؤال وگفتگو شد که چرا چنین وهنی اتفاق افتاد بزرگ ایشان گفت: «ایزدخواست» و در آنجا توقف کردند و اموات را دفن کرده قریه‌ای بنا نمودند به این نام معروف و موسوم شد. (انجمن آرا) (آنندراج): در آن موضع دیهی بنا کردند و یزدخواست نام نهادند یعنی خدا هلاک ایشان خواست.
بنای قلعه در کنار دره‌ای است و اصل بنای آن چند طبقه است؛ و در پایین آن خانه‌های روستاست.
همچنین مسجدی که در این مجموعه بر اسکلت چهارطاقی ساسانی بنا شده و پایه‌های سنگی ساسانی دیوارهای آن هنوز موجود است. این مسجد بر روی آتشکدهٔ قلعه بنا شده‌است که از مساجد ابتدایی ایران و به سبک معماری خیمه ای می‌باشد.
آثار قدیمی
- قلعه ایزدخواست، از دوره ساسانی
- کاروانسرای ایزدخواست
- پل ایزدخواست
- سد قوسی ایزدخواست
نگارخانه
منابع
- ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
- اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
- مختصات
- در مورد زبان شهرستان آباده [۲]