یاکوف اسوردلوف

اسوردلوف در منطقه نیژنی نووگرود با نام یاکوف میخائیلویچ اسوردلوف از پدر و مادری یهودی به نام میخائیل اسرائیلویچ اسوردلوف و الیزاوتا سولومونوفا به دنیا آمد. پدر او یک فعال سیاسی بود و برای تهیه مخارج خانواده خود به جعل اسناد و فروش اسلحه می‌پرداخت. خانواده اسوردلوف دارای شش فرزند (دو دختر و چهار پسر) بود. بعد از مرگ همسرش، میخائیل پدر خانواده به همراه خانواده‌اش به دین مسیحیت ارتدوکس گروید. برادر بزرگ یاکوف، زینووی را ماکسیم گورکی به فرزندخواندگی پذیرفت. یاکوف اسوردلوف در سال ۱۹۰۲ به عضویت حزب کارگری سوسیال دموکراتیک روسیه درآمد. بعد او به شاخه بلشویک رفت و طرفدار ولادیمیر لنین شد. او در انقلاب سال ۱۹۰۵ نقش داشت. او از این زمان فعال سیاسی شد. بیشتر سالهای بین ۱۹۰۶ تا ۱۹۱۷ او زندانی سیاسی بود.

بعد از انقلاب سال ۱۹۱۷ او به پتروگراد بازگشت و به عنوان عضو کمیته مرکزی انتخاب شد. او در انقلاب اکتبر نقش مهمی داشت. اسوردلوف که یکی از دوستان صمیمی لنین بود نقش مهمی در تعطیلی شورای قانونگذاری و امضای قرارداد برست-لیتوفسک داشت. معمولاً ادعا می‌شود که تمامی تصمیمات لنین به همراه اسورلوف بوده‌است؛ ولیکن بعدها رابطه آنها کمی سرد شد. معمولاً او اولین رئیس دولت کمونیست شوروی نامیده می‌شود؛ ولیکن به‌طور رسمی دولت شوروی از سال ۱۹۲۲ شروع به کار کرد که بعد از مرگ او بود؛ ولیکن رئیس کمیته مرکزی اجرایی روسی در واقع رئیس حکومت کمونیستی بود و او این سمت را از زمان انقلاب تا کمی قبل از مرگش داشت.

نقش در اعدام تزار نیکولاس دوم و خانواده‌اش

بعضی تاریخدانان ادعا کردند که اسوردلوف نقش اساسی در اعدام تزار نیکلای دوم روسیه و خانواده اش داشت. کتابی نوشته شده در سال ۱۹۹۰ توسط ادوارد رادزینسکی می‌نویسد که اسوردلوف دستور اعدام را در ۱۶ ژوئیه ۱۹۱۸ صادر کرد؛ ولیکن هنوز هیچ دستور کتبی مشخصی در مورد اعدام خانواده رومانوف توسط لنین یا اسوردلوف کشف نشده‌است.

در نسخه رسمی تاریخ، اسوردلوف به دلیل آنفلوانزا در اوریول در جریان آنفلوانزای سال ۱۹۱۸ جان باخت. او در آرامگاه دیوار کرملین (قبرستان کرملین) در مسکو دفن شده‌است. در نسخه دیگری او به دلیل سل از دنیا می‌رود؛ ولیکن تاریخدان آرکادی واکسبرگ معتقد است که این ادعاها شایعه بوده و اسوردلوف در اوریول به دلیل نژاد یهودی خود توسط کارگران آنقدر کتک خورده بود تا مرد. او معتقد است که به دلیل جلوگیری از حمله به یهودیان این اتفاق سرپوش گذاشته‌شد. در یک نسخه دیگر او به دلیل توطئه برای کشتن لنین کشته می‌شود. در سال ۱۹۲۴ یکاترینبرگ به نام او اسوردلوفسک نامیده شد. در سال ۱۹۹۱ نام این شهر دوباره به یکاترینبرگ بازگشت.