دبیرکل حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی

دبیرکل حزب کمونیست در اتحاد جماهیر شوروی (از ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۶ این عنوان با نام دبیر اول شناخته می‌شد) مقامی در اتحاد شوروی بود که پس از مرگ لنین در ۱۹۲۴ عملاً به معنای رهبری شوروی بود. نام کامل این مقام دبیر کل (یا اول) کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی بود.

وقتی این مقام برای اولین بار در ۱۹۲۲ ایجاد شد بیشتر مقامی اجرایی به‌شمار می‌رفت. اولین نفر در این پست، ژوزف استالین بود. اما سطح دسترسی و قدرتی که این مقام ایجاد می‌کرد باعث شد استالین در زمان بیماری و به خصوص پس از مرگ لنین قدرت خود را در این مقام افزایش دهد. پس از این‌که استالین دفتر سیاسی را به تسخیر خود درآورد دبیر کلی مترادف با رهبری حزب و نتیجتاً رهبری دو فاکتوی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی شد. از ۱۹۳۴ استالین ترجیح شدیدی داشت که اسناد را با عنوان «دبیر کمیته مرکزی» (و نه دبیر اول یا دبیر کل) امضا کند و عملاً از کنگرهٔ نوزدهم حزب در اکتبر ۱۹۵۲ تا مرگ استالین در پنج مارس ۱۹۵۳ این عنوان عملاً توسط کسی نمایندگی نمی‌شد اما شکی در این‌ نبود که چه کسی رهبر است.

وقتی پس از مرگ استالین رهبری کمیته مرکزی دوباره‌سازی می‌شد کسی مقام دبیر کلی را به عهده نداشت اما دو نفر از اعضای ارشد دفتر سیاسی گئورگی مالنکوف (نخست وزیر جدید) و نیکیتا خروشچف به دبیرخانه وارد شدند. در ۱۴ مارس ۱۹۵۳ مالنکوف از دبیرخانه کنار گذاشته شد و عملاً خروشچف رهبری این نهاد را در دست گرفت. در جلسهٔ کمیته مرکزی در سپتامبر ۱۹۵۳ او رسماً به دبیر اولی کمیته مرکزی انتخاب شد.

از ۱۹۲۵ به این طرف دبیر کل رهبر دفتر سیاسی و تقریباً همیشه رهبر کمیته مرکزی نیز بود. این فهرستی از تمامی دبیران کل حزب کمونیست است. از ۱۳ مارس ۱۹۹۰ به بعد، صاحب این عنوان قدرت واقعی را در اختیار نداشت.