کبدی (ورزش)
کَبَدی یا زو یک بازی و ورزش است که بیش‌تر در هند و پاکستان و ایران رواج دارد. سال ۱۳۸۱ برای نخستین‌بار مسابقات قهرمانی این بازی برای مردان در سطح آسیا برگزار شد.
| بالاترین نهاد ورزشی | فدراسیون بین‌المللی کبدی |
|---|---|
| لقب(ها) | زو |
| ویژگی‌ها | |
| برخورد | مجاز |
| اعضاء تیم | ۷ (در هر طرف) |
| جداسازی جنسیتی | بله، مسابقات جداگانه |
| رده‌بندی | ورزش تیمی، ورزش تماسی |
| تجهیزات | هیچ‌یک |
| محل برگزاری | عرصه کبدی |
| برگزاری | |
| کشور یا منطقه | شبه‌قاره هند |
| المپیک | ورزش نمایشی: المپیک ۱۹۳۶ |
روش بازی
مهاجمین ۲ تیم در حالی که به‌طور مرتب کلمهٔ «کبدی‌کبدی» را تکرار می‌کنند با انجام حرکات حمله و دفاع و جابه‌جایی تلاش می‌کنند تا با لمس کردن یا گرفتن یار تیم مقابل بتوانند به بالاترین امتیاز دست یابند. تعویض در این بازی هیچ محدودیتی ندارد. در صورت تساوی ۲ تیم در وقت‌قانونی، ۵ حمله از سوی هر کدام از ۲ تیم انجام می‌شود و اگر باز هم مساوی شدند، حمله یک‌به‌یک پِی‌گیری می‌شود.
در طول این بازی باید مکرراً کلمهٔ کبدی با صدای بلند و واضح از سوی بازیکن مهاجم تکرار شود. به‌طوری که قطع کردن کلمهٔ کبدی‌کبدی به‌معنای پایان حمله یا نفس‌گیری در حین حمله به‌معنی قطع کردن محسوب می‌شود و مهاجم باید تا زمان برگشت به زمین خود آن را بگوید. نحوهٔ کسب امتیاز هم بدین‌صورت است که اگر مهاجم با حریف یا حریف با مهاجم تماس پیدا کند و مهاجم به زمین خود برگردد، امتیاز کسب شده و هم‌چنین مدافع ناکام از زمین خارج می‌شود؛ اما اگر حریفان مهاجم را نگه داشته و در زمین خودی متوقف کنند و اجازهٔ رسیدن مهاجم به خط میانی یا زمین خودی را ندهند، مهاجم یک امتیاز از دست داده و از زمین خارج می‌شود؛ در عین حال در صورت موفقیت مهاجم هر تعداد مدافع که مهاجم را لمس نموده باشند از جریان بازی خارج و به همان میزان امتیاز به تیم حمله‌کننده تعلق می‌گیرد. در صورت خارج شدن تمامی بازیکنان یک تیم در طول مسابقه، امتیازی جداگانه به امتیازات تیم حاضر در زمین اضافه می‌شود. در قوانین جدید نیز در صورتی که ۲ نفر یا تک‌نفر باقی مانده در زمین مهاجم را متوقف نمایند، به اصطلاح امتیاز عالی (۲ امتیاز) به تیم مدافع تعلق می‌گیرد. به ازای هر بازیکنی که از تیم روبه‌رو خارج می‌شود، بازیکنی به تیم مقابل اضافه می‌گردد، به‌جز زمانی که ترکیب آن تیم کامل (۷ نفر سالنی یا ۶ نفر ساحلی) باشد.
بازی کبدی دارای خطوطی در زمین و قوانینی خاص است که در طول بازی باید رعایت شود. تیم‌ها به‌نوبت «مهاجم» را در طول خط مانع نیمه به زمین حریف ارسال نموده و تیمی که بیش‌ترین امتیاز را در پایان بازی به‌دست آورده باشد برنده اعلام می‌شود. لازمهٔ این ورزش واکنش سریع، ظرفیت ایدئال مربوط به جهاز تنفسی، قدرت‌بدنی، انعطاف‌بدنی، هماهنگی اعصاب و عضلات، توان بالای تصمیم‌گیری و قابلیت بازتابی بازیکنان می‌باشد.
کبدی ورزش سنّتی هند، پاکستان و ایرانی می‌باشد و نخستین‌بار در بازی‌های المپیک سال ۱۹۳۶ به عنوان یک رشتهٔ نمایشی در المپیک برلین به‌نمایش درآمد. هم‌چنین رشتهٔ کبدی در بازی‌های آسیایی چین ۱۹۹۰ گنجانده شد و از همان زمان به‌عنوان یکی از رشته‌های رسمی بازی‌های آسیایی در برنامهٔ بازی‌ها وجود داشته‌است.
ایران
این بازی در اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان، گلستان، مازندران، هرمزگان، بوشهر، فارس و اصفهان زو، در گیلان شیرین‌دودو، در خوزستان اش‌تی‌تی و در سیستان کبدی نامیده می‌شود.
تشکیلات این رشتهٔ ورزشی از سال ۱۳۷۵ با عنوان انجمن کبدی (فدراسیون ورزش‌های همگانی) شروع به فعالیت نمود و برای اولین‌بار در سال ۱۳۸۱ در مسابقات قهرمانی آسیا مردان شرکت و به مقام سوم این دوره از مسابقات نائل آمد و در سال ۱۳۸۲ موفق به کسب مقام اول آسیا در ردهٔ جوانان و بزرگ‌سالان و در سال ۱۳۸۳ این ورزش با کسب نائب‌قهرمانی جهان مدال‌های پُراَرزشی را به ارمغان آورد و با توجه به ضرورت و صلاح‌دید مسئولان سازمان تربیت‌بدنی در تاریخ ۸/۴/۸۴ با تشکیل مجمع عمومی تحت عنوان فدراسیون کبدی جمهوری اسلامی ایران عملاً شروع به فعالیت نمود.
در سال ۱۳۸۹ تیم ملی ایران در بازی‌های المپیک آسیایی نیز مقام دوم آسیا را کسب نمود. در سال ۱۳۹۳ تیم‌های ملی مردان و زنان کبدی ایران در مسابقات آسیایی اینچئون کره‌جنوبی به مدال نقره و مقام دوم رسیدند (هندوستان در هر دو رده قهرمان شد و مدال‌های طلا را کسب نمود). در مسابقات آسیایی جاکارتا اندونزی در روز جمعه اول شهریور ۱۳۹۷، تیم‌های ملی بزرگ‌سالانِ مردان و زنان ایران با تاریخ‌سازی برای نخستین‌بار به قهرمانی و کسب مدال طلا دست یافتند و مجموع طلاهای ایران را در بازی‌های آسیایی جاکارتا در روز ابتدایی شهریور به عدد ۱۲ رساندند و جای‌گاه چهارمی ایران را تثبیت کردند.
ورزش کبدی در آسیا
کبدی از مسابقات آسیایی سال ۱۹۸۲ به‌صورت نمایشی و پس از آن جزء مسابقات رسمی بازی‌های آسیایی قرار گرفت.
ورزش کبدی در هند و پاکستان دارای بیش‌ترین طرف‌دار است.
قوانین و مقررات ورزش کبدی
- هر تیم شامل ۱۲ بازیکن (۷ نفر بازیکن اصلی و ۵ نفر بازیکن ذخیره) می‌باشد.
کبدی سالنی ۷ بازیکن (۵ بازیکن اصلی و ۲ ذخیره) کبدی ساحلی ۶ نفره (۴ بازیکن اصلی و ۲ ذخیره)
- تعویض در بازی در مواقع تایم‌اوت پزشکی (وقت استراحت) مجاز می‌باشد و محدودیت تعویض وجود ندارد؛ البته در زمانی می‌توان اقدام به تعویض نمود که تایم‌اوت تیم خودی باشد.
- وقت بازی ۲ وقت ۲۰ دقیقه می‌باشد و در صورت تساوی ۲ تیم در پایان وقت قانونی ۵ حمله از سوی هر تیم صورت می‌پذیرد و اگر باز هم مساوی شدند، حمله یک‌به‌یک پِی‌گیری می‌شود. تا تیم برنده مشخص گردد.
- وقت استراحت بین ۲ نیمه، ۵ دقیقه می‌باشد.
بازی زو
بازی «زو» همان ورزش کبدی است که از زمان‌های قدیم در ایران وجود داشته اما بیش‌تر به‌صورت بازی کودکان بود تا ورزش رسمی. روش بازی به این صورت است که افراد به ۲ گروه تقسیم می‌شوند و نفرات به ترتیب در هر ۲ گروه انتخاب شده و با ادای کلمهٔ زووو به میان تیم حریف می‌روند و یکی از افراد گروه مقابل را می‌گیرد. بیان کلمهٔ «زو» باید به صورت مداوم صورت بگیرد. از آن‌جایی که گفتن این کلمه هم در حالت دَم و هم در حالت بازدَم امکان‌پذیر است، تیم مقابل باید دقت کند که فرد زوکننده از حالت بازدَم به حالت دَم وارد نشود که البته این تغییر حالت با تغییر تُن صدا هم‌راه است و بازیکنان باتجربه به سادگی آن را متوجه می‌شوند.
ابتدا افراد به ۲ گروه ۷ نفره تقسیم می‌شوند و یک گروه گرگ و گروه دیگر بَرّه می‌شود. آن‌گاه یکی از گرگ‌ها با گفتنِ زووو به یکی از بره‌ها دست می‌زند؛ اگر بره‌ها گرگ را تا زمانی که صدای «زویش» بند بیاید (به اصطلاح نفس کم بیاورد) بتوانند نگه دارند آن گرگ یکی از بره‌ها می‌شود.
منابع
- ↑ «آشنایی با ورزش کبدی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۱۲.
- ↑ «Kabaddi | Asian Games 2018 Jakarta Palembang». Asian Games 2018 Jakarta Palembang (به انگلیسی). بایگانی‌شده از اصلی در ۵ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۲۴.
- وحدانی، مهسا (۲۰۱۴-۱۰-۰۲). «آشنایی باورزش کبدی». تارنمای دانشجویان تربیت بدنی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۰-۰۲.
- «آشنایی با کبدی». hamshahrionline. ۲۰۱۴-۱۰-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۰-۰۲.