ژانگ چیان

ژانگ چیان از سوی امپراتور به نزد یوئه‌چیها گسیل شد تا آنها را از تاراج کاروان‌ها بازدارد. وی پس از یک سال که در منطقهٔ خاور سیردریا در نزد آنان به سر برد ناکام به سوی چین روانه شد، ولی در راه بازگشت دو بار هونها به کاروان او تاختند و سرانجام او را به بند کشیدند. شانگ چیان ده سال در بند هون‌ها ماند تا اینکه سرانجام توانست از دست آنان بگریزد و در سال ۱۲۶ پیش از میلاد خود را به چین رساند.

اگرچه او در انجام مأموریت خود ناکام ماند ولی اطلاعاتی که او از سرزمین‌های شمال باختری چین با خود به چین برد بسیار مورد توجه دولت آن کشور قرار گرفت. این اطلاعات به لشکرکشی چینیان برای پس راندن هون‌ها در آینده یاری شایانی رساند. دیگر آنکه سفر ژانگ چیان راه میان چین و اروپا را گشود و زمینهٔ بازرگانی ابریشم چین را به روم هموار کرد. پدید آمدن راه ابریشم در آینده بدین طریق میسر شد.

طبق عقیدهٔ شایع زادگاه یونجه در آسیای میانه بوده و از قدیم کشت آن با اسبداری ملازمه داشته. مثلاً چینی‌ها کشت مزبور را از آسیای میانه اخذ کردند. چژان تسیان سیاح چینی در سال - ۱۲۶ پ.م. - تخم یونجه را از فرغانه به همراه نژاد خاصی از اسبان آسمانی که یونجه خوار بود به چین برد.

• علاءالدین آذری، تاریخ روابط ایران و چین، انتشارات امیر کبیر، شابک ‎۹۶۴-۰۰-۰۴۶۷-۷

• ای.م. دیاکونوف. تاریخ ماد. ص۴۸۴. شابک ‎۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۶