آبکاری الکتریکی

آبکاری (به انگلیسی: electroplating) فرایند روکش‌دهی فلزی (Plating) است که با احیا کاتیون به وسیلهٔ جریان الکتریکی و نشاندن آن به‌صورت یک لایه روی ماده‌ای دیگر مانند فلز است. این فرایند برای افزایش ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر سایش و خوردگی یا برای اهداف تزئینی به‌کار می‌رود.

فرایندی که آبکاری به وسیلهٔ آن انجام می‌شود، رسوب‌دهی الکتریکی (electrodeposition) نام دارد و نحوهٔ کار آن وارونهٔ سلول گالوانیک است. کاتد قطعه ای‌ست که قرارست لایه رویش بنشیند، و آند فلزی‌ست که روکش است. این دو به وسیلهٔ الکترولیت با هم ارتباط الکتریکی دارند و با به‌کاربردن یکسوکننده جریان مستقیم به آند می‌رسد و باعث انحلال اتم‌های آن می‌شود. در سوی دیگر، این اتم‌ها با احیا در فصل مشترک کاتد و الکترولیت، بر روی آن رسوب می‌کنند. سرعت انحلال اتم‌ها از آند و احیای آنها در کاتد برابر است.

در گونه‌ای از آبکاری، آند از فلزی مانند سرب است که حل نمی‌شود و اتم‌هایی که باید برای روکش احیا شوند از پیش در الکترولیت موجودند.

رسوب گذاری الکترولیتی یک روش قدرتمند و تطبیق پذیر جهت پوشش دهی سطح می‌باشد. خواص مهم رسوب‌های الکترولیتی شامل مقاومت سایشی، سختی، شکل‌پذیری، تخلخل، تنش‌های داخلی، چسبندگی پوشش و مقاومت به خوردگی است. همه این خواص و مشخصات می‌توانند به وسیله انتخاب مناسب یک تعدادی از متغیرها از قبیل دما، غلظت اجزاء، PH الکترولیت، چگالی جریان، شرایط جریان الکترولیت و استفاده از افزودنی‌های الکترولیت تغییر کنند. ایجاد یک پوشش سطح به روش رسوب گذاری الکترولیتی ممکن است شامل یک تعداد از فرآیندهای مهم باشد، شامل آماده‌سازی زیر لایه، تشکیل پوشش و پرداخت نهایی. به علاوه فلزات خالص، آلیاژها (دوگانه، سه‌گانه و پیچیده)، لایه‌های اکسید، پلیمرهای رسانا و لایه‌های کامپوزیت با استفاده از روش‌های الکترولیتی می‌توانند تولید گردند. یک محدوده وسیعی از کاربردهای مهندسی می‌توانند به وسیله روش رسوب گذاری الکترولیتی تولید گردند و شامل پوشش‌های رسانا برای صنعت الکترونیک، لایه‌های تریبولژیکال برای مهندسی مکانیک و ساختارهای نانو برای شبه رساناهای مغناطیسی مخصوص و کاربردهای بصری می‌باشد. پوشش‌ها به فلزی،کامپوزیت و آندی شده گروه‌بندی می‌گردند، که این گروه‌بندی با تأکید بر روی ارتباط بین شرایط فرایند و مشخصات رسوب می‌باشد.