پلاژیوکلازها
پلاژیوکلازها (به انگلیسی: Plagioclases) از مجموعه کانی‌های سیلیکات‌های شبکه‌ای در گروه فلدسپات است و کاربرد عمده‌ای در صنایع سرامیک دارد. رنگ شعله را سبز رنگ می‌کند- نامحلول در اسیدها آمیزش‌های مختلف آلبیت تا آنورتیت. برای اولین بار در سوئیس کشف شد و از نظر شکل بلور: منشوری - قرصی شکل - ماکله، رنگ: سیاه - خاکستری سیاه - آبی - مرواریدی - قرمز، شفافیت: شفاف - نیمه کدر، شکستگی: نامنظم، جلا: شیشه‌ای - صدفی، رخ: ضعیف - مطابق با سطح، سیستم تبلور: تری کلینیک و در رده‌بندی سیلیکات است همچنین خاصیت مغناطیسی ندارد و منشأ تشکیل آن ماگمایی - پگماتیتی - متئوریتی - فیلون‌های تیپ آلپی است.
| پلاژیوکلازها | |
|---|---|
دیوریت | |
| اطلاعات کلی | |
| رده‌بندی | سیلیکات |
| فرمول شیمیایی (بخش تکراری) | NaAlSi3O8 – CaAl2Si2O8 |
| ویژگی‌ها | |
| رنگ | سیاه - خاکستری سیاه - آبی - مرواریدی - قرمز |
| رَخ | ضعیف - مطابق با سطح |
| شکستگی | نامنظم |
| سختی موس | ۶-۶٫۵ |
| جلا | شیشه‌ای - صدفی |
| رنگ خاکه | سیاه |
| شفافیت | شفاف - نیمه کدر |
| وزن مخصوص | ۲٫۶۱-۲٫۷۶ |
| ویژگی‌های ظاهری | بلوری - آگرگات دانه‌ای - توده‌ای فراوان است و بیشتر در درگرانیت‌ها، گرانودیوریتها، دیوریت‌ها و بازالت‌های آندزیتی |
| کنارزایی | سختی - چگالی - انحلال در اسیدها -اشعه X - خواص نوری - واکنش هایشیمیاییآمبلی گونیت - اسکاپولیت - ژهلنیت -میلیلیت - اورتوز - سانیدین -میکروکلین- مسکویت- بیوتیت- اورتوز- کوارتز |
| توضیح بیشتر | رنگ شعله را سبز رنگ می‌کند- نامحلول در اسیدها آمیزش‌های مختلف آلبیت تا آنورتیت. |
| دلیل‌نام‌گذاری | کاربرد عمده‌ای در صنایع سرامیک دارد. از واژه پلاژیوکلاز اخذ شده‌است. |
| خاستگاه | ماگمایی - پگماتیتی - متئوریتی - فیلون‌های تیپ آلپی |
| کاربرد | کاربرد عمده‌ای در صنایع سرامیک دارد. |
همایند کانی‌شناسی (پارانژ) آن سختی - چگالی - انحلال در اسیدها -اشعه X - خواص نوری - واکنش های شیمیایی آمبلی گونیت - اسکاپولیت - ژهلنیت -میلیلیت - اورتوز - سانیدین -میکروکلین- مسکویت- بیوتیت- اورتوز- کوارتز است کاربرد آن: کاربرد عمده‌ای در صنایع سرامیک دارد.، از نظر ژیزمان بلوری - آگرگات دانه‌ای - توده‌ای فراوان است و بیشتر در درگرانیت‌ها، گرانودیوریتها، دیوریت‌ها و بازالت‌های آندزیتی یافت میشود.
پلاژیوکلازها یکی از مهم‌ترین سری‌ها از تکنوسیلیکات‌های معدنی و از خانواده فلدسپارها هستند. و نسبتاً ارجاع داده می‌شوند به یک ماده معدنی خاص که دارای ترکیبات شیمیایی ویژه‌ای هستند.
پلاژیوکلازها بیشتر از سری محلول‌های جامد هستند و بیشتر به عنون فلدسپار پلاژیوکلاز شناخته می‌شوند.
آنها برای اولین بار توسط مینرالوژیستی آلمانی به نام جان فردریچ کریستن هسل در سال 1826 نشان داده شدند.
آلبیت و آنورتیت جزء یا عضوی از آنها هستند جای که اتم‌های سدیم وکلسیم جایگزین می‌شوند به یکدیگر در ساختارهای بلورین مشبک مانند.
پلاژیوکلازهای که نمونه‌های دستی هستند اغلب با ماکل پلی سنیتک خود قابل شناسایی هستند.
پلاژیوکازها یکی از اصلی‌ترین سازنده‌های مواد معدنی پوستهٔ زمین هستند و بالنتیجه یکی از مهم‌ترین ابزار تشخیصی در زمین‌شناسی و برای شناسایی ترکیبات و اصل و تکامل تدریجی سنگ‌های آذرین.
پلاژیوکلازها همچنین عنصر سازنده بسیاری از سنگ‌هایی که در ارتفاعات شکل می‌گیرند هستند. خارج از زمین: تنها قمر طبیعی زمین(ماه) در پوسته خود دارای مقادیر زیادی پلاژیوکلاژ است که باعث بازتاب نورخورشید و درخشش در آسمان زمین میشود.
خانواده ی پلاژیوکلازها
ساختارهای فلدسپاری در پلاژیوکلاز معمولاً توسط ترک خوردگی‌های کلی یا سرتاسر در آنورتیت‌ها یا آلبیت به آسانی تعیین می‌شوند یا توسط اندازه‌گیری‌های بلورهای پلاژیوکلاز انکساری نما در فشرده شدن دانه هایشان یا انهدام زاویه‌ای در مناطق نازک تحت یک پلورایسینگ میکروسکوپی . انقراض یا انهدام زاویه‌ای آنها یک کاراکتر نوری و تنوعی ازشکستگی‌های آلبیت آنهاست.
چندین نام برای فلدسپارهای پلاژیوکلاز بین سری آلبیت و آنورتیت وجود دارد.
آنورتیت
این نام توسط رأس در سال 1823 که از واژهٔ یونانی برگرفته شده و اشاره به کریستالینی بودن آن دارد گذاشته شده‌است.
آلبیت
نام این سنگ از albus لاتینی گرفته شده‌است و بیشتر اشاره دارد به نامعمول بودن رنگ سفید آنها و جزء مهم‌ترین مواد معدنی هستندکه از به هم پیوستن سنگ‌های اسیدی تشکیل شده‌اند و در دایک‌های پگمایتی بیشتر دیده می‌شوند و اغلب دارای کانی‌های کمیاب به مانند تورمالین هستند.
بیتونیت
آنها نیز جزء کانی‌های کمیاب که گهگاه در بسیاری از سنگ‌های پایه‌ای و اصلی تشکیل می‌شوند.
لابرو دورایت
یک کاراکتر فلدسپاری پلاژیکوکلازی است که برای بسیاری از سنگ‌هایی به مانند دوریت، گابرو، اندزیت، و بازالت هستند و معمولاً از یک پیروکسن و آمفیبول تشکیل می‌شوند.
آنها اغلب توسط رنگ قوس قزحی خود پیدا هستند و همچنین دارای انکسار نور وساختار کریستالینی هستند.
آنها بیشتر در سنگ‌های آذرین فرو رونده و از آنورتوزیت‌ها و گاهی به صورت کامل از پلاژیوکلازها تشکیل می‌شوند.
آندزین
آنها کاراکتری معدنی هستند برای سنگ‌هایی به مانند دوریت که شامل مقداری سیلیکات می‌شوند و همچنین وابستگی‌های آتشفشانی نیز دارند.
الیگوکلازها
معمولاً در گرانیت‌ها هستند، سینیت ، دوریت، گینس‌ها آنها به صورت مکرر از گردهمایی ارتوکلازها تشکیل شده‌اند. و اسم آنها نیز از واژهٔ یونانی گرفته شده‌است. و دارای کلیواژ و زاویه ◦90 می‌باشند.
جستارهای وابسته
منبع
ترجمه شده توسط دانشجویان مهندسی معدن دانشگاه تهران