ویتامین کا۲
ویتامین کا۲ یا ویتامین K2 یک ویتامین است حلال در چریی. برای ویتامین کا۱ و ویتامین کا۳، که ویتامین‌های مستقلی هستند به مدخل‌های مربوطه مراجعه کنید.
| ویتامین کا۲ | |
|---|---|
| کلاس دارویی | |
| شناسه‌های دسته‌بندی | |
| موارد مصرف | ؟ |
| کد ای‌تی‌سی | ؟ |
| داده‌های بالینی | |
| در وبگاه دراگز | ؟ |
| پیوند به بیرونی | |
| سمپ | ؟ |
| در ویکی‌داده | |
ویتامین کا۲ بیشتر در دو فرم اصلی MK-7 و MK-4 وجود دارد که به ترتیب مناتترنون (menatetrenone یا مناکینون-۴) مناکینون (menaquinone یا مناکینون-۷) هم نامیده می‌شوند (به شکل مراجعه شود). (مناکینون (menaquinone) یا مناتترنون (menatetrenone))
کا۲ بطور سنتی معمولاً جزو ویتامین کا دسته‌بندی می‌شد، اما در تحقیقات جدید معلوم شده عملکردهای متفاوتی دارد و ویتامینی جداگانه از ویتامین کا۱ است. به دلیل خاصیت متفاوت انواع ویتامین‌های کا، بهتر است به موجودیت مستقلی بنام ویتامین کا قائل نشویم، و در هر نوشته، نوع آن تصریح شود.
ویتامین کا۳ بطور طبیعی در غذاها وجود ندارد.
ویتامیین کا۲، در بدن انسان تولید نمی‌شود اما می‌تواند توسط برخی باکتری‌های مفید در رودهٔ انسان تولید شود.
ویتامین کا۲ بر خلاف ویتامین کا۱ در گیاهان تولید نمی‌شود. بلکه در بدن حیوانات یا باکتری‌های روده، می‌تواند تولید شود.
این ویتامین (کا۲) برای پروسه‌های متابولیک مختلفی لازم است (از جمله متابولیسم کلسیوم، پاک سازی دیواره رگ‌ها از رسوب پلاک و کلسیوم، کلسترول، هم افزایی با ویتامین دی، استخوانها، و غیره).
ساختار شیمیایی
ویتامین ک۲، کا۲، دسته ای از مولکولها هستند: کا۲ به فرم MK-n است که اما بیشتر در دو فرم MK-7 و MK-4 وجود دارد.
تاریخچه و کشف
از نظر تاریخی، شباهت ساختار مولکولی ویتامین کا۱ و ویتامین کا۲، موجب عدم تمایز بین کارکرد آنها، و منجر به نادیده گرفته‌شدن خواص مختص ویتامین کا۲ بوده‌است.
در ۱۹۴۳ ویتامین کا١ (تحت عنوان کا) کشف شد، که کشف آن منجر به جایزه نوبل ۱۹۴۵ برای کاشفانش هنریک دَم و ادوارد دویسی شد. در آن زمان بخاطر خاصیت ضد انعقادی آن، نام K (حرف اول کلمهٔ انعقاد در زبان آلمانی) بر روی آن نهاده شد. در دههٔ پنجاه فرم‌های دیگری از مولکول ویتامین کا کشف شدند.
دندان پزشکی بنام «وستون پرایس» در ۱۹۲۵ [۲] مشاهده کرده بود که غیبت ماده‌ای ناشناخته در سلامت دندان و استخوان اثر دارد. وی در حین سفرها متوجه تفاوت زیاد بین وضعیت دندانهای افراد در کشورها و مناطق مختلف جهان شد. در آن زمان وی نام آن فاکتور و عامل را «فعالساز ایکس» نهاد. بعدها در دههٔ ۲۰۰۰ مشخص شد که این ماده ویتامین کا۲ است.
در دههٔ هفتاد میلادی تعداد مطالعات و مقالات تخصصی منتشر شده در مورد ویتامین کا٢ شتاب بیشتری گرفتند.
دههٔ نود میلادی، دههٔ کشف مجدد کا۲ بود. پژوهشگر ژاپنی بنام «موتوهارا» انتقال ویتامین کا۲ بین مادر و نوزاد را مطالعه می‌کرد. در دههٔ ۲۰۰۰ ژاپنی‌ها همچنان سردمدار تحقیقات در این زمینه بودند.
در سال ۲۰۱۵، نتایجی از دو گروه (Knapen et al و Kurnatowska et al ) مستقلاً منتشر شد که دو اثر مهم کا۲ را نشان داد: ۱. کاهش سفتی دیواره رگ ها (تصلب شرائین ) و ۲. کند شدن کلسیفیکیشن (گچی شدن) دیواره رگ ها. این دو در کاهش خطر بیماری قلبی-عروقی تعیین‌کننده هستند.
اثر کا۲ برخلاف کا۱ در مورد ایجاد انعقاد نیست .
ویتامین کا۲ یا ویتامین دی باهم کار می‌کنند و بر کارایی هم خاصیت هم افزایی دارند و پیشنهاد شده که به هنگام مشاهدهٔ نشانه‌های کمبود ویتامین دی، کمبود کا۲ هم باید بررسی شود.
تفاوت انواع ویتامین کا
تضاد بعضی موارد تجویز و خواص ویتامین‌های کا۱ و کا۲.
تفاوت کا۲ با کا۱
تبدیل کا۱ به کا۲
فواید و کارکرد در بدن
- اوستئوکلسین (Osteocalcin) که در استخوان ساخته می‌شود
- پروتئین ماتریس GLa [۳] (که در غضروف و دیواره رگ‌های خونی ساخته می‌شود)
- دخیل در جابجایی (transport) کلسیم،
- پیشگیری کننده از جمع شدن (deposition) کلسیم در لایه داخلی دیوار رگ‌های خونی،
- کمک کننده به تراکم استخوان
- خاصیت‌های ضد التهابی و ضد پیری
کمبود
کمبود ویتامین K2 می‌تواند باعث ایجاد پلاک در شریان‌ها، لک افتادن بر روی دندان‌ها، سخت شدن مفصل‌ها و ایجاد علائمی مانند آرتروز و درد شود. ویتامین K2 خواض ضد التهابی دارد که ممکن است به پیشگیری و درمان برخی از سرطان‌ها کمک کند.
علائم کمبود ویتامین کا۲
- ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی مانند فشار خون بالا و کلسیفیکاسیون شریانی
- سنگ کلیه
- پوسیدگی‌های دندان و ایجاد حفره در دندان‌ها
- ابتلا به بیماری‌های روده
- مشکل در تعادل قند خون
- مشکلات متابولیک بدن
- تهوع زیاد صبحگاهی در زنان باردار
- واریس
علل منجر به کمبود ویتامین کا۲
مشکلات زیر می‌تواند باعث کمبود ویتامین K2 در بدن شود:
- بیماری‌های دستگاه گوارش و روده مانند کرون ، کولیت ، بیماری سلیاک
- سوء تغذیه – روزه گرفتن – پیروی از رژیم‌های غذایی سنگین و غیراصولی
- مصرف مشروبات الکلی
- مصرف داروهایی مانند داروهای کاهش اسید معده مانند امپرازول ، داروهای رقیق کنند خون مانند وارفارین و پلاویکس ، آنتی‌بیوتیک‌ها مانند مترونیدازول و داکسی سایکلین ، داروهای ضد سرطان، آسپرین ، داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین ، داروهای کاهش کلسترول خون مانند آتورواستاتین و برخی از داروهای درمان پوکی استخوان [۴]
منابع تأمین کا۲
مهم‌ترین منبع کا۲، ناتو (غذا) (غذای تخمیر شدهٔ ژاپنی که از سویا درست می‌شود) می‌باشد. بعد از آن به فاصلهٔ زیاد، بعضی پنیرها (خصوصا پنیرهای جا افتاده) منبع بعدی این ویتامین هستند. همچنین منابع حیوانی فقط در صورتی که در محوطه باز پرورش یافته باشند: کبد گاو، زرده تخم مرغ، چربی غاز، و غیره. اما ناتو که منبع سرشار از ویتامین ک ۲ می‌باشد، در این زمینه بی رقیب است و مقدار آن در این غذا بیشتر از تمام غذاهایی است که تست شده‌اند. از یک بسته صد گرمی ناتو می‌توان تمام ویتامین ک ۲ ی لازم را تأمین کرد.
این ویتامین در بدن انسان تولید نمی‌شود اما می‌تواند توسط برخی باکتری‌های مفید در رودهٔ انسان و حیوانات تولید شود. اما این مستلزم آن است که این باکتری‌ها در رودهٔ فرد وجود داشته باشند. باکتری‌های مختلفی امکان تولید کا۲ را دارند، بعضی از این باکتری‌ها که در روده هم هستند، کا۲ را از کا۱ می‌توانند بسازند، اما مقدار تولیدی ناچیز است و این باکتری‌ها در کا۲ بدن تأثیر چندانی ندارند؛ بنابراین حتی در افرادی که دارای باکتری مناسب هستند، تأمین کا۱ کمکی به تأمین کا۲ نمی‌کند. این ویتامین در فرم MK-7 و MK-4 به صورت مکمل غذایی (بدون نسخه، یا روی پیشخوان OTC) در آمریکا و اروپا به فروش می‌رسد.
کووید۱۹
مطالعه ای که در هلند انجام شد در اوت ۲۰۲۰ منتشر شد که این فرضیه را مطرح کرد که رابطه‌ای میان وضعیت بد بیماران کووید ۱۹ و پایین بودن میزان ویتامین کا در این بیماران وجود دارد. نویسندگان این مقاله خاطرنشان کردند که فرم MK-7 (فرم اصلی ویتامین کا۲) است که در این مورد بیشتر مؤثر می‌باشد [۵].
جستارهای وابسته
- ویتامین کا۱
- ویتامین کا (ابهام‌زدایی)
منابع
- ↑ Akbulut AC, Pavlic A, Petsophonsakul P, Halder M, Maresz K, Kramann R; et al. (2020). "Vitamin K2 Needs an RDI Separate from Vitamin K1". Nutrients. 12 (6). doi:10.3390/nu12061852. PMC 7353270. PMID 32575901.
- ↑ Halder M, Petsophonsakul P, Akbulut AC, Pavlic A, Bohan F, Anderson E; et al. (2019). "Vitamin K: Double Bonds beyond Coagulation Insights into Differences between Vitamin K1 and K2 in Health and Disease". Int J Mol Sci. 20 (4). doi:10.3390/ijms20040896. PMC 6413124. PMID 30791399.
- ↑ درباره‌ی وستون پرایس
- ↑ https://www.kappabio.com/brochures/history/ تاریخچه ویتامین کا۲
- ↑ Knapen MH, Braam LA, Drummen NE, Bekers O, Hoeks AP, Vermeer C (2015). "Menaquinone-7 supplementation improves arterial stiffness in healthy postmenopausal women. A double-blind randomised clinical trial". Thromb Haemost. 113 (5): 1135–44. doi:10.1160/TH14-08-0675. PMID 25694037.
- ↑ Kurnatowska I, Grzelak P, Masajtis-Zagajewska A, Kaczmarska M, Stefańczyk L, Vermeer C; et al. (2015). "Effect of vitamin K2 on progression of atherosclerosis and vascular calcification in nondialyzed patients with chronic kidney disease stages 3-5". Pol Arch Med Wewn. 125 (9): 631–40. doi:10.20452/pamw.3041. PMID 26176325.
- ↑ van Ballegooijen AJ, Pilz S, Tomaschitz A, Grübler MR, Verheyen N (2017). "The Synergistic Interplay between Vitamins D and K for Bone and Cardiovascular Health: A Narrative Review". Int J Endocrinol. 2017: 7454376. doi:10.1155/2017/7454376. PMC 5613455. PMID 29138634.
- ↑ Schwalfenberg GK (2017). "Vitamins K1 and K2: The Emerging Group of Vitamins Required for Human Health". J Nutr Metab. 2017: 6254836. doi:10.1155/2017/6254836. PMC 5494092. PMID 28698808.
- ↑ Simes DC, Viegas CSB, Araújo N, Marreiros C (2019). "Vitamin K as a Powerful Micronutrient in Aging and Age-Related Diseases: Pros and Cons from Clinical Studies". Int J Mol Sci. 20 (17). doi:10.3390/ijms20174150. PMC 6747195. PMID 31450694.
- ↑ ویتامین K2 چیست و چه کاربردی دارد؟ ایلنا. کد خبر: 615720 ۱۳۹۷/۰۲/۰۴ ۱۰:۳۱:۵۲
- ↑ Schurgers LJ, Vermeer C. Determination of phylloquinone and menaquinones in food. Effect of food matrix on circulating vitamin K concentrations. Haemostasis. 2000;30(6):298-307. doi:10.1159/000054147
- ↑ Suttie JW (1995). "The importance of menaquinones in human nutrition". Annual Review of Nutrition. 15: 399–417. doi:10.1146/annurev.nu.15.070195.002151. PMID 8527227.
- ↑ Weber P (October 2001). "Vitamin K and bone health". Nutrition. 17 (10): 880–7. doi:10.1016/S0899-9007(01)00709-2. PMID 11684396.
- ↑ https://www.bbc.com/persian/magazine-53281603 ویتامین کا چیست و آیا پایین بودن آن روی بیماران کووید ۱۹ اثر می‌گذارد؟ (بی‌بی‌سی فارسی) ۱۶ تیر ۱۳۹۹–۶ ژوئیه ۲۰۲۰
- ↑ مقاله مورد ارجاع در خبر بی‌بی‌سی این بوده: [۱]. همچنین در این مطالعه نوع ویتامین کا٢ پیشنهاد شده است. Janssen R, Walk J (2020). "Vitamin K epoxide reductase complex subunit 1 (VKORC1) gene polymorphism as determinant of differences in Covid-19-related disease severity". Med Hypotheses. 144: 110218. doi:10.1016/j.mehy.2020.110218. PMC 7446614. PMID 33254525.