ولی‌الله مؤمنی
ولی‌الله مؤمنی (به انگلیسی: Valioallah Momeni) (زاده ۱۰ خرداد ۱۳۲۳ در روستای ایردموسی اردبیل – درگذشته ۸ دی ۱۳۹۴ در تهران) ولی‌الله مؤمنی، گوینده و بازیگر سینمای ایران، فعالیت هنری‌اش را با تئاتر آغاز کرد و در سال ۱۳۴۷ به صورت حرفه‌ای گویندگی فیلم را تجربه کرد. او تاکنون در فیلم‌ها و کارتون‌های بسیاری گویندگی کرده‌است. از جمله نقش‌های ماندگار این هنرمند در دوبله می‌توان به گویندگی در فیلم‌های ای ایران و مادر و مجموعهٔ جنگجویان کوهستان اشاره کرد.
| ولی‌الله مؤمنی | |
|---|---|
| نام اصلی | ولی‌الله مؤمنی |
| زمینه فعالیت | بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر، گوینده رادیو و تلویزیون، خطاط |
| تولد | ۱۰ خرداد ۱۳۲۳ ایردموسی اردبیل |
| مرگ | ۸ دی ۱۳۹۴ (۷۱سال) کرج، بیمارستان شهید رجایی |
| علت مرگ | ایست قلبی |
| محل زندگی | تهران |
| مدفن | قطعه هنرمندان بهشت زهرا |
| ملیت | ایران |
| پیشه | بازیگر، دوبلور، گوینده و خطاط |
| سال‌های فعالیت | از سال ۱۳۴۷–۱۳۹۴ |
| فرزندان | یک دختر و یک پسر |
| صفحه در وبگاه IMDb | |
| صفحه در وبگاه سوره | |
مؤمنی علاوه بر دوبله در چند فیلم سینمایی به عنوان بازیگر نقش اصلی حضور یافته‌است. وی با حضور در فیلم‌های میرزا کوچک‌خان (۱۳۶۲) و سردار جنگل (۱۳۶۲) نقشی ماندگار در سینمای ایران ایفا کرد. او همچنین در فیلم‌های آفتاب‌نشین‌ها (۱۳۶۰)، عصیانگران (۱۳۶۰)، عروس حلبچه (۱۳۶۹)، افعی (۱۳۷۱)، ضربهٔ آخر (۱۳۷۲)، دل و دشنه (۱۳۷۳)، جهنم سبز (۱۳۷۴) و بشارت منجی (۱۳۸۳) بازی کرده‌است.
از مجموعه‌هایی که مؤمنی در آن به نقش‌آفرینی پرداخته‌است می‌توان به مختارنامه (۱۳۸۸)، تبریز در مه (۱۳۸۹) و جلال‌الدین (۱۳۹۳) اشاره کرد. مؤمنی کلاس‌های تئاتر را در تروپ اسکار با مدیریت منوچهر قاسمی گذراند. پس از آن وارد تئاتر لاله زار شد. از سال ۱۳۴۲ به غیر از بازیگری در زمینه‌های تئاتر، به عنوان مدیر صحنه و گوینده نیز به فعالیت خود ادامه داد. پس از آن در سال ۱۳۴۷ با پیشنهاد دوستان و آشنایان از جمله داریوش اسدزاده در زمینه دوبله فیلم مشغول به کار شد و فعالیت خود را در این زمینه تا پایان عمر ادامه داد. او بازی‌هایی ماندگار در فیلم‌های سال‌های حادثه در نقش روح‌الله خمینی، سردار جنگل در نقش میرزا کوچک‌خان، ولایت عشق در نقش طاهر ذوالیمینین ، سریال کلانتر ۱ و در سریال مختارنامه نقش شُرحبیل بن ذی کلاع را داشته‌است.
زندگی‌نامه
دوران کودکی و نوجوانی
ولی‌الله مؤمنی در دهم خردادماه سال۱۳۲۳ در اردبیل به دنیا آمد. وی در کلاس چهارم ابتدایی تحصیل می‌کرد که همراه خانواده از اردبیل به تهران نقل مکان کرد. مؤمنی به خاطرعلاقه‌ای که به هنر داشت از سال ۱۳۴۳ به بازی در تئاتر روی آورد و ازسال ۱۳۴۵ نیز با بازی درفیلم «دو انسان» ساخته آرامائیس آقامالیان وارد سینما شد. وی در این فیلم با فرانک میرقهاری و ایرج قادری هم بازی شد.
دوران کاری
ولی‌الله مؤمنی یک سال بعد در سال ۱۳۴۶ فعالیت در گویندگی را آغاز و از سال ۱۳۴۷ وارد حرفه دوبله شد و گویندگان معاصری همچون ژرژ پطرسی، جواد پزشکیان، خسرو شکیبایی و فریبرز صالح بودند. مؤمنی در همان سال با بازی در مجموعه سریال «پهلوان نایب» به عنوان بازیگر وارد تلویزیون شد. وی هم‌زمان فعالیت در سینما، تلویزیون و دوبلاژ را ادامه داد و تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران دربیش از ۱۰ فیلم سینمایی و مجموعه سریال تلویزیونی ایفای نقش کرد و در فیلم‌های زیادی نیز به جای بازیگران خارجی وایرانی گویندگی کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به فرهاد حمیدی اشاره کرد که بیشتر در نقش‌های منفی سینما ظاهر می‌شد. مؤمنی پس از انقلاب فعالیت بازیگری خود را با فیلم قیام ساخته رضا صفایی آغاز کرد. وی در سال۱۳۶۰ به دلیل علاقه‌ای که به هنرخوشنویسی داشت به کلاس‌های غلامحسین امیرخانی (خط نستعلیق) و استاد کابلی (شکسته نستعلیق) رفت و موفق به اخذ مدرک عالی خوشنویسی شد. مؤمنی بازیگر نقش اصلی میرزا کوچک خان جنگلی در فیلمی به همین نام بود. او علاوه بر هنر هفتم در هنر خوشنویسی نیز دارای ذوق و مهارت فراوان بود؛ ولی‌الله مؤمنی دربارهٔ چگونگی انتخاب شدنش برای ایفای نقش میرزا کوچک خان جنگلی می‌گوید: «آن زمان حدود هشت سال از ورود من به عرصه دوبله می‌گذشت. سازندگان فیلم به دنبال فردی بودند که از نظر ظاهری شبیه میرزا باشد. زمانی که مرا برای ایفای این نقش در نظر گرفتند، پیشنهاد کردند که مو و ریش‌هایم را بلند کنم. پس از مدتی مرا نزد شادروان ابراهیم فخرایی (وزیر فرهنگ میرزا کوچک‌خان و نویسنده کتاب سردار جنگل) بردند. فخرایی زمانی که مرا دید، جاخورد، گریه کرد و من را بوسید و گفت که کپی میرزا کوچک خان شده‌ام.» مؤمنی در سال ۱۳۷۵ با بازی در مجموعه سریال «آفتاب و زمین» در نقش پدر امام خمینی نیز دوباره توانایی خود را به تصویر کشید. وی از جمله معدود بازیگرانی است که در تمام ژانرهای منفی و مثبت ایفای نقش می‌کند. بازی تأثیرگذار او در نقش بسیار منفی «شرحبیل بن ذی الکلاع» در سریال مختارنامه و در نقش مثبت «امیر بخارا» در سریال جلال الدین فراموش نشدنی است. مؤمنی در سال ۱۳۹۰ نیز در فیلم «سال‌های حادثه» در نقش امام خمینی ایفای نقش کرد که این فیلم بنا به دلایلی ناتمام ماند. مؤمنی در حالی در هشتم دیماه ۱۳۹۴ در تهران درگذشت که آخرین کارش معمای شاه در حال پخش از تلویزیون است.
وفات
او در عصر روز سه شنبه هشتم دی ماه ۱۳۹۴، در بیمارستان رجایی در حصارک کرج بر اثر عارضه قلبی درگذشت.
فیلم شناسی
| سال | عنوان | نقش | کارگردان | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱۳۵۹ | قیام | رضا صفایی | ||
| ۱۳۶۰ | آفتاب نشین‌ها | مهدی صباغ‌زاده | ||
| ۱۳۶۰ | عصیانگران | جهانگیر جهانگیری | ||
| ۱۳۶۲ | سردار جنگل | میرزا کوچک خان | امیر قویدل | |
| ۱۳۶۲ | میرزا کوچک خان | میرزا کوچک خان | امیر قویدل | |
| ۱۳۶۹ | عروس حلبچه | حسن کاربخش | ||
| ۱۳۷۱ | افعی | محمد رضا اعلامی | ||
| ۱۳۷۲ | دمرل | توران | یدالله صمدی | |
| ۱۳۷۲ | ضربه آخر | داوود موثقی | ||
| ۱۳۷۳ | دل و دشنه | مسعود جعفری جوزانی | ||
| ۱۳۷۴ | جهنم سبز | عزیزخانی | اسماعیل براری | |
| ۱۳۸۳ | بشارت منجی | نادر طالب زاده |
| سال | عنوان | نقش | کارگردان | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱۳۵۲ | قصه عشق | منصور پورمند | ||
| ۱۳۵۶ | غارتگران | محمد متوسلانی | ||
| ۱۳۶۱–۱۳۶۰ | داستان راستان | اکبر حر و هوشنگ پاکروان | ||
| ۱۳۶۳ | سربداران | محمدعلی نجفی | ||
| ۱۳۷۲ | یک حرف از هزاران | جهانگیر صمیمی‌فرد | ||
| ۱۳۷۴ | راهیان | علی بیابانی | ||
| ۱۳۷۶ | پهلوانان نمی‌میرند | یونس | حسن فتحی | |
| ۱۳۷۹–۱۳۷۸ | آفتاب و زمین | جواد شمقدری | ||
| ۱۳۷۹ | ولایت عشق | طاهر ذوالیمینین | مهدی فخیم زاده | |
| ۱۳۸۸ | سال‌های مشروطه | محمدرضا ورزی | ||
| ۱۳۸۷ | آخرین غزل | نادر برهانی مرند | ||
| ۱۳۸۷ | مسافر زمان ۲ | مسعود نوابی | ||
| ۱۳۸۹ | تبریز در مه | محمدرضا ورزی | ||
| ۱۳۸۳–۱۳۸۹ | مختارنامه | شُرحبیل | داود میرباقری | |
| ۱۳۹۳ | جلال‌الدین | شهرام اسدی و آرش معیریان | ||
| ۱۳۹۴ | معمای شاه | محمدرضا ورزی |
دوبله
- مادر به عنوان گوینده محمود لطفی
- جنگجویان کوهستان به عنوان گوینده
- خورشید مصر
- ای ایران
- کارتون زورو در نقش گروهبان گارسیا
- سریال کارتونی پهلوانان
- قطار چنای (فیلم هندی)
- سرقت از بانک با بازی جیسون استتهام
- سریع و خشن ۶
- انیمیشن دور دنیا در ۸۰ روز
- قصه‌های جزیره به عنوان گوینده "سرپاسبان جفری"
- داستان زندگی (کلانتر دهکده)
- پهلوانان در نقش غلام گزمه(دوفصل اول)
منابع
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۵.