ولایت لغمان
| ولایت لغمان | |
|---|---|
| اطلاعات کلی | |
| نام رسمی : | ولایت لغمان |
| کشور : | افغانستان  |
| مردم | |
| جمعیت | ۴۰۳٫۵۰۰ نفر |
| زبان‌های گفتاری: | پشتو، فارسی و پشه‌ای |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت: | ۳٬۸۴۳ کیلومتر مربع |
ولایت لَغمان یکی از ولایت‌های افغانستان است. مرکز این ولایت شهر مهترلام نام دارد. لغمان منطقه‌ای کوهستانی است و رودهای علیشنگ و علینگار به زیبایی این ولایت می‌افزایند و این ولایت را سر سبز ساخته‌اند.
زبان اداری و درسی لغمان پشتو است و در گذشته‌ها نیز از دیدگاه تاریخی مسکن اقوام پشتو زبان بوده‌است. دومین زبان حاکم در مرکز لغمان، زبان فارسی می‌باشد و بعد هم زبان پشه‌ای. بخشی از فارسی‌زبانان لغمان احتمالاً تا چند سدهٔ پیش به زبان پشه‌ای سخن می‌گفته‌اند.
نام
پیشینه
پس از تغییرات در تقسیمات کشوری در افغانستان در سال ۱۹۶۴، ولایت لغمان نیز در همان سال در ناحیهٔ لغمانات تشکیل شد و مرکز آن شهر مهترلام مقرر گردید.
مردم
جمعیت این ولایت ۴۰۳٫۵۰۰ نفر در سال ۲۰۰۹ برآورد شده‌است که بر پایهٔ منابعی پشتونها ۸۵٪، تاجیکان ۵٪ پشه‌ای‌ها و نورستانی‌ها نیز ۱۰٪ از باشندگان بومی این ولایت محسوب می‌گردند. تاجیک‌های لغمان به لهجهٔ خاص خود فارسی صحبت می‌کنند که اکثریت قوم تاجیک در مهترلام، ولسوالی‌های علیشنگ، دولت‌شاه «بیش‌ترینه در درهٔ فراجغان» و قرغه‌ای زندگی می‌کنند. فارسی‌زبان‌های ولایت لغمان عمدتاً از حروف که در زبان و ادبیات فارسی دری وجود ندارد استفاده می‌کنند مثلاً ټ ډ ړ ڼ
پشتوهای این منطقه از قبیلهٔ غلزایی هستند. براساس برآورد سال ۲۰۰۸ تنها ۴ هزار نفر از جمعیت ۳۷۸ هزار نفری این ولایت در شهرها زندگی می‌کنند. اغلب مردمان لغمان سنی‌مذهب هستند.
اقتصاد
هر نوع میوه در این ولایت قابل کشت است گندم، برنج، ذرت، سبزیجات، خشخاش، حبوبات، و پنبه محصولات کشاورزی اصلی این منطقه است. بیشتر پشه‌ای‌ها به کار دامداری و تجارت پوست و چرم مشغولند.
براساس سروی مشترک وزارت زراعت و ادارهٔ ملی احصاییه، لغمان با تولید سالانه ۱۵ هزار تُن برنج در جایگاه هشتم تولید برنج افغانستان قرار دارد.
بر اساس آمار ریاست زراعت لغمان، ولایت لغمان در مجموع ۴۳ هکتار باغ لیمو دارد و در سال ۱۳۹۹ ۵۴ جریب باغ جدید لیمو احداث کرده‌است که ۲۱۵ تن لیمو از آنها برداشت شده‌است. لیمو بازار خوب دارد و هر سیر (هفت کیلو) لیمو را در بازارهای داخلی در بدل ۴۰۰ افغانی فروخته می‌شود.
آموزش
۳۱٪ مردم باسواد هستند و ۴۲ درصد به برق دسترسی دارند. یک بیمارستان، حدود ۴۲ درمانگاه و ۱٬۵۳۷ مسجد در این ولایت فعالیت دارند.
تقسیمات اداری
- دولت‌شاه
- قَرغه‌ای
- علیشِنگ
- علینگار
- مِهترلام
- ولسوالی بادپش
جستارهای وابسته
منابع
ولایت لغمان ۲۰٪پشه یی کامیلاً درغ است پشه یی زبان در لغمان از ۴۵٪ فیصد زیاد است
- ↑ Central Statistics Office of Afghanistan. "Settled Population of country by Provinces and sex for 2006-2009 years". Archived from the original on 28 January 2010. Retrieved 2009-11-30.
- ↑ ابوبکر گروس، نسرین، قدم‌های آشتی و مسئولیت ما افغان‌ها، [بدون محل انتشار و ناشر]: سال ۲۰۰۰. ص۴۹.
- ↑ ناکامورا, هاژیم (1987). آیین بودایی هند: نظرسنجی با یادداشت‌های کتابشناسی (به انگلیسی). موتیلال بنارسیداس. p. 349. ISBN 9788120802728.
- ↑ Bosworth, C.E. "Lamg̲h̲ānāt." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Edited by: P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2009.
- ↑ «Ministry of Rural Rehabilitation and Development» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۳ ژوئیه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۳ ژوئیه ۲۰۰۹.
- ↑ «کاشت و حاصلات برنج در ۱۳۹۹ نسبت به ۱۳۹۸ حدود ۱۵ درصد بیشتر شده‌است». هفته نامه دهقان. ٢٩ دسامبر ٢۰٢۰. دریافت‌شده در ٢٥ آوریل ٢۰٢١.
- ↑ «هم‌زمانی افزایش مصرف لیمو با افزایش حاصلات». هفته نامه دهقان. ۴ دلو ١٣٩٩. دریافت‌شده در ۶ ثور ١۴۰۰.
- ↑ Province: Laghman